.jpg) Obelisk na cmentarzu | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miejscowość | |||
| Adres | ul. Elbląska | ||
| Typ cmentarza | wojenny | ||
| Stan cmentarza | nieczynny | ||
| Powierzchnia cmentarza | 6,5 ha | ||
| Liczba pochówków | 31 237 | ||
| Data otwarcia | 1945–1957 | ||
| Data ostatniego pochówku | 27 sierpnia 2021 3 lotników odnalezionych przez poszukiwaczy z programu Misja Skarb | ||
| Architekt | artysta plastyk Bolesław Marszal | ||
Położenie na mapie Braniewa  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |||
 54°22′16″N 19°47′44″E/54,371111 19,795556 | |||
| |||
Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej w Braniewie – największa w Europie[1][2] wojennanekropolia żołnierzy radzieckich poległych lub zmarłych w wyniku ran i chorób odniesionych w czasie II wojny światowej. Położona jest wBraniewie przy ulicy Elbląskiej.
Osobny artykuł:Operacja wschodniopruska (1945).W systemie obronnymPrus Wschodnich Braniewo było jednym z ważniejszych punktów strategicznych. Miasto i powiat wchodziły w skład tzw.trójkąta lidzbarskiego, ciągnącego się wzdłuż linii prowadzącej doZalewu Wiślanego. Samo Braniewo, leżące na ważnym szlaku komunikacyjnym łączącymElbląg zKrólewcem, posiadało znaczący garnizon wojskowy, m.in. stacjonowały tu oddziały piechoty i wojska pancerne. Zwycięstwo w zaciętych walkach w okresie styczeń – marzec 1945 wojska radzieckie okupiły znacznymi ofiarami. W samym tylko rejonieMamonowa –Tolkmicka –Fromborka – Braniewa poległo 20 926 żołnierzy radzieckich[3].
Cmentarz powstawał w latach 1945–1957, skrywa prochy 31 237 żołnierzy radzieckich2 Frontu Białoruskiego oraz3 Frontu Białoruskiego, którzy polegli w Prusach Wschodnich w II wojnie światowej. Jest to cmentarz, na którym pochowano największą w Europie liczbę żołnierzy armii radzieckich, poległych w zimie 1945 r. na brzegachZalewu Wiślanego, wPasłęku, Elblągu,Górowie Iławeckim,Kętrzynie,Barczewie,Reszlu,Nidzicy. Żołnierzy pochowano w 250[a][4] zbiorowych mogiłach i 20 indywidualnych. Wśród pochowanych 4054 żołnierzy to osoby o ustalonej tożsamości. Zdarzały się również pochówki żołnierzy w mundurach niemieckich[5]. Większość kwater jest bezimienna[6].
Ostatnie pogrzeby na cmentarzu miały miejsce:
Co roku, w niedzielę przypadającą w pobliżu 9 maja, odbywają się na cmentarzu uroczystości upamiętniające poległych żołnierzy. W uroczystościach uczestniczą władze polskie iobwodu królewieckiego. Od 2010 do czasu wybuchuwojny ukraińsko-rosyjskiej tradycją był zjazd rosyjskich motocyklistów do Braniewa na tę uroczystość, którym przewodzi gubernator obwodu królewieckiego Nikołaj Cukanow. W trakcie wspólnych uroczystości składane były wieńce i odprawione modlitwy ekumeniczne[9].
Cmentarz zbudowany jest na planie prostokąta; zajmuje 6,5 ha powierzchni. Żołnierzy pochowano w wytyczonych 250 (albo 750 – patrz uwaga a. i przypis[4]) mogiłach zbiorowych, w kształcie jednakowych prostokątów. Mogił indywidualnych jest 20, są one usytuowane obok akcentu centralnego. Mogiły obramowano betonem i każdą z nich oznaczono tablicą z gwiazdą. Budowę cmentarza zakończono w 1968 r. – w tym też czasie wzniesiono akcent plastyczny w formie obelisku z piaskowca, posadowionego na niewielkim podwyższeniu obudowanym kamieniem oraz z wkomponowanymi na narożach dwiema rzeźbami, przedstawiającymi grupę żołnierzy. Odsłonięcie monumentu miało miejsce w listopadzie 1967, w 50. rocznicęrewolucji październikowej. W odsłonięciu pomnika wzięli między innymi udział: I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPRStanisław Tomaszewski, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej profesorMarian Gotowiec, radca ambasady ZSRR w Polsce A. Panfiłow, delegacja radzieckaobwodu królewieckiego oraz społeczeństwo Braniewa[10].
Przy wejściu na cmentarz umieszczona została tablica zawierająca informację o poległych i miejscach stoczonych bitew. Autorem projektu jest artysta plastyk Bolesław Marszal[4].
.jpg)
Cmentarz znajduje się przy wjeździe do Braniewa, przy ul. Elbląskiej, przydrodze wojewódzkiej nr 504: Elbląg – Frombork – Braniewo.
