| Crurotarsi | |||
| Sereno &Arcucci, 1990 | |||
 Protozuch – wczesny przedstawiciel kladuCrocodylomorpha | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | Archosauriformes | ||
| (bez rangi) | Crurotarsi | ||
| |||
Crurotarsi (złac.crus –goleń, podudzie, oraztarsus –stęp) – grupaarchozauromorfów z kladuArchosauriformes obejmującakrokodylomorfy (w tym dzisiejszekrokodyle),rauizuchy,aetozaury, rodzinęOrnithosuchidae ifitozaury (a być może również grupęAvemetatarsalia, do której należą m.in.ptaki – patrz niżej). Grupa ta została wyodrębniona na podstawie podobieństw w budowiestawu skokowego[1]. Ich nazwa nawiązuje do występującego u przedstawicieli grupy stawu łączącego jedną z kości podudzia –kość strzałkową – z jedną z kości stępu –kością piętową; według Sereno (1991) u Crurotarsi występuje kłykieć kości piętowej w kształcie połówkiwalca, który tworzystaw obrotowy z wyrostkiem kostnym na dorsalnej (górnej) częścikości skokowej i z końcem dalszym kości strzałkowej[2]. Nesbitt (2011) podaje jednak, że ów kłykieć nie występuje u przedstawicieli rodziny Ornithosuchidae. W dodatku taki kłykieć występuje też na kości skokowejAsilisaurus i być może równieżmarazucha, należących dokladuAvemetatarsalia tradycyjnie uznawanego zasiostrzany do Crurotarsi (nie występuje natomiast u przedstawicieli rodzinyLagerpetidae, nie wiadomo zaś, czy był on obecny ubazalnychpterozaurów; nie jest więc pewne, czy kłykieć ten występował już u najstarszych przedstawicieli Avemetatarsalia)[3]. Staw skokowy u Crurotarsi łączy kość skokową z kością piętową. U większości przedstawicieli Crurotarsi kość skokowa ma główkę obracającą się w panewce kości piętowej; jedynie u przedstawicieli rodziny Ornithosuchidae to na kości piętowej jest główka, a na kości skokowej – panewka[2]. Z większości analizkladystycznych wynika, żearchozaury o takiej budowie stawu skokowego tworzyły klad, do którego nie należały żadne inne archozaury; z analizy Nesbitta (2011) wynika jednak, że fitozaury były grupą siostrzaną do kladu Archosauria. Jeśli taką pozycję filogenetyczną tej grupy potwierdzą przyszłe analizy kladystyczne, będzie to dowodzić, że uważany za charakterystyczny dla Crurotarsi staw skokowy z główką na kości skokowej i panewką na piętowej w rzeczywistości powstał już u przodków wszystkich archozaurów, w tym tych z kladu Avemetatarsalia. Według Nesbitta obecnie brak jest danych potrzebnych do stwierdzenia, czy tak zbudowany staw między kośćmi: skokową i piętową występował u bazalnych pterozaurów, Lagerpetidae,silezaura i bazalnychdinozaurów; wydaje się natomiast, że podobnie zbudowany staw między tymi kośćmi występował uAsilisaurus iMarasuchus[3].
Paul Sereno (1991) zdefiniował Crurotarsi jako klad obejmujący grupę Parasuchia (tj. fitozaury), rodzinęOrnithosuchidae, rodzajPrestosuchus, kladSuchia i wszystkich innych potomków ich ostatniego wspólnego przodka[2]. W większości późniejszych publikacji używano tej lub podobnych definicji Crurotarsi; np. Nesbitt (2011) zdefiniował Crurotarsi jako najwęższy klad obejmujący gatunkiRutiodon carolinensis iCrocodylus niloticus[3]. Tak definiowane Crurotarsi nie są synonimemPseudosuchiasensuGauthier (1986)[4], tj. kladu obejmującego krokodyle i wszystkie archozaury bliżej spokrewnione z nimi niż z ptakami. Jeśli potwierdzi się pozycjafilogenetyczna fitozaurów wynikająca z analizy Nesbitta (2011) to do Crurotarsisensu Sereno (1991) należałby także klad Avemetatarsalia (w tym ptaki); fitozaury nie należałyby natomiast do Pseudosuchiasensu Gauthier (1986).
Pierwsi przedstawiciele tej grupy pojawili się we wczesnymtriasie (olenek) i pod koniecśrodkowego triasu (ladyn) dominowali w lądowychniszach ekologicznych.
Crurotarsi
Kladogram Crurotarsi według Brusatte i współpracowników (2010)[5]:
| Crurotarsi |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kladogram Crurotarsi (sensu Sereno, 1991) według França, Ferigolo i Langera (2011) - drzewo zgodności wygenerowane na podstawie 1005 najbardziej oszczędnych drzew metodąmajority rule consensus[6]:
| Pseudosuchia |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kladogram Crurotarsi (sensu Nesbitt, 2011) według Nesbitta (2011) - drzewo ścisłej zgodności wygenerowane na podstawie 360 najbardziej oszczędnych drzew[3]:
| Crurotarsi |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
