| Conus[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 stożek główny (Conus generalis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | Conus | ||
| |||
| |||
Conus – rodzaj morskich ślimaków z rodzinystożków (Conidae). Zasiedlają morza i oceany strefy tropikalnej i subtropikalnej.
RodzajConus opisał po raz pierwszyKarol Linneusz w 10. edycjiSystema Naturae. Wyróżnił wtedy 37 gatunków[2].Gatunkiem typowym rodzaju jeststożek marmurowy (Conus marmoreus), którego Linneusz opisał jako pierwszego, używając jakolektotypu okazu z własnej kolekcji[3]. Do roku 2009 rodzajConus był uznawany za jedyny rodzaj w rodziniestożków (Conidae). W roku 2009 ukazała się książkaSystematic Classification of Recent and Fossil Conoidean Gastropods, prezentująca nowy podział rodziny – w tym systemie klasyfikacji autorstwa Tuckera i TenoriegoConus umieszczony jest w podrodzinieConinae, wraz z 14 innymi rodzajami[4]. WWorld Register of Marine Species wyróżnionych jest około 600 przedstawicieli rodzaju[5].
Conus parisiensis wykazano ze środkowegoeocenu (zFrancji,Włoch iAnglii)[6], takżeConus sauridons pochodzi z eocenu, jednak z obszaruFlorydy. Łącznie do roku 1985 opisano koło tysiąca gatunków kopalnych z rodzajuConus, prawdopodobnie jednak wiele okazów jest konspecyficznych i błędnie opisanych jako należące do odrębnych gatunków[7].
Większa część przedstawicieliConus zasiedla morza i oceany strefy tropikalnej i subtropikalnej, z największą różnorodnością gatunków na obszarzeIndo-Pacyfiku[8]. Jedynym obecnym wEuropie gatunkiem jestConus ventricosus (dokładniej podgatunekmediterraneus)[9]. TakżeConus californicus występuje poza wymienionymi strefami, zasiedlając wybrzeżaKalifornii iMeksyku[10]. Maksymalne zagęszczenieConus wynosi około 40 osobników na m²[8].
Muszle rodzajuConus cechuje stożkowaty kształt. Muszle są grubościenne i masywne. Otwór muszli jest wąski, podłużny, ograniczony prostą, ostrokrawędzistą wargą.Wrzeciono gładkie. Nie występujewieczko.Skrętka stożkowata, czasami guzkowana, umiarkowanie wysoka lub płaska, zależnie od gatunku. Powierzchnia muszli gładka lub z delikatnymi, spiralnymi prążkami lub żeberkami. Czasami na brzegu muszli występuje guzkowata krawędź (karina). Ubarwienie muszli bardzo zmienne, zazwyczaj tło przybiera kolor biały, kremowy, różowy lub niebieski albo pośrednie między wymienionymi; wzory zazwyczaj czarne, brązowe, żółte lub pomarańczowe, niekiedy muszla jest jednobarwna. Jej długość wynosi od 1,3 do 21,6 cm[11].
Ciało ślimaka również żywo ubarwione. Noga długa i silna. Syfon długi. Na głowie jedna para długich czułków. Oczy położone w połowie długości czułków[12].
Większość gatunków z rodzajuConus żyje na małych głębokościach w pobliżuraf koralowych, przebywając w piasku, podkoralowcami. Pożywienie stanowią ryby, mięczaki i inne bezkręgowcebentosowe. Początkowo ślimak lokalizuje zdobycz używają swychchemoreceptorów, łapie jąssawką, a następnie wystrzeliwuje strzałkę jadową, będącą przekształconątarką, wprowadzając jad paraliżujący zdobycz. W większości polują nocą, niekiedy o świcie i zmierzchu[11].
Jad ślimaków rodzajuConus wyodrębniono do grupy zwanejkonotoksynami, będącymi grupąneurotoksycznychpeptydów, bogatych wmostki dwusiarczkowe[13]. Toksyny stożków są groźne także dla człowieka, znane są przypadki ofiar śmiertelnych wśród ludzi ukąszonych przez osobniki niektórych gatunków stożków (np. przezstożki geograficzne (Conus geographus)[14].
