Catenaccio (wł.rygiel, zasuwka) – system taktyczny wpiłce nożnej kładący szczególny nacisk na dobrze zorganizowaną obronę orazfaule taktyczne, skupiający się na chronieniu własnejbramki bardziej niż zdobywaniu goli. Znany stał się dziękiargentyńskiemu trenerowiHelenio Herrerze, który w latach sześćdziesiątych wdrożył ten system wInterze Mediolan. Dzięki niemu Inter wSerie A wygrywał większość swych meczów wynikiem 1:0.
Najważniejszą innowacją w systemie catenaccio było wprowadzenie stopera, gracza ustawionego za linią trzechobrońców (w wersji Herrery - czterech), odzyskującego stracone piłki, walczącego znapastnikiem przeciwnika lub podwajającym krycie jeśli sytuacja tego wymagała. Inną ważną innowacją był kontratak, oparty na długich przerzutach piłki od obrońców.
Catenaccio prawdopodobnie wywodzi się z systemuverrou (fr.rygiel, zasuwka) stworzonego przezaustriackiego treneraKarla Rappana, który w pierwszej połowiedwudziestego wieku jako szkoleniowiec najpierw klubuServette FC, a późniejreprezentacji Szwajcarii wykorzystywał taktykę opartą na twardej defensywie, zestoperem tuż przedbramkarzem. Później tę taktykę na grunt włoski przeniósł trenerNereo Rocco, używając podobnego systemu w klubachTriestina Calcio orazPadova Calcio.
Taktyka Rocco, często uważana za pierwsze prawdziwe catenaccio, zaprezentowana została po raz pierwszy w1947 roku z Triestiną: zespół grający w ustawieniu 1-3-3-3, nastawiony przede wszystkim na defensywę, zaskakująco zakończył rozgrywki Serie A na drugim miejscu. Później catenaccio zaczął wykorzystywać Inter.
Taktyka ta pozostawała popularna aż do finałuPucharu Europy w roku1967, gdzie Inter spotkał się zCeltikiem Glasgow. Zespół zMediolanu prowadził 1:0 od 8. minuty dzięki wykorzystanemu przezSandro Mazzolęrzutowi karnemu. Od tego momentu Włosi pozostawali pod ciągłym atakiem słynącego z ofensywnej gry Celtiku. Zespół zGlasgow ostatecznie wygrał spotkanie 2:1, dokonując w czasie gry ponad czterdziestu prób zdobycia bramki. Mecz ten obnażył wady systemu catenaccio, a sam Herrera przyznał po nim, że "Celtic wygrał zasłużenie, a jego zwycięstwo było dobre dla piłki".
Z czasem catenaccio było powoli wypierane przez inne taktyki. Wpływ na to miała rosnąca popularność systemów opartych na ataku, malejąca rola stoperów w nowoczesnym futbolu oraz powszechna krytyka catenaccio jako skupiającego się wyłącznie na „dowiezieniu” korzystnego wyniku do końca meczu bez „dbania” o jakość samego widowiska. Obecnie catenaccio często nazywa się „antyfutbolem”.