Ten artykuł dotyczy bitwy wojny polsko-bolszewickiej. Zobacz też:Inne znaczenia.| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas | 9 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | podDługosiodłem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | ofensywaFrontu Zachodniego | ||
| Wynik | zwycięstwo Sowietów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| brak współrzędnych | |||
Bitwa pod Długosiodłem – walki polskiejgrupy gen. Lucjana Żeligowskiego z sowieckimi11 i33 Dywizją Strzelców w czasie II ofensywyFrontu ZachodniegoMichaiła Tuchaczewskiego w okresiewojny polsko-bolszewickiej.
W pierwszej dekadzie lipca 1920przełamany został front polskinad Autą, a wojskaFrontu Północno-Wschodniego gen.Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywyMichaiła Tuchaczewskiego[1].Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiegoFrontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresuI wojny światowej[2]. Sytuacja operacyjna, a szczególnieupadek Wilna iobejście pozycji polskich od północy, wymusiła dalszy odwrót wojsk polskich[3].1 Armia gen.Gustawa Zygadłowicza cofała się nadNiemen, a4 Armia nadSzczarę[4]. Obrona wojsk polskich na linii Niemna i Szczary również nie spełniła oczekiwań. W walce z przeciwnikiem oddziały polskie poniosły duże straty i zbyt wcześnie rozpoczęły wycofanie na linięBugu[5][6].
Plan polskiego Naczelnego Dowództwa zakładał, że1. i4. Armia orazGrupa Poleska powstrzymają bolszewików i umożliwią przygotowaniekontrofensywy z rejonu Brześcia[7]. Rozstrzygającą operację na liniiBug,Ostrołęka,Omulew doradzał też gen.Maxime Weygand[8].
UtrataTwierdzy Brzeskiej spowodowała, że planNaczelnego Dowództwa Wojska Polskiego uderzenia znad Bugu w skrzydło wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego i rozegrania tam decydującej bitwy przestał być realny[9]. Wojska polskie cofały się nadal, a kolejną naturalną przeszkodą terenową dogodną do powstrzymania sowieckiej ofensywy byłaWisła[10].
Walczące podJabłonką Kościelną oddziałygrupy gen. Lucjana Żeligowskiego poniosły klęskę.34 pułk piechoty został niemal całkowicie rozbity, a pozostałe pułki10 Dywizji Piechotywycofały się na pozycje na wschód odWyszkowa[a]. Tam28 i29 pułki piechoty otrzymały uzupełnienia[11].
Wieczorem 8 sierpnia gen.Lucjan Żeligowski wydał rozkaz dokonaniawypadu naDługosiodło w celu rozbicia sowieckiej dywizji. Następnego dnia przez Przetycz na Długosiodło ruszyłaIV Brygada Piechoty Legionów, a przezAugustowo –Blochy maszerował35 pułk piechoty. Działania grupy wypadowej ubezpieczał, nacierający na Łączkę,29 pułk piechoty[11][12].
Oddziały wypadowe utorowały sobie drogę do celu wypadu, aleodwody11 Dywizji Strzelców twardo broniły Długosiodła. Około południa pod miejscowością doszło do ciężkich walk z oddziałami sowieckiej33 Dywizji Strzelców. Jej 98 Brygada odrzuciła nacierający 29 pułk piechoty i zagroziła prawemu skrzydłu 35 pułku piechoty.
Ocena sytuacji dokonana przez gen. Lucjana Żeligowski skłoniła go do wydaniarozkazu zaniechaniadziałań zaczepnych i powrotu na stanowiska wyjściowe. Jednak uwikłany w walce z 98 BS polski29 pułk piechoty nie zdążył zorganizować obrony na pozycjach pod Nową Wsią i Sowieci opanowali miejscowość, a kontynuując dalej natarcie, zmusili do odwrotu resztki2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej.IV Brygada Piechoty Legionów oderwała się od nieprzyjaciela dopiero po wsparciu plutonuczołgów. Dodziałań opóźniających wszedł także przewieziony na pole bitwysamochodami odwodowy67 pułk piechoty[11].
Oddziały polskie opłaciły nieudany wypad na Długosiodło dużymi stratami. W samym 35 pułku piechoty zginęło trzech dowódców kompanii: podporucznicy Marian Tomaszewski, Bronisław Grabałowski i Stanisław Uszakiewicz oraz 18 szeregowych. Rannych zostało 2 oficerów i 42 szeregowych[13].
Akcja gen. Lucjana Żeligowskiego wywołała jednak zaniepokojenie w dowództwiesowieckiej 15 Armii, które skierowało do tego rejonu33 i16 Dywizję Strzelców. Dywizji tych zabrakło na innych odcinkach walki[11].
