Bitwa pod Didymotyką
| Czas | 1352 |
|---|
| Miejsce | Didymotyka |
|---|
| Terytorium | Tracja |
|---|
| Wynik | Zwycięstwo Osmanów |
|---|
| Strony konfliktu |
|---|
|
| Dowódcy |
|---|
|
| Siły |
|---|
|
| Straty |
|---|
|
| brak współrzędnych |
|---|
Bitwa pod Didymotyką – starcie zbrojne wTracji, które miało miejsce w październiku1352 roku. Starły się tam siłyJana V Paleologa, wspierane przez Serbów z Turkami osmańskimi będącymi sojusznikamiKantakuzenów.
CesarzJan VI Kantakuzen (1347-1354) w 1352 przekazał swojemu współcesarzowiJanowi V Paleologowi (1341-1391) terytorium położone na terenieRodopów, zarządzane dotąd przez jego synaMateusza Kantakuzena. Mateusz zaś otrzymał nowy i znaczniejszy okręg w rejonieAdrianopola[1]. Porozumienie nie okazało się jednak trwałe. Konflikt przybrał formę wojny między autonomicznymi księstwami Jana Paleologa i Mateusza Kantakuzena[2]. Jan V zaopatrzony w weneckie pieniądze, na czele małej armii najechał jesienią 1352 roku terytorium swojego szwagra. Nie napotykając oporu zajął Adrianopol. Mateusz zamknął się w fortach miejskiej cytadeli. Jan V Kantakuzen przybył z odsieczą wraz z tureckimi oddziałami. Szybko opanował sytuację. Adrianopol i inne miasta, które przeszły na stronę Paleologa, zostały za karę wydane na łup Turkom[3]. Jan Paleolog, dysponujący skromnymi siłami, wezwał na pomoc Bułgarów i Serbów. Król SerbówStefan Duszan, któremu jako zakładnika Jan wysłał swego brata,despotesa Michała[4] przysłał czterotysięczny oddział jazdy. Z kolei sułtan tureckiOrchan wysłał do Jana Kantakuzena posiłki, liczące ok. 10000 żołnierzy pod dowództwem swego synaSulejmana[5]. Sulejman po raz pierwszy pojawił się w Europie już w 1346 udzielając poparcia Janowi Kantakuzenowi[6].
Batalia odbyła się na otwartym polu w pobliżu Didymotyki w pobliżu rzeki Erytros (dziśDidimoticho w Grecji). Do oddziału serbskiego (dowódca Gradysław Borilović) idącego na pomoc Janowi V, który opuścił Didymotyki przyłączyli się Bułgarzy. CarIwan Aleksander chciał w ten sposób również wesprzeć młodego cesarza. Wojska bułgarskie wycofały się na wieść o zbliżających się silnych oddziałach tureckich[7]. Siły osmańskie Jan Kantakuzen oceniał na 10000 jeźdźców,Nicefor Gregoras podawał liczbę 12000[8]. Przeważające siły osmańskie pod dowództwem Sulejmana odniosły zwycięstwo pod Didymotyką nad wojskami Jana V i wspierających go Serbów. Klęska kawalerii serbskiej spowodowana była nagłym odejściem Bułgarów. Według Jana Kantakuzena straty serbskie (przesadzone) wyniosły 7000 ludzi[9]. NatomiastNicefor Gregoras podaje liczbę 4000 zabitych[10]. Bitwa była pierwszym zwycięstwem Turków osmańskich w Europie[11].
W rezultacie bitwy cała Tracja dostała się w ręce rodu Kantakuzenów. Jan V pozbawiony sojuszników musiał się wdać w negocjacje ze zwycięskim teściem Janem VI Kantakuzenem. Ten domagał się, aby Paleolog zrzekł się apanażu Didymotyki na rzecz jego syna Mateusza. Jan V nie godząc się na to, odpłynął na wyspęTenedos. Tam zbierał nowe siły w walce o tron. Słał pisma o pomoc m.in. do Turków osmańskich[12]. Klęska Jana V umocniła pozycję Kantakuzenów, skończyli z fikcja popierania prawowitej dynastii - Paleologów. 15 kwietnia 1353Mateusz Kantakuzen został proklamowany na współcesarzem u boku swojego ojcaJana VI Kantakuzena (koronacja nastąpiła w lutym 1354). Zakazano też wymieniania imienia Jana V w liturgii i w aklamacjach podczas oficjalnych uroczystości[13].
Bitwa była pierwszym ważnym sukcesem Turków osmańskich na ziemi europejskiej. Zwycięska batalia utorowała drogę do dalszej ekspansji tureckiej i początku podboju ziem trackich. Już w marcu 1354 roku Turcy zajęli miastoGallipoli[14]. Samo miasto Didymotyka zostało zajęte przejściowo przez nich w 1359 roku. Ostateczny podbój miasta nastąpił w listopadzie 1361. Didymotyka stała się rezydencjąMurada I aż do czasu zdobycia Adrianopola w 1365 roku[15].
- ↑Georg Ostrogorski,Dzieje Bizancjum, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008, s. 487.
- ↑Timothy E. Gregory,Historia Bizancjum, przeł. Justyn Hunia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008, s. 316.
- ↑Donald M. Nicol,The Last Centuries of Byzantium 1261–1453, Cambridge: Cambridge University Press 1993, s. 238.
- ↑Prosopographisches Lexikon der Palaiologenzeit, ed.Erich Trapp, t. 9, Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 1989, nr 21521 Παλαιολόγος Μιχαήλ
- ↑Zygmunt Okniński,Jan Kantakuzen, cesarz wschodnio-rzymski [w:]Księga ku czci Oskara Haleckiego wydana w XXV-lecie jego pracy naukowej, Warszawa 1935, s. 179;Halil İnalcık,Imperium osmańskie. Epoka klasyczna 1300-1600, przeł. Justyn Hunia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006, s. 21.
- ↑Jan Reychman,Historia Turcji, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973, s. 47;Małgorzata Dąbrowska,Jana Kantakuzena przepis na wygraną. Przejecie władzy w Bizancjum w 1347 r. [w:]Zamach stanu w dawnych społecznościach, red. Arkadiusz Sołtysiak i Justyna Olko, Warszawa: OBTA UW 2004, s. 375-383.
- ↑Świat Bizancjum, t. 3:Bizancjum i jego sąsiedzi 1204-1453, pod redakcjąAngeliki Laiou,Cécile Morisson, przeł. Andrzej Graboń, Kraków: Wydawnictwo WAM 2014, s. 50.
- ↑Ioannis Cantacuzeni eximperatoris Historiarum libri IV, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1828, t. 3, s. 248;Nicephori Gregorae Byzantina historia, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1855, t. 3, s. 181.
- ↑Ioannis Cantacuzeni eximperatoris Historiarum libri IV, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1828, t. 3, s. 248.
- ↑Nicephori Gregorae Byzantina historia, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1855, t. 3, s. 181.
- ↑George Christos Soulis,The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors, Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection 1984, s. 96[1].
- ↑Donald M. Nicol,The Reluctant Emperor. A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk c. 1295-1383, Cambridge University Press 1996, s. 116-118.
- ↑Timothy E. Gregory,Historia Bizancjum, przeł. Justyn Hunia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008, s. 320.
- ↑Waldemar Ceran,Galipoli [w:]Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red.Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 183.
- ↑Sławomir Bralewski,Didymotyka [w:]Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red.Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 142;Timothy E. Gregory,Didymoteichon [w:]TheOxford Dictionary of Byzantium, ed. byAlexander Kazhdan, New York – Oxford: Oxford University Press 1991, s. 620.
- Ioannis Cantacuzeni eximperatoris Historiarum libri IV, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1828, t. 3, s. 246-248 (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, vol. 25[2]).
- Nicephori Gregorae Byzantina historia, ed.Ludwig Schopen, Bonn 1855, t. 3, s. 181 (Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, vol. 40[3]).
- Sławomir Bralewski,Didymotyka [w:]Encyklopedia kultury bizantyńskiej, red.Oktawiusz Jurewicz, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2002, s. 142.
- Timothy E. Gregory,Didymoteichon [w:]TheOxford Dictionary of Byzantium, ed. byAlexander Kazhdan, New York – Oxford: Oxford University Press 1991, s. 620.
- Timothy E. Gregory,Historia Bizancjum, przeł. Justyn Hunia, Kraków:Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008, s. 618, 620,ISBN 978-83-233-2588-8
- Halil İnalcık,Imperium osmańskie. Epoka klasyczna 1300-1600, przeł. Justyn Hunia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2006, s. 21,ISBN 83-233-2194-9
- Donald M. Nicol,The Reluctant Emperor. A Biography of John Cantacuzene, Byzantine Emperor and Monk c. 1295-1383, Cambridge:Cambridge University Press 1996,ISBN 978-0-521-52201-4
- Donald MacGillivrayD.M. Nicol Donald MacGillivrayD.M.,The Last Centuries of Byzantium 1261–1453, wyd. 2nd ed, Cambridge: Cambridge University Press, 1993, s. 238,ISBN 978-0-521-43991-6,OCLC 27187224 .
- Zygmunt Okniński,Jan Kantakuzen, cesarz wschodnio-rzymski [w:]Księga ku czci Oskara Haleckiego wydana w XXV-lecie jego pracy naukowej, Warszawa 1935, s. 157-184.
- Georg Ostrogorski,Dzieje Bizancjum, przekład pod redakcjąHaliny Evert-Kapesowej, wyd. 3, Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN 2008, s. 487-488,ISBN 978-83-01-15268-0
- Jan Reychman,Historia Turcji, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973, s. 47.
- George Christos Soulis,The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331–1355) and his successors, Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection 1984, s. 96[4].
- Świat Bizancjum, t. 3:Bizancjum i jego sąsiedzi 1204-1453, pod redakcjąAngeliki Laiou,Cécile Morisson, przeł. Andrzej Graboń, Kraków: Wydawnictwo WAM 2014, s. 50,ISBN 978-83-7767-802-2