Jan ChełmińskiKsiążę Józef Poniatowski na czele wojsk pod LipskiemPlan bitwy – 16 października 1813Plan bitwy – 18 października 1813
Napoleon, któremu nie udało się zdobyćBerlina, wycofał się na zachód, przekraczając pod koniec wrześniaŁabę i organizując swoje siły wokółLipska, aby chronić swoje linie i spotkać się ze sprzymierzonymi. Armia francuska została skoncentrowana na obszarze odTaucha, przezStötteritz, gdzie ulokowano dowództwo, aż doLindenau. Prusacy nadciągnęli z kierunkuWartenburga, Austriacy i Rosjanie odDrezna, a siły szwedzkie od północy. W sumie Francuzi mieli 190 tys. żołnierzy, zaś sprzymierzeni 360 tys. – obie strony posiadały potężną artylerię, jednak Napoleon miał 2 razy mniej armat – łącznie po obu stronach było 2200 dział.
Napoleon opracował plan mający na celu zniszczenie armii czeskiej gen. Karla Schwarzenberga. Po związaniu Austriaków i Rosjan przez 40 tys. żołnierzyMurata, na jej prawe skrzydło uderzyć miało ok. 50 tys. Marmonta i Macdonalda (XI korpus), a centrum miało zaatakować 45 tys. żołnierzy Oudinota i Bertranda. Cały plan zniszczył pruski gen. Blucher, który już 15 października starł się z Marmontem.
Bitwa pod Lipskiem rozpoczęła się 16 października atakiem 78 tys. żołnierzy sprzymierzonych od południa (na Wachau, Markleenberg i Liebertwolkwitz) i 54 tys. od północy, którzy niewiele jednak osiągnęli i zostali zmuszeni do wycofania. Następnego dnia obie strony toczyły potyczki w oczekiwaniu na nadejście posiłków. 18 października sprzymierzeni przypuścili silny atak ze wszystkich stron, po 9 godzinach bitwy wypierając powoli Francuzów w stronę Lipska. Obie strony poniosły ciężkie straty i tylko odwaga francuskich żołnierzy zapobiegła przełamaniu frontu. W czasie bitwy ks.Józef Poniatowski został, jako jedyny cudzoziemiec, mianowany marszałkiemFrancji. Napoleon dostrzegł, że bitwa może się zakończyć jedynie klęską i w nocy z 18 na 19 października rozpoczął wycofywanie większości armii przezElsterę. Przeprawa szła dobrze, dopóki most nie został zniszczony przez zdenerwowanego francuskiego kanoniera – odciął on od przejścia na drugi brzeg 15 tys. żołnierzy i 150 armat, w tym Poniatowskiego otoczonego krakusami, rannego już wcześniej czterokrotnie. Polski marszałek zginął w czasie próby sforsowania rzeki na koniach, otrzymał tam kolejny postrzał i utonął.
Straty francuskie w Bitwie Narodów wyniosły ok. 55 tys. (w tym 9 tys. Polaków) zabitych, rannych, wziętych do niewoli; 15 tys. Sasów zmieniło front. Wśród dowódców straty były równie znaczne: 1 marszałek (Poniatowski), 15 generałów (z Polaków:Estko iKwaśniewski) oraz 14 majorów i pułkowników. Francuzi stracili 250 dział, 900 pojazdów i 130 tys. karabinów. Ceną zwycięstwa koalicji było 70 tys. zabitych i rannych.
Walki żołnierza polskiego pod Lipskiem zostały, po 1990 r., upamiętnione naGrobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, „LIPSK 16 – 19 X 1813”.
