Buenos Aires –stolicaArgentyny, największe miasto tego kraju i jedno z największych wAmeryce Południowej, stanowiące samodzielnąjednostkę administracyjną (miasto autonomiczne). Położone jest we wschodniej części kraju, na południowym (prawym) brzegu estuariumLa Plata. W 2022 roku liczyło 3 120 612 mieszkańców; główny ośrodek aglomeracjiWielkiego Buenos Aires zamieszkanej przez 13 985 794 osoby (2022)[1].
Miasto Buenos Aires (Ciudad de Buenos Aires), nazywane także zgodnie z konstytucją od 1996 roku Autonomicznym Miastem Buenos Aires (Ciudad Autónoma de Buenos Aires), jest stolicą Republiki Argentyny. Nieformalnie używa się także nazwy „Stolica Federalna” (Capital Federal)[2].
Licząc cały obszar aglomeracji (Wielkie Buenos Aires), jest drugim co do wielkości miastem w Ameryce Południowej (po brazylijskimSão Paulo)[3] i jednym z największych kompleksów miejskich na świecie.
Sektorem przynoszącym największe wpływy, są usługi, dające 73% produktu brutto. Na drugim miejscu znajduje się przemysł, który w 2004 roku wygenerował 20% produktu brutto (20,308 mln $).
Centrum finansowe, handlowe, naukowe i kulturalne kraju. Liczne instytucje naukowe, biblioteki, 3 uniwersytety (najstarszy zał. w 1821 r., także prywatnyUniwersytet Austral). Stare zabytkowe centrum otaczają nowoczesne arterie komunikacyjne, luksusowe osiedla pośród parków i lasów. Na północy i zachodzie – wielkie skupiska dzielnic biedoty (villas miserias), w których żyje blisko 800 tys. osób. Liczne muzea, galerie chętnie odwiedzane przez turystów; teatr z największą widownią na świecie –Teatro Colón (blisko 3,5 tys. miejsc).
Pierwsza osada na miejscu dzisiejszego Buenos Aires została założona w 1536 roku przez hiszpańską ekspedycję poszukującą złota prowadzoną przezPedro de Mendozę. W wyniku ataków ludności tubylczej miasto zostało opuszczone w 1541 roku, a potem założone ponownie w 1580 r. przez Juana de Garaya pod nazwąCiudad de La Santísima Trinidad y Puerto de Santa María del Buen Ayre, czyliMiasto Przenajświętszej Trójcy i Port Maryi Panny Pomyślnego Wiatru. Było stolicą kolonii hiszpańskiej od 1617 r. Od 1776 r. stolica wicekrólestwa La Platy, a później stolica Republiki Argentyny od 1826 r.
W mieście znajduje się jedna z najszerszych ulic na świecie –Avenida 9 Julio – zbudowana w latach 30. XX wieku[4][5]. W 1936 roku wzniesiono przy niej 70-metrowyobelisk, upamiętniający pierwszą nieudaną próbę założenia miasta. Równie ważna jest Avenida de Mayo, która z przylegającymi do niej ulicami (Calle Lavalle i Calle Florida) oraz dzielnicąSanta Fe tworzyMicrocentro. Na Calle Florida odbywa się pół-legalna wymiana waluty. W Argentynie cały proceder nazywa się „market azul” czyli niebieski rynek. Zapoczątkowany został przez kryzys ekonomiczny w Argentynie na początku XXI wieku.
katedra z XVIII wieku
gmachopery z XIX wieku (jeden z największych na świecie)
Granice miasta determinują: od wschodu i północnego wschodu rzeka La Plata, od południa i południowego wschodu municipio Riachuelo, a od północnego zachodu, zachodu i południowego zachodu autostrada A001.
Klimat w Buenos Aires charakteryzuje się dużym zachmurzeniem i wilgotnością powietrza. Rozważając okres od 1960-1990 roku (wykorzystywany zwykle do określania klimatu), średnia roczna temperatura wynosi 17,6 °C, a suma opadów wynosi 1147 mm. W XX wieku temperatury w mieście wzrosły, co jest spowodowane tzw. zjawiskiem „wyspy ciepła”. Obecnie są wyższe o 2 °C od temperatur notowanych w regionach mniej zurbanizowanych, położonych poza miastem. Wzrost dotyczy przede wszystkim temperatur nocnych, co może utrudniać odpoczynek mieszkańcom Buenos Aires.
Najwięcej dni pochmurnych jest zimą, natomiast największe opady są charakterystyczne dla lata. Wynika to z występowania bardzo intensywnych burz, w trakcie których spadają duże ilości deszczu. Zimą opady są mniej intensywne, jednak trwają dłużej. Lata są gorące, ze średnią temperaturą wynoszącą 24,5 °C. Wysoka wilgotność może powodować uczucie duszności. Zimy przebiegają łagodnie, zwykle z temperaturą około 11 °C. Mgły występują kilka dni w roku.
Buenos Aires jest pod wpływem wiatrów -el pampero ila sudestada. Pierwszy wieje z południa, jest chłodny, występuje od czerwca do października. Zwykle wieje od kilku godzin do kilku dni. Niesie duże ilości pyłu. W rejonie Buenos Aires pojawia się średnio w roku 12 razy. Często zaczyna się od burzy, po której następuje podmuch zimnego i suchego powietrza. Sudestada wieje z południowego wschodu, zwykle wiosną i jesienią. Jest wiatrem silnym, niosącym wilgotne powietrze. Czasami jest przyczyną powodzi w niżej położonych terenach, np. w dzielnicy La Boca.
Różnorodny przemysł dostarcza około 55% produkcji krajowej. Główne gałęzie: samochodowy, maszynowy, elektrotechniczny, chemiczny, włókienniczy, spożywczy (słynne rzeźniefrigorificos).[potrzebny przypis]
Według spisu powszechnego przeprowadzonego w listopadzie 2001 roku przez Narodowy Instytut Statystyki i Spisów Powszechnych, Buenos Aires zamieszkuje 2 776 138 mieszkańców, z czego 54,7% to kobiety, a 45,3% mężczyźni. Gęstość zaludnienia wynosi 13.679,6 osób/km². Uważa się jednak, że w spisie tym popełniono błędy i w rzeczywistości w 2001 roku Buenos Aires zamieszkiwało 2 995 805 mieszkańców.
Na początku XXI wieku, z powodu starzenia się rdzennej społeczności Buenos Aires, emigracji i zmian demograficznych spowodowanych między innymi kryzysem ekonomicznym, 40% mieszkańców miasta stanowili migranci (głównie z północnych części Argentyny i innych krajów). Szacuje się, że 316 739 mieszkańców urodziło się poza Argentyną.
↑abInstituto Nacional de Estadística y Censos (INDEC),Censo Nacional de Población, Hogares y Viviendas 2022: Resultados provisionales, styczeń 2023, s. 12,ISBN 978-950-896-632-2(hiszp.).
