Syn pastora anglikańskiego. Jako dziecko przeszedłgruźlicę. Kłopoty ze zdrowiem przeszkodziły mu w kontynuowaniu nauki w szkole ponadpodstawowej. W roku 1870 wyjechał doNatalu, kolonii w południowej Afryce, gdzie jeden z jego braci miał plantacjębawełny. W rok później został zarządcą jednej z działek diamentowych w pobliżuKimberley, których właścicielem był jego brat Herbert[1]. W 1873 r. wyjechał do Anglii, gdzie zarobione pieniądze zainwestował w budowę domków czynszowych oraz zakupił posiadłość ziemską.
Południowoafrykański klimat okazał się zbawienny dla zdrowia Cecila Rhodesa. Gruźlica została wyleczona, ale pozostawiła ślad w postaci przewlekłej choroby serca. Była to jedna z przyczyn powrotu doAnglii, gdzie wstąpił na uniwersytet wOksfordzie[2] (ukończył studia w 1881 r.); w latach 1874–1880 przejął kontrolę nad większością kopalń w Kimberley.
Jako rzecznik ideiimperializmu pozyskał w 1885 r. dla Wielkiej BrytaniiBeczuanaland, w cztery lata później zmusił lud Ndebele (zwany także Matabele) do oddania Wielkiej Brytanii ogromnych obszarów ziemi, nazwanej później na jego cześćRodezją. Kontrolę nad nową kolonią przejęła zarządzana przez RhodesaKompania Południowoafrykańska. W roku 1888 Rhodes – skonsolidowawszy wszystkie kopalnie diamentów jako spółkęDe Beers – stał się ogromnie bogaty. Jako premier rząduKolonii Przylądkowej (od 1890 r.) planował budowę linii kolejowej zKapsztadu doKairu, choć nie udało mu się zrealizować tego ambitnego zamierzenia, doprowadził linię doBulawayo. Przeszkodą byli zasiedziali wTranswalu potomkowie osadników z Europy Zachodniej zwaniBurami. Spowodował, że siły brytyjskie z Rodezji zaatakowały Transwal wrajdzie Jamesona. Po nieudanej wyprawie (która stała się początkiemwojen burskich) zrezygnował z wszelkich dostojeństw w Kolonii Przylądkowej i wycofał się do Rodezji.
Podczas swoich rządów wKolonii Przylądkowej ograniczył prawa obywatelskie czarnych mieszkańców tego kraju[3]. Uważany za jednego z polityków, który przyczynił się do powstania politykiapartheidu[3].
Cecil Rhodes nigdy się nie ożenił. Według niektórych historyków, pozostawał w związku homoseksualnym z Neville’em Pickeringiem, jednak brak na to jednoznacznych dowodów (Rhodes nie prowadził pamiętników, nie pisywał też wielu listów).W 1896 spotkał się zKatarzyną Radziwiłłową, z domu Rzewuską, dla której stał się obsesją.
Katarzyna Radziwiłłowa, która żyła w separacji z mężem wykorzystywała każdą okazję, aby pokazać się w towarzystwie Cecila i niektórzy obserwatorzy przypuszczają, że łączył ich również, przez krótki czas, związek intymny. Po przybyciu doPołudniowej Afryki rzuciła się w wir życia towarzyskiego wśród miejscowej arystokracji wywołując skandal za skandalem i doprowadzając Cecila do rozpaczy. Korzystając z faktu, że nie miała pieniędzy na zapłacenie rachunków, Cecil Rhodes wymógł na niej powrót doEuropy.
Do Południowej Afryki wróciła w 1901 roku i zaczęła publikować magazyn rzekomo propagujący idee Cecila o nazwie „Greater Britain”. Ponieważ koszty wydawania magazynu były większe niż wpływy, skorzystała z faktu, że Cecil Rhodes wrócił na leczenie doWielkiej Brytanii i zaczęła podrabiać podpisy Rhodesa nie tylko na listach i telegramach, ale również na czekach i zobowiązaniach bankowych. Mszcząc się na Cecilu, Katarzyna oskarżyła go o oszustwo i fałszerstwo. W 1902 roku, już po śmierci Cecila trafiła do więzienia, z którego wyszła w sierpniu 1903 roku i wróciła do Europy. W 1918 roku opublikowała książkęCecil Rhodes, człowiek i twórca imperium[4].
Rhodes jest uważany za symbol kolonializmu i rasizmu. W 2015 roku, po kampanii społecznej zorganizowanej przez studentów, pomnik Rhodesa naUniwersytecie Kapsztadzkim wPołudniowej Afryce został zdemontowany[6]. W czerwcu 2020 roku, po fali protestów, decyzję o usunięciu pomnika podjęło jedno z kolegiówUniwersytetu Oksfordzkiego[7], ostatecznie jednak ograniczyło się do zamieszczenia tabliczki wyjaśniającej kontekst działalności Rhodesa[8].
