Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Burgundia

Na mapach:47°00′N 4°30′E/47,000000 4,500000
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy krainy historycznej i dawnego regionu administracyjnego Francji. Zobacz też:inne znaczenia.
Burgundia
Bourgogne
region (do 2015)
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Francja

Siedziba

Dijon

Powierzchnia

31 582 km²

Populacja (2012)
• liczba ludności


1 646 600[1]

• gęstość

52 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Liczbadepartamentów

4

Liczba okręgów

15

Liczbakantonów

174

Liczbagmin

2045

Położenie na mapie Francji
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Burgundia (fr. Bourgogne,wymowa) –kraina historyczna w centralnejFrancji. W przeszłościprowincja iregion administracyjny.

W systemie administracyjnym z lat 1972–2015 region Burgundia graniczył z sześcioma regionami:Centre-Val de Loire – od zachodu,Île-de-France iSzampania-Ardeny – od północy,Franche-Comté – od wschodu, a od południa zRodan-Alpy iOwernia. Sam region dzieli się na 4departamenty:Côte-d’Or,Nièvre,Saona i Loara iYonne. Do historycznej krainy należał też region Franche-Comté, z którym połączono region Burgundia w ramach reformy z przełomu lat 2015/2016 w regionBurgundia-Franche-Comté.

Poza miastemDijon (147,2 tys. mieszk.), które stanowi główny ośrodek tego regionu, większymimiastami są:Chalon-sur-Saône (49,0),Nevers (39,6),Auxerre (37,6),Mâcon (33,6),Sens (26,8),Le Creusot (25,6) orazBeaune (21,5).

Nazwa krainy wywodzi się od wschodniogermańskiegoplemieniaBurgundów.

Historia regionu

[edytuj |edytuj kod]
 Osobne artykuły:Burgundowie, Władcy Burgundii, Królestwo Burgundii, Księstwo BurgundiiHrabstwo Burgundii.

Państwa Burgundów

[edytuj |edytuj kod]

Burgundowie, od których nazwę wziął ten region, byli jednym z nordyckichplemion, które przyczyniły się do upadkuCesarstwa Rzymskiego Zachodniego. Pochodzili prawdopodobnie z wyspyBornholm, aPliniusz Starszy lokalizuje ich w dorzeczuOdry w pierwszym wieku naszej ery, w okolicach spływuNysy Łużyckiej[2], a w drugim wieku,Klaudiusz Ptolemeusz[3], lokalizuje ich między Odrą aWisłą[4], gdzie mieszkali jeszcze w połowie trzeciego wieku wedługJordanesa[5], ale pokonani przezGepidów przemieścili się w dorzeczeŁaby. Pod koniec wieku przesunęli się dalej na zachód, w dolinęMenu, gdzie weszli w kontakt zAlamanami. Retor i oratorMamertinus z Trewiru wpanegiryku do cesarzaMaksymiana wspomina o obecności Burgundów w tych okolicach[6].Ammianus Marcellinus przynosi informacje o wyprawie zaRenJuliana Apostaty przeciwko Alamanom w latach 379–390, a potem, według tegoż, cesarzWalentynian I w walce z tymi ostatnimi zwrócił się o pomoc do Burgundów, którzy wysłali 80 000 wojowników na czele elity na spotkanie z Rzymianami nad Renem, ale ci byli nieobecni. Oburzeni i wściekli Burgundowie wrócili na swoje ziemie[7].

Jako lud sfederowany, mieli rolę obrońców granicy cesarstwa na Renie, ale ich bracia po drugiej stronie byli bardziej wyeksponowani na nacisk Hunów. W latach 428/429 król obu brzegów,Gundahar, pokonałOktara, wujaAttyli, wedługSokratesa Scholastyka[8] i w 435 roku postanowił zaatakować Belgię (Belgica Prima), ale opór Rzymian i ich huńskich sojuszników spowodował klęskę burgundzką, wskutek której o mało nie doszło do unicestwienia najeźdźców w 436/437 roku. To by była zemsta Hunów za ich porażkę 10 lat wcześniej. Przegrana i śmierć Gundahara stanowią kres pierwszego królestwa burgundzkiego (Rzymianie znów zapanowali nad tymi terenami).

Burgundowie wzięli udział wbitwie na Polach Katalaunijskich w 451 roku po stronieRzymian (choć niektóre grupy Burgundów prawdopodobnie walczyły po stronieHunów)[9].

Rozpad Cesarstwa zachodniego przyśpieszyły zabójstwoWalentyniana III oraz walka o tron. Królowie burgundzcy potrafili to wykorzystać, sprzymierzając się zWizygotami. W 472 roku część z Burgundów wraz z nimi za przyzwoleniemRycymera złupiłaRzym.

Po upadku cesarstwa rzymskiego państwo Burgundów zostało mocno osłabione przez sąsiednichOstrogotów. Burgundowie zostali podbici przezFranków w 534 roku i ulegliromanizacji.

Księstwo Burgundii

[edytuj |edytuj kod]

Na terenie państwa Franków powstałoKsięstwo Burgundii. Do 1477 roku w skład państwa burgundzkiego weszły ziemie obecnychHolandii,Belgii,Luksemburga,Artois,Pikardii,Alzacji,Franche-Comté i Burgundii. W roku 1477 wszystkie ziemie tego państwa, z wyjątkiem samej Burgundii, odziedziczyłDom Habsburgów na podstawie małżeństwaMaksymiliana I Habsburga zMarią Burgundzką. Była to córkaKarola Zuchwałego, który zginął wbitwie pod Nancy wLotaryngii. Samo księstwo Burgundii włączono doFrancji jako jedną z prowincji.

I wojna światowa

[edytuj |edytuj kod]

Burgundia straciła wI wojnie światowej od 3,6% do 3,9% ludności (średnia dla całej Francji to 3,35%)[10].

Streszczenie historii nazwy Burgundia[11]

[edytuj |edytuj kod]
  1. Lata 410–436 – pierwsze burgundzkie królestwoGundahara
  2. Lata 451–532 – drugie burgundzkie królestwoGundioka
  3. Lata ok. 590–739 – trzecie (frankijskie) królestwo Burgundii
  4. Od 843 – francuskie księstwo Burgundii
  5. Lata 879–933 –królestwo Dolnej Burgundii
  6. Lata 888–933 –królestwo Górnej Burgundii
  7. Lata 933–1032 – Zjednoczone Królestwo Obojga Burgundii (Arelat)
  8. Lata ok. 1000–1678 – palatynat Burgundii (Franche-Comté)
  9. Od 1032 – cesarskie królestwo BurgundiiKsięstwo Burgundii
  10. Lata 1127–1218 – cesarskie księstwo Burgundii Mniejszej
  11. Od 1127 – cesarskie landgrafstwo Burgundii
  12. Lata 1384–1477 – zjednoczone „stany Burgundii” w ramachKsięstwa Burgundii
  13. Lata 1477–1791 – prowincja francuska
  14. Lata 1548–1795 – okręg burgundzki Rzeszy
  15. Od 1982 – współczesny region francuski Burgundia.

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

Klimat umiarkowany ciepły, morski. Regionrolniczy, jeden z większych w kraju obszarów uprawywinorośli (zwłaszcza na obrzeżuRowu Saony). Ponadto uprawia siępszenicę,kukurydzę,buraki cukrowe,rośliny oleiste,warzywa iowoce. Hodowlabydła. Eksploatacja złóżwęgla kamiennego. Przemysł słabo rozwinięty, głównie spożywczy, a także metalurgiczny, włókienniczy i skórzany[potrzebny przypis].

Produkcja winiarska w Burgundii

[edytuj |edytuj kod]
Wina burgundzkie
 Osobny artykuł:Burgundia (region winiarski).

Region Burgundii słynie z produkcjiwin.Winnice ciągną się wąskim pasem od Dijon na północy poLyon na południu, obejmując obszar około 45 000 hektarów. Rejon ten, w odróżnieniu od innych rejonów winiarskich we Francji, nie posiada wspólnej dla całego rejonuapelacji ogólnej[potrzebny przypis].

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. INED: Régions et départements. [dostęp 2013-08-06]. (fr.).
  2. Justin Favrod,Les Burgondes. Un royaume oublié au cœur de l’Europe, Lausanne, Presses polytechniques et universitaires romandes (« Le savoir suisse » 4), 2002, 144p., 12x18cmISBN 2-88074-596-9, s. 18 (nazwa wyspy pochodziłaby od Burgundarholm, czyli wyspa Burgundów).
  3. Ptolémée,Géographie, II, 11.
  4. Favrod, s. 18.
  5. Jordanès,Histoire des Goths, rozdz. IV.
  6. (Panégyrique II [10], 5) cytowany przez Katalin Escher, Les Burgondes, s. 10.
  7. Ammianus Marcellinus pisze: « Za trzeciego konsulatu Walentyniana I-go.
  8. Socrate,Historia Ecclesiastica 7, 30.
  9. Wędrówka i etnogeneza w starożytności i średniowieczu. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica, 2010, s. 188.ISBN 978-83-88737-69-5.
  10. Françoise Vignier, Madeleine Blondel, Gérard Taverdet, Jean-Pierre Collinet, Robert Chapuis: Bourgogne. Cadre naturel, Histoire, Art, Littérature, Langue, Economie, Traditions populaires. Le Puy-en-Velay: Christine Bonneton, 1985, s. 61.
  11. NormanN. Davies NormanN.,Vanished Kingdoms The History of Half-Forgotten Europe [online], s.158 (pol.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
  • Katalin Escher: Les Burgondes: Ie-VIe siècle apr. J-C. coll. « Civilisations et cultures », 2006, seria: Éditions Errance.ISBN 2-87772-325-9.
  • Katalin Escher: Genèse et évolution du deuxième royaume burgonde (443-534): les témoins archéologiques. Oxford: British Archaeological Reports Ltd, 15 Sep 2005, s. 1101, seria: British Archaeological Reports British Series.ISBN 1-84171-841-6.
  • Justin Favrod: Les Burgondes. Un royaume oublié au cœur de l’Europe, Presses polytechniques et universitaires romandes. 2002.ISBN 2-88074-596-9.
  • Émilienne Demougeot: La Formation de L’Europe et les invasions barbares. Paris: Aubier Montaigne, 1979, s. 615, seria: Historique.ISBN 978-2700701463.

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Burgundia&oldid=71497667
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp