_(cropped).jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Premier Bangladeszu | |||
| Okres | |||
| Przynależność polityczna | Nacjonalistyczna Partia Bangladeszu | ||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Premier Bangladeszu | |||
| Okres | |||
| Przynależność polityczna | Nacjonalistyczna Partia Bangladeszu | ||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
 | |||
| |||
| |||
| |||
Chaleda Zia,beng. খালেদা জিয়া (ur.15 sierpnia1945 wDinadźpur) – bengalska polityk, dwukrotnapremier Bangladeszu (1991–1996 i 2001–2006).
Od 1984 liderka konserwatywnejNacjonalistycznej Partii Bangladeszu (BNP). Wdowa po działaczu niepodległościowym iprezydencie krajuZiaur Rahmanie.
W 2006 roku,Forbes umieścił Chaledę Zia na 33. miejscu w rankingu najbardziej wpływowych kobiet świata[1].
Chaleda Zia urodziła się wprowincji Radźszahi. Jej rodzina pochodziła zPheni (jednej z południowych prowincjiBangladeszu), a rodzicami byli Iskandar Majumder i Taiyaba Majumder. W 1960 roku zdała egzamin maturalny, a następnie uczęszczała doSurendranath College wDinadźpur[2].
W 1960 jako 15-latka została wydana za mąż zaZiaur Rahmana, późniejszegoprezydenta Bangladeszu, z który miała dwóch synów. W 1965 przeniosła się doPakistanu Zachodniego wraz z mężem, który służył jako oficer podczaswojny indyjsko-pakistańskiej. W marcu 1969 roku para przeniosła się z powrotem doPakistanu Wschodniego[3].
Po nieudanym zamachu stanu i zamordowaniu jej męża w 1981, zaangażowała się w działalność polityczną, zostając początkowo wiceprzewodniczącą założonej przez RahmanaNacjonalistycznej Partii Bangladeszu, a w 1984 objęła przywództwo partii. W czasie dyktaturyHusseina Mohammada Ershada w latach 80., Khaleda była wielokrotnie aresztowana[2].
Po upadku Ershada i wygranych przez BNP wyborach w 1991, została desygnowana na premiera. Mimo wygranej w wyborach parlamentarnych w 1996 nie udało jej sie sformować rządu i zrezygnowała ze stanowiska, zostając liderką opozycji. W wyborach w 2001 ponownie zdobyła władzę w koalicji z mniejszymi partiami nacjonalistycznymi i islamskimi. Zakończyła urzędowanie w 2006. Zasiadała w parlamencie krajowym do bojkotu wyborów w 2014[2].
W styczniu 2007 roku w Bangladeszu ogłoszono stan wyjątkowy, a władzę przejął rząd wspierany przez armię. We wrześniu tegoż roku Khaleda została aresztowana pod zarzutemkorupcji i spędziła rok w areszcie. W 2014 postawiono jej zarzutsprzeniewierzenia funduszy przeznaczonych na cele charytatywne[2]. W 2017 policja przeprowadziła przeszukanie dom Zii pod kątem "antypaństwowych" dokumentów[4].
.jpg)
W lutym 2018 została skazana za korupcję na 5 lat więzienia, a w październiku tego samego roku, w dwóch innych procesach, usłyszała wyrok 10 i 7 lat pozbawienia wolności. Mimo pogarszającego się stanu zdrowia (Zia ma chorować na cukrzycę, chorobę serca i marskość wątroby, ponadto porusza się na wózku inwalidzkim), władze więzienia odmawiały jej dostępu do specjalistycznego leczenia wLondynie. 25 marca 2020 została zwolniona z zakładu karnego na czas leczenia w szpitalu wDhace, a tryb odbywania kary został zmieniony naareszt domowy[5][6][7].
Zia zaprzeczyła prawdziwości zarzutów, określając wytoczone procesy polityczną zemstą jej rywalkiSheikh Hasiny[8].Amnesty International wyraziła zaniepokojenie nierespektowaniem prawa do rzetelnego procesu sądowego[9]. PonadtoDepartament Stanu USA w raporcie na temat przestrzegania praw człowieka z 2022 wyraził wątpliwości co do rzetelności postępowania sądowego[10].
Po rezygnacji i ucieczce z kraju premier Sheikh Hasiny, została w sierpniu 2024 decyzją prezydentaMohammeda Shahabuddina zwolniona z odbywania kary w trybie aresztu domowego. W pierwszej wypowiedzi po uwolnieniu wezwała rodaków do odbudowy demokratycznego Bangladeszu i wyraziła poparcie dla studenckiego ruchu protestujących[11][12].
