Brsjacy[1],Berzitowie[2],Berzetowie[3],Berzite[4],Werzyci[5],Werzitowie[6] –plemię słowiańskie zamieszkujące tereny rozciągające się od dwóch wielkich jeziormacedońskich:Prespańskiego iOchrydzkiego aż do miastaVeles nadWardarem, przez Greków zwaneBerzitią.
Źródła bizantyńskie używają na określenie Brsjaków nazwyΒερζηται (Werzetai), a kraj przez nich zamieszkany nazywająΒερζιτία (Werzitia) lubΒερζητία (Werzetia). Nazwę część uczonych wywodzi od słowiańskiegobŕz-, wedle innych (Vasamer) stanowi przekształcenie greckiegoΒελζητία (Welzetia)[7]. Jest prawdopodobne, że nazwa Brsjaków utrzymała się do dziś w etnicznej nazwie Brosjaci, określającej lud zamieszkujący obszar od Ochrydy i Bitoli przez Prilep, Kiczewo i Kruszewo do Welesu nad dolnymWardarem[8].
Brsjacy pojawili się w Macedonii na początku VII wieku w ramach wielkiego exodususklawińskiego na ziemieCesarstwa Bizantyjskiego, wypierając miejscową ludność iliryjską wGóry Albańskie. W latach 609–615 Słowianie zasiedlili prawie cały Półwysep Bałkański i znaczną część Grecji[9]. Około 615 roku Brsjacy wspólnie zSagudatami,Rynchynami,Draguwitami,Wajunitami iWelegezytami spustoszyli rozległe obszary Iliricum i bezskutecznie oblegliTesalonikę[10]. Brsjacy zajęli tereny MacedoniiWardarskiej, łącznie z wybrzeżamiJeziora Prespańskiego iOchrydzkiego. Na zajętych terenach nie stworzyli własnego organizmu politycznego, żyjąc w ramach luźnych struktur plemiennych[11].
Na przeszkodzie dalszej konsolidacji Słowian macedońskich i utworzeniu własnego państwa słowiańskiego stanęła kontrofensywa cesarzy bizantyńskich. Po przezwyciężeniu kryzysu, w 658 rokuKonstans II najechałSklawinie macedońskie, zmuszając również Brsjaków do uznania swego zwierzchnictwa. W 758 roku cesarzKonstantyn Vujarzmił Słowian w Macedonii, a pozostałych podporządkował swej władzy. W 774 roku wyprawę na Berzitię podjął chanbułgarskiTelerig z zamiarem przesiedlenia plemienia Brsjaków na tereny Bułgarii dotkniętej poważnym kryzysem demograficznym. Powiadomiony o planach bułgarskich Konstantyn V rozbił zmierzającą do Macedonii armię Bułgarów[12].
Z początkiem IX wieku Bizancjum na tyle umocniło swoje panowanie nad terenami zamieszkanymi przez Brsjaków, że włączyło je do nowo utworzonegotemu Dyrrachium, narzucając Brsjakom w miejsce wodza plemiennego namiestnika cesarskiego zwanego archontem. Ostatecznie długoletnie współzawodnictwo o panowanie nad Macedonią zostało w latach czterdziestych IX wieku zakończone podziałem stref wpływów. Zachodnia Macedonia znalazła się pod panowaniem bułgarskim. Z ziem zamieszkanych przez Brsjaków chanPresjan lub jego następca utworzyli prowincję Kutmiczewicę. Postępująca chrystianizacja, prowadzona z wielkim rozmachem przez uczniów świętegoMetodego:Klemensa iNauma oraz napływ elementu słowiańskiego z Bułgarii, doprowadziły w następnych dziesięcioleciach do zniknięcia odrębnego plemienia Berzitów[13].
WedługWitczaka „Geograf Bawarski” pod nazwąFresiti (= Berziti) wymienia jakiś północny, wschodnioruski odłam Brsjaków, który pozostał w pierwotnych siedzibach i nie uczestniczył w wędrówce na południe[14].
| Słowianie wschodni | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Słowianie zachodni |
| ||||||||||||||||||
| Słowianie południowi |
| ||||||||||||||||||