Zobacz też:inne okręty o tej nazwie._(classe_Bouclier).jpg) „Commandant Rivière” w 1914 roku | |||
| Klasa | |||
|---|---|---|---|
| Typ | |||
| Historia | |||
| Stocznia | |||
| Położenie stępki | 1910 | ||
| Wodowanie | 2 października 1912 | ||
 Marine nationale | |||
| Nazwa | „Commandant Rivière” | ||
| Wejście do służby | 15 czerwca 1913 | ||
| Wycofanie ze służby | 15 lutego 1933 | ||
| Los okrętu | złomowany w 1934 | ||
| Dane taktyczno-techniczne | |||
| Wyporność | normalna: 800 ton | ||
| Długość | całkowita: 77,35 metra | ||
| Szerokość | 8,125 metra | ||
| Zanurzenie | 3 metry | ||
| Napęd | |||
| 2turbiny parowe Bréguet o łącznej mocy 14 500 KM 4kotły, 2śruby | |||
| Prędkość | 31węzłów | ||
| Zasięg | 1200–1400 Mm przy prędkości 12–14 węzłów | ||
| Uzbrojenie | |||
| 2działa kal. 100 mm (2 x I) 4 działa kal. 65 mm (4 x I) | |||
| Wyrzutnie torpedowe | 4 × 450 mm (2 x II) | ||
| Załoga | 80–83 | ||
| |||
Commandant Rivière –francuskiniszczyciel z okresuI wojny światowej, jedna z 12 zbudowanych jednostek typuBouclier(inne języki).Wyporność okrętu wynosiła 800 ton, a jego główne uzbrojenie stanowiły dwadziała kalibru 100 mm wsparte lżejszą artylerią oraz broniątorpedową. Napędzanaturbinami parowymi jednostka rozwijała prędkość 31węzłów, osiągając zasięg 1200–1400 Mm przy prędkości 12–14 węzłów.
„Commandant Rivière” zostałzwodowany 2 października 1912 roku w stoczniForges et Chantiers de la Gironde(inne języki) wBordeaux, a w składMarine nationale wcielono go 15 czerwca 1913 roku. Okręt służył naMorzu Śródziemnym, aktywnie uczestnicząc w działaniach wojennych (m.in. biorąc udział wbitwie w Cieśninie Otranto). Jednostkę wycofano ze służby 15 lutego 1933 roku, a w roku następnymzłomowano.
Po zbudowaniu seriiniszczycieli (fr.contre-torpilleur d’escadre) „450-tonowych” (typów:Spahi(inne języki),Voltigeur(inne języki) iChasseur(inne języki)) dowództwo marynarki francuskiejMarine nationale podjęło działania w celu pozyskania większych okrętów[1]. W 1907 roku Rada Najwyższa Floty postanowiła, że do 1919 roku zostaną zbudowane 63 nowe jednostki tej klasy, co oznaczałowodowanie sześciu–siedmiu okrętów rocznie[2][3]. Powiększeniewyporności pozwalało na zamontowanie silniejszego niż stosowanego dotychczas uzbrojenia, zainstalowaniesiłowni o większej mocy i zwiększeniedzielności morskiej, co miało umożliwić towarzyszenie siłom głównym w trudnych warunkach atmosferycznych[2]. 28 kwietnia 1908 roku do Dowództwa Generalnego Marynarki Wojennej wpłynęło memorandum dyrektora ds. budowy okrętów Dudeboisa, w którym postulował on powiększenie wyporności nowo projektowanych niszczycieli co najmniej do 500–600 ton, podwyższenie pokładudziobowego oraz wzmocnienie uzbrojenia z dotychczasowych sześciu działkalibru 65 mm do dwóch–trzech dział kalibru 75–100 mm i czterech dział kalibru 65 mm[4]. W zakresie uzbrojeniatorpedowego – według początkowych założeń – okręty miały mieć stałąwyrzutnię dziobową i dwa podwójne obracalne aparaty torpedowe na pokładzie[5]. Ostatecznie wybrano wariant uzbrojenia z dwoma działami kalibru 100 mm i czterema kalibru 65 mm oraz czterema wyrzutniami torped w dwóch podwójnych aparatach[5][6]. Niszczyciele miały być napędzaneturbinami parowymi zasilanymi przezkotły opalanepaliwem płynnym, co miało się przekładać na osiągnięcie podczas prób prędkości 31węzłów[5][7]. 31 maja 1908 roku służba techniczna budowy okrętów, kierowana przez inż. Lhomme, wysłała do zainteresowanychstoczni dokument z ogólną specyfikacją, którą musiały spełniać nowe okręty, dając konstruktorom pełną swobodę, jeśli chodzi o realizację projektów[5][7].
Niszczyciel został zamówiony przez marynarkę w stoczniForges et Chantiers de la Gironde(inne języki) wBordeaux 16 lutego 1910 roku, będąc jedną z trzech jednostek typuBouclier(inne języki) tam zbudowanych[8][9]. Konstrukcja okrętu bazowała na dwóch zbudowanych wcześniej w stoczni w Bordeaux jednostkach tego typu („Cimeterre” i „Dague”)[10]. Budowa sfinansowana została z budżetu marynarki na rok 1909[9].Stępkę okrętu położono w 1910 roku, azwodowany został 2 października 1912 roku[8][9]. Uroczystość wodowania odbyła się w obecności dyrektora stoczni Presseqa oraz inżynierów odpowiedzialnych za budowę jednostki[11].
Po przeprowadzeniu prób stoczniowych okręt 20 października 1912 roku przepłynął z Bordeaux doLorient, gdzie przeprowadzone zostałypróby morskie(inne języki)[9]. Ich program obejmował pomiar liczby obrotów śrub przy prędkości 14 węzłów i przy prędkości maksymalnej, określenie zużycia paliwa przy prędkości 14 węzłów, pomiar prędkości maksymalnej podczas próby 6-godzinnej, sprawdzenie funkcjonowania wszystkich mechanizmów okrętowych oraz uzbrojenia artyleryjskiego i torpedowego[12]. Decyzją prezydenta FrancjiArmanda Fallièresa z 31 października 1912 roku dowództwo okrętu objąłkpt. mar. (fr.lieutenant de vaisseau) J.-M.-E. Capin[13]. 22 maja 1913 roku okręt przy wyporności 764,755 tony rozwinął prędkość 32,35 węzła[9][14].
Okręt był niszczycielem ze zbudowanym zestalikadłubem o zaokrąglonym przekroju, z podwyższonym pokłademdziobowym sięgającym 4,65 metra ponadwodnicę i mającym niewielki spadek[15]. Konstrukcja kadłuba oparta była na czterechwzdłużnikach iwręgach, numerowanych od rufy[16]. Blachyposzycia zewnętrznego miały grubość od 4 do 8 mm, a do stępki przymocowany był drewniany zewnętrzny kil[16]. W celu redukcjikołysania na jednostce zamontowanostępki przeciwprzechyłowe[16].Stewa dziobowa była prawie prosta, z gładką krzywizną u dołu,rufa zaś miała wyraźny nawis[17]. Okręt miał jeden ciągłypokład górny, na którym znajdowały się dwienadbudówki: dziobowa i rufowa[16]. Wysokośćwolnej burty naśródokręciu wynosiła 2,65 metra[16].
Kadłub podzielony był za pomocą pięciu głównychgrodzi naprzedziały wodoszczelne, dochodzące do wysokości górnego pokładu, wydzielające kotłownie dziobową i rufową, przedziały turbin,skrajnik dziobowy z taranem orazskrajnik rufowy[17]. Prócz tego istniały dwie dodatkowe grodzie, umieszczone w dziobowej i rufowej części kadłuba, a w kadłubie znajdowała się pokaźna liczba małych przedziałów wodoszczelnych wydzielonych lekkimi grodziami[17]. W części dziobowej pokładu dolnego znajdowały się: magazyny żywności, wina i wody,prochu czarnego, amunicji artyleryjskiej oraz komory łańcuchowe izbiornik paliwa, zajmujący całą szerokość kadłuba; w części rufowej znalazły się natomiast oficerskie magazyny żywności, amunicji artyleryjskiej i głowic torpedowych oraz zbiornik paliwa[18]. Na pokładzie górnym pod pokładem dziobowym znajdowały się:kubryk załogi, pomieszczenia gospodarcze,kambuzy, umywalnie i toalety; kubryk załogi oraz kambuz mieściły się także w nadbudówce dziobowej, a kubryk podoficerów oraz kabiny oficerów i dowódcy znajdowały się w nadbudówce rufowej[19]. Na końcu pokładu dziobowego znajdował się niskipomost bojowy ze sterówką oraz platformareflektorów, a nadbudówkę rufową zajmowały pomieszczeniaradiostacji, pisarza i toalety oficerskie[19]. Na okręcie zainstalowano dwamaszty: główny, usytuowany za pomostem (o wysokości 21 metrów) i znacznie niższy drugi, znajdujący się na nadbudówce rufowej[20].
Długość całkowita okrętu wynosiła 77,35 metra (76,4 metramiędzy pionami),szerokość całkowita 8,125 metra (7,82 metra nawodnicy) i maksymalnezanurzenie na rufie 3 metry[9][17].Wyporność normalna wynosiła 800 ton[9][a].
Załoga okrętu składała się zazwyczaj z 5–6oficerów oraz 75–77podoficerów i marynarzy[21][22][b].
Siłownia jednostki składała się z dwóchturbin parowych produkcji zakładów Bréguet, pracujących na dwie liniewałów zakończonych trójłopatowymiśrubami napędowymi[9][23]. Zespół turbin składał się z turbiny wysokiego ciśnienia, turbiny niskiego ciśnienia, turbiny biegu wstecznego i turbiny marszowej, usytuowanych w jednym korpusie[23]. Dziobowa turbina napędzałaprawoburtową linią wałów, zaś rufowa lewą[23].Parę dostarczały czterykotły wodnorurkowedu Temple(inne języki) o ciśnieniu roboczym 16kG/cm²[23]. Spaliny odprowadzane były do czterech niskich, zgrupowanych w pary kominów[24].
Maszyny osiągały łączną moc projektową 14 500 KM, co pozwalało na rozwijanie średniej prędkości maksymalnej co najmniej 31węzłów przez sześć godzin[9][23]. Zapas paliwa płynnego wynosił od 120 do 160 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1200–1400 Mm przy prędkości 12–14 węzłów[23][25].
Energia elektryczna wytwarzana była przez umieszczone wmaszynowniach dwieprądnice o napędzie parowym[26]. Na rufie znajdował się pojedynczy, częściowo zrównoważonyster, poruszany za pomocą parowejmaszyny sterowej umiejscowionej na pokładzie głównym pod nadbudówką dziobową[26]. Sterowanie okrętem odbywało się ze sterówki głównego pomostu bojowego, jak też pomostu rufowego (oba wyposażone były również wkompasy)[26].
Głównym uzbrojeniem artyleryjskim okrętu były dwa pojedynczedziała kalibru 100 mm M1893 L/45, umieszczone po jednym na dziobie i na nadbudówce rufowej[9][20]. Długość działa wynosiła 4646,5 mm, a długośćlufy 4500 mm (45kalibrów – L/45); masa działa wynosiła 1700 kg, a masa osłony 28,5 kg[20]. Armaty wykorzystywały amunicjęrozdzielnego ładowania –pociski o masie 14,16 kg i umieszczone w metalowej łusceładunki miotające o masie 3,7 kg[20]. Maksymalnadonośność wystrzeliwanego zprędkością początkową 740 m/s pocisku wynosiła 11 800 metrów, aszybkostrzelność 5–7 strzałów na minutę[20].Kąt ostrzału wynosił 240° dla działa dziobowego i 267° dla rufowego, a zapas amunicji 240-250 pocisków na lufę[20].
Artylerię drugiego kalibru stanowiły cztery pojedyncze działa kalibru 65 mm M1902 L/50, umieszczone parami na górnym pokładzie za pokładem dziobowym i obok nadbudówki rufowej[9][20]. Długość działa wynosiła 3450 mm, a długość lufy 3250 mm; masa działa wynosiła 594 kg[20]. Masa pocisku wynosiła 4 kg, a masa ładunku miotającego 1,425 kg[20]. Maksymalna donośność wystrzeliwanego z prędkością początkową 870 m/s pocisku wynosiła 9000 metrów, a szybkostrzelność od 12 do 18 strzałów na minutę[27].Kąt podniesienia lufy wynosił od -16 do +20°, kąt ostrzału pary dział dziobowych 143° (rufowych 163°), a zapas amunicji 346 pocisków na lufę[27].
Magazyny amunicyjne dział wyposażone były w system zraszania i zalewania, a dostarczanie amunicji odbywało się za pomocą dwóch podnośników napędzanychsilnikami elektrycznymi, z rezerwowym napędem ręcznym[27]. Dane do strzelania uzyskiwano za pomocą systemuhydraulicznego Germaina[28].
Niszczyciel wyposażono w cztery nadwodnewyrzutnie torped kalibru 450 mm, umieszczone w dwóch podwójnych aparatach usytuowanych na górnym pokładzie na obu burtach między kominami a nadbudówką rufową[9][28]. Masa aparatu wyrzutni wynosiła 1558 kg, a kąty naprowadzania po 45° w każdą stronętrawersu[28]. Używano przeważnietorped M1909R, których łączny zapas wynosił sześć sztuk[9][28]. Długość torpedy wynosiła 5,25 metra, a jej masa 710 kg (w tymgłowica bojowa 110 kg)[28]. Pojemność zbiornika powietrza wynosiła 322dm³, a jego ciśnienie 150 kG/cm²[28]. Zasięg dochodził do 2000 metrów przy prędkości 34 węzłów i 3000 metrów przy 30 węzłach[28].
W trakcie wojny uzbrojenie niszczyciela powiększyło się o pojedynczedziało przeciwlotnicze kalibru 47 mm oraz dwa karabiny maszynoweSt Etienne kalibru 8 mm, a na pokład zabierano 8–10bomb głębinowych systemu Guirauda[6][21].
Na okręcie zamontowano jedenreflektor o średnicy 60 cm, umieszczony na platformie pomostu bojowego[29]. Niszczyciel wyposażony był w dwiekotwice admiralicji, umieszczone na obu burtach na specjalnych platformach kotwicznych i podnoszone zamontowaną na dziobie wciągarką z napędem parowym oraz ręcznym[30]. Do łączności wewnętrznej służyło co najmniej 10 głównych linii rur głosowych, prowadzących do poszczególnych stanowisk i pomieszczeń[26]. Jako środki ratownicze i komunikacyjne na okręcie znajdowały się: 7-metrowyponton, 7-metrowywelbot, 4-metrowyjol oraz dwieszalupy Burtona[31].
„Commandant Rivière” został wcielony do służby wMarine nationale 15 czerwca 1913 roku[9][14]. Jednostka otrzymała numer identyfikacyjny M77 iznak burtowy „RV”[8][9][c]. 31 lipca okręt wyszedł z Lorient w rejs naMorze Śródziemne, docierając 9 sierpnia doTulonu; po przybyciu „Commandant Rivière” został przyporządkowany do 1.dywizjonu niszczycieli 1. Armii Morskiej[9][14]. 1 października „Commandant Rivière” nadal należał do 1. dywizjonu niszczycieli, w skład którego wchodziły: „Casque” (okręt flagowy), „Bisson”, „Boutefeu”, „Cimeterre”, „Dague”, „Dehorter”, „Faulx” i „Fourche”[32].
1 stycznia 1914 roku „Cimeterre” „Commandant Rivière” został okrętem flagowym nowo sformowanego 6. dywizjonu niszczycieli, w składzie którego znalazły się ponadto „Bisson”, „Cimeterre”, „Commandant Bory”, „Commandant Lucas”, „Dehorter”, „Magon” i „Renaudin”[33]. 22 kwietnia 2., 3. i 6. dywizjon niszczycieli zabezpieczały wyjście na ćwiczenia 1. eskadry pancerników, 2. lekkiej eskadry i dywizjonu uzupełnień, zawijając następnie doHyères,Golfe-Juan(inne języki) i powracając 30 kwietnia do Tulonu[33]. Rankiem 20 maja okręt otrzymał rozkaz udania się w okoliceprzylądka Bon w celu udzielenia pomocy uszkodzonemu z powodu wybuchu w kotłowni niszczycielowi „Renaudin”, asystując mu w drodze doBizerty[34].
1 sierpnia 1914 roku, tuż przed wybuchemI wojny światowej, „Commandant Rivière” nadal znajdował się w Tulonie w składzie 6. dywizjonu niszczycieli (wraz z „Bisson”, „Cimeterre”, „Commandant Bory”, „Magon”, „Protet” i „Renaudin”)[32][35].
3 sierpnia 1914 roku okręty 6. dywizjonu niszczycieli udały się doPhilippeville[36]. 8 sierpnia okręty wyszły do Bizerty, mimo że niektóre okręty nie zostały zatankowane z powodu brakumazutu w bazie; w rezultacie kilka niszczycieli musiało być holowanych[36]. Po zerwaniu 11 sierpnia stosunków dyplomatycznych zAustro-Węgrami, okręty 1. Armii Morskiej udały się dwa dni później naMaltę, skąd podjęły patrole naAdriatyku[36].
25 sierpnia niszczyciele 1. i 6. dywizjonu udały się w składzie Grupy Specjalnej (którą tworzyły pancerniki„Courbet”(inne języki) i„Jean Bart”(inne języki), krążownik „Jurien de la Gravière”, tender wodnosamolotów „Foudre” orazokręty podwodne należące do 2. dywizjonu z flagowym „Dehorterem”) w rejonCieśniny Otranto, operując następnie naAdriatyku[36]. Od października do grudnia niszczyciele 1. i 6. dywizjonu oraz „Bouclier” eskortowałykonwoje dostarczające zaopatrzenieCzarnogórze[36].
W styczniu i lutym 1915 roku okręt nadal pełnił służbę konwojową na Adriatyku[36]. 4 kwietnia niszczyciele 1. i 6. dywizjonu oraz „Bouclier”,„Aventurier”(inne języki) i„Téméraire”(inne języki) eskortowały zmierzający do portu wAntivaritransportowiec „Whitehead”, a 21 kwietnia transportowiec „Numidia”, przewożący sprzęt radiowy doDulcigno[36]. 28 kwietnia niszczyciele 1. i 6. dywizjonu oraz „Bouclier” wypłynęły z misją ratowniczą w rejon zatonięciakrążownika pancernego „Léon Gambetta(inne języki)”, powracając do Navarino dwa dni później[36]. Po przystąpieniu 23 majaWłoch do wojny po stronieEntenty, niszczyciele 6. dywizjonu oraz „Bouclier” udały się do portów nowego sojusznika[37].
Według stanu na 1 lipca „Commandant Rivière” wchodził w skład 1. dywizjonu adriatyckiej Dywizji francuskiej floty (wraz z niszczycielami „Bisson”, „Bouclier”, „Commandant Bory”, „Magon” i „Protet”)[38]. Od 10 lipca niszczyciele „Commandant Rivière”, „Bisson”, „Bouclier” i „Magon” orazwłoski krążownik„Marsala”(inne języki) uczestniczyły w zabezpieczeniu operacji opanowania wyspyPelagosa, bombardującaustro-węgierską bazę lotniczą na wyspieLagosta[39]. 18 lipca niszczyciele „Commandant Rivière”, „Bisson”, „Bouclier”, „Commandant Bory”, „Magon” i „Protet” wykonały ostrzał celów wojskowych istacji kolejowej w porcieRagusa[39]. Pięć dni później „Commandant Rivière”, „Bisson”, „Bouclier” i „Magon” wraz z krążownikiem „Marsala” wyszły z Brindisi na patrol pod Pelagosę, a wracając do bazy zwinęły na krótko doBarletty[39]. 18 sierpnia niszczyciele 6. dywizjonu i „Bouclier”, osłaniane przez krążowniki „Quarto” iHMS „Bristol”(inne języki), uczestniczyły w ewakuacji wojsk włoskich z Pelagosy[39].
W grudniu 1915 roku francuskie siły eskortowe bazujące wBrindisi zostały wzmocnione do rozmiarów flotylli, która składała się z dwóch dywizjonów liczących łącznie 12 niszczycieli („Commandant Rivière” był okrętem flagowym 2. dywizjonu, w skład którego wchodziły ponadto „Aspirant Herber”, „Bouclier”, „Commandant Bory”, „Mameluk” i „Spahi”)[39].
28 stycznia 1916 roku „Commandant Rivière” został skierowany do Tulonu na remont[39].
W nocy z 22 na 23 grudniaaustro-węgierskie niszczyciele „Scharfschütze”, „Dinara”, „Réka” i „Velebit” zaatakowałydryftery(inne języki)blokujące Cieśninę Otranto[40][41]. W tym czasie z Brindisi doTarentu płynęło sześć francuskich niszczycieli: „Commandant Rivière”, „Boutefeu”, „Casque”, „Commandant Bory”, „Dehorter” i „Protet”[40][41]. Na skutek słabej komunikacji na pomoc alianckim jednostkom ruszyły jedynie „Casque” i „Commandant Rivière”, które wdały się w walkę artyleryjską z przeciwnikiem, unikając też ich ataków torpedowych[40][42]. W wyniku trafienia pociskiem wystrzelonym przez „Scharfschütze” na „Commandancie Rivière” doszło do wybuchu kotła, w wyniku czego odniósł on poważne uszkodzenia[43][41]. Około godziny 23:00 „Casque” najpierw próbowałstaranować płynącego na końcu szyku „Velebita” i wystrzelił w jego kierunku niecelną torpedę, sam jednak został trafiony pociskiem w dziobową kotłownię, w wyniku czego jego prędkość spadła do 23 węzłów i musiał zawrócić w kierunku bazy, spotykając później poszukujące go niszczyciele „Commandant Rivière”, „Boutefeu”, „Dehorter” i „Protet”[40][44]. Około godziny 2:15 zespół francuskich niszczycieli natknął się na idące z dużą prędkością w rejon bitwy zgrupowanie włoskich niszczycieli, co zakończyło się kolizją„Giuseppe Cesare Abba”(inne języki) najpierw z „Casque”, a następnie z „Boutefeu”[45][40]. „Casque” został wzięty na hol przez siostrzany „Commandant Bory” i doprowadzony do Brindisi, a na jego pokładzie w wyniku walki i zderzenia śmierć poniosło trzech członków załogi[40][46].
Wieczorem 14 maja 1917 roku austro-węgierskie krążowniki „Helgoland”, „Novara” i „Saida” w eskorcie niszczycieli wyszły zCattaro w celu zniszczenia alianckich sił blokujących Cieśninę Otranto, co doprowadziło dobitwy[47][48]. Rankiem 15 maja przebywający na patrolu na wodach cieśniny zespół niszczycieli (w składzie: włoski„Carlo Mirabello”(inne języki) oraz francuskie „Commandant Rivière”, „Bisson”, „Boutefeu” i „Cimeterre”) dostał informację o ataku przeciwnika i ruszył w jego kierunku[49]. Wrogie okręty zostały dostrzeżone o godzinie 06:45, a około godziny 07:00 rozpoczęła się krótka wymiana ognia z odległości 8500 metrów[49][50][d]. Przewaga ogniowa sił austro-węgierskich spowodowała wycofanie się zespołu niszczycieli z walki artyleryjskiej, podążał jednak za przeciwnikiem do czasu uszkodzeń odniesionych najpierw przez „Carlo Mirabello”, a następnie „Commandanta Rivière”; „Cimeterre” i „Bisson” także musiały zaprzestać pościgu, by chronić uszkodzone okręty przed możliwymi atakami okrętów podwodnych[49]. Zespół, z „Commandantem Rivière” na holu „Carlo Mirabello”, powrócił do Brindisi wieczorem[49]. W końcówce listopada 1917 roku „Commandant Rivière” nadal przyporządkowany był do składu 6. dywizjonu niszczycieli (wraz z „Bissonem”, „Cimeterre”, „Commandantem Bory” i „Dehorterem”)[38].
Według stanu na 1 lipca 1918 roku „Commandant Rivière” był nadal w składzie operującego zMudros 6. dywizjonu niszczycieli i pozostał w nim do czasuzakończenia wojny[38].
Na początku 1919 roku „Commandant Rivière” przebywał naMorzu Czarnym, wchodząc w skład sił alianckich przejmujących kontrolę nad obszarem zajmowanym dotychczas przez Niemców po podpisaniutraktatu brzeskiego, kończąc tę kampanię 28 czerwca[51]. Między 1919 a 1921 rokiem „Commandant Rivière”, „Casque”, „Cimeterre”, „Commandant Bory”, „Commandant Lucas”, „Francis Garnier”, „Magon”, „Mécanicien Principal Lestin” i „Protet” zostały odstawione do rezerwy[51]. Na początku lutego 1920 roku na pokładzie zacumowanego wCherbourgu niszczyciela wybuchł pożar, który został ugaszony przezstrażaków, nie powodując poważniejszych uszkodzeń[52]. Jednostkę wycofano ze służby 15 lutego 1933 roku[9][e]. Okręt zostałzłomowany w Tulonie w 1934 roku[53].
