 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 12 sierpnia 1866 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 4 października 1944 | ||
| Miejsce spoczynku | |||
| Zawód, zajęcie | redaktor | ||
| Narodowość | polska | ||
| Edukacja | |||
| Partia | |||
| Rodzice | Józef, Bronisława | ||
| Małżeństwo | Izabela | ||
| Dzieci | Stanisław, Janusz, Zbigniew, Zofia | ||
| Odznaczenia | |||
      | |||
| |||
Bronisław Laskownickih.Topór (ur.12 sierpnia1866 weLwowie, zm.4 października1944 wProszowicach) –polski dziennikarz, wydawca, literat, tłumacz, działacz niepodległościowy, społeczny.
.JPG)
Urodził się w 12 sierpnia 1866[a] w rodzinieJózefa (1841–1909), dziennikarza, pisarza ludowego, i Bronisławy z Królikowskich[1][2]. Miał brata Józefa - zarządcę pocztowego[1]. Legitymował się herbem szlacheckim Topór[3]. UkończyłC. K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie. Podczas nauki gimnazjalnej działał w tajnym ruchu niepodległościowym na obszarze Galicji[4], był członkiem stowarzyszenia „Biały Orzeł”[2]. Przez trzy lata studiował naWydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Po odbyciu jednorocznej służby wojskowej został mianowanypodporucznikiem rezerwy ze starszeństwem z 1 stycznia 1888 i przydzielony w rezerwie do30 Pułku Piechoty we Lwowie[5][6]. W 1897 został przeniesiony docesarsko-królewskiej Obrony Krajowej i przydzielony w rezerwie do16 Pułku Piechoty Obrony Krajowej Kraków[7].
Był członkiemPolskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[8]. Od 1890 był współpracownikiem„Dziennika Polskiego” (gdzie pracował jego ojciec), od 1895„Słowa Polskiego”, tygodnika „Nasz Kraj”, w 1900 był współzałożycielem dziennika „Wiek XX”, a w 1901 współzałożycielem i do 1939 był redaktorem naczelnym dziennika „Wiek Nowy”[9][10] (pioniera polskiej prasy sensacyjnej, wzorowanego na wiedeńskim Kronen Zeitung), w 1914/1915 założyciel„Gazety Polskiej” wDąbrowie Górniczej (organNaczelnego Komitetu Narodowego). Był tłumaczem dzieła pt.Gość nieproszony [Intruz] autorstwaMaurice’a Maeterlincka wystawionego we lwowskimTeatrze Skarbkowskim 2 listopada 1894. Działał także na polu organizacji dziennikarskich, w 1893 założył we Lwowie Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Dziennikarzy Polskich, został członkiem wydziału Związku Dziennikarzy Słowiańskich Austrii, w 1909 był współzałożycielem i sekretarzem międzyzaborowego Związku Dziennikarzy Polskich we Lwowie, był sekretarzem[11]. 23 października 1917 został wybrany członkiem rady nadzorczej założonego wtedy Konsumu Dziennikarskiego we Lwowie[12]. 19 grudnia 1919 wybrany prezesem Towarzystwa Dziennikarzy Polskich we Lwowie[13], ponadto był działaczem Syndykatu Dziennikarzy Lwowskich, w tym członkiem zarządu, w latach 1937–1939 prezesem[14].
W 1911 był współzałożycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Opieki nad Więźniami Politycznymi w Rosji. Od listopada 1911 do marca 1912 sprawował stanowisko prezesa klubu piłkarskiegoCzarni Lwów. Był współzałożycielem Związku Popierania Turystyki królewskiego miasta Lwowa. Z jego inicjatywy założono Zakład Ubezpieczeń Urzędników Prywatnych we Lwowie. Działał także na niwie społeczno-politycznej. Od 1905 zasiadał w radzie miejskiej. Działał wStronnictwie Postępowo-Demokratycznym w Galicji, pełnił funkcjęprezesa Związku Strzeleckiego, w 1911 był współtwórcą Polskiego Stronnictwa Postępowego.
PodczasI wojny światowej był prezesem lwowskiej delegacjiNaczelnego Komitetu Narodowego[15]. Członek Komitetu Obywatelskiego iPolskiego Komitetu Narodowego weLwowie w listopadzie1918 roku[16]. Tuż po odzyskaniu niepodległości przez Polskę działał we lwowskim NKN,Tymczasowym Komitecie Rządzącym powołanym 23 listopada 1918[17], Komisji Rządzącej jako szef resortu łączności. W 1919 bez powodzenia kandydował doSejmu Ustawodawczego. W okresieII Rzeczypospolitej prócz pracy redaktora naczelnego był wydawcą, w 1930 przekształcił przedsiębiorstwo „Wiek Nowy” Spółka Wydawnicza i Drukarska we Lwowie w koncern prasowy „Prasa Nowa”, którego został akcjonariuszem i członkiem dyrekcji (prócz własnego dziennika „Wiek Nowy” wydawał także „Express Poranny”,„Express Wieczorny” i tygodnik „Niedziela Rano”[18]). ZałożycielUnii Narodowo-Państwowej w1922 roku[19], członek WydziałuZjednoczenia Stanu Średniego w1928 roku[20]. Został zastępcą szefa sekcji propagandowej w ramach powołanego 5 października 1936 Obywatelskiego Komitetu Akcji na rzeczFunduszu Obrony Narodowej we Lwowie[21]. W 1938 był współorganizatorem konferencji założycielskiejStronnictwa Demokratycznego. Jego gabinet we Lwowie mieścił się przy ulicy Sokoła 4. Był wieloletnim radnymRady Miasta Lwowa w okresie II Rzeczypospolitej, wybrany wwyborach samorządowych 1934 z ramienia listy nr 1 (prorządowej)[22], był członkiem Polskiego Koła Radzieckiego[23][24]. W latach 30. był członkiem zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich[25]. Był bliski obozowisanacji. Należał doBezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem[26]. Był wolnomularzem we Lwowie wokresie zaborów[27].
Po wybuchuII wojny światowej iagresji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939, po nastaniuokupacji sowieckiej jego majątek został znacjonalizowany przez sowietów. Poataku Niemiec na ZSRR z czerwca 1941 przeniósł się na terenyokupowane przez Niemców do Warszawy. Pozostał tam do 1944, a po upadkupowstania warszawskiego przez obózDurchgangslager Pruszków trafił doProszowic, gdzie zmarł 4 października 1944. 14 kwietnia 1947 roku został pochowany nacmentarzu Rakowickim w Krakowie[28].
Jego żoną (od 11 stycznia 1892[2]) była Izabela z Taborów, z którą miał czworo dzieci:
