Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:inne miejscowości o nazwie Biskupiec.| miasto wgminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek w Biskupcu | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Data założenia | XIV wiek | ||||
| Prawa miejskie | 17 października 1395 | ||||
| Burmistrz | Kamil Kozłowski | ||||
| Powierzchnia | 5,00[1] km² | ||||
| Wysokość | 112 m n.p.m. | ||||
| Populacja (01.01.2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 | ||||
| Kod pocztowy | 11-300 | ||||
| Tablice rejestracyjne | NOL | ||||
Położenie na mapie gminy Biskupiec  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego  | |||||
 53°51′47″N 20°57′21″E/53,863056 20,955833 | |||||
| TERC (TERYT) | 2814024 | ||||
| SIMC | 0964590 | ||||
| Hasło promocyjne: Biskupiec – krajobraz pełen możliwości | |||||
Urząd miejski ul. Niepodległości 211-300 Biskupiec | |||||
| |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
 | Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoBiskupiec |
Biskupiec (lubBiskupiec Reszelski[2];niem. Bischofsburg[3][4][5]) –miasto wPolsce, wwojewództwie warmińsko-mazurskim, wpowiecie olsztyńskim, siedzibagminy miejsko-wiejskiej Biskupiec. Miasto położone jest naPojezierzu Olsztyńskim nad rzekąDymer.
Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. Biskupiec liczył 9924 mieszkańców[1].
Biskupiec leży na historycznejWarmii[6], na obszarze średniowiecznegopruskiego terytorium plemiennegoGalindii[7].
Lokalny ośrodek przemysłowy, ośrodek wypoczynkowy (m.in. jezioroKraksy na południowym krańcu miasta); drobny przemysł poligraficzny, drzewny, odzieżowy, mięsny, browar (nieczynny).
Miasto powstało na bazie osady przy strażnicybiskupów warmińskich. Biskupi zamek graniczny Bischofsburg powstał ok. 1374, pierwotnie był budowlą drewniano-ziemną, a później murowaną. Pierwsza wzmianka w zachowanych dokumentach o zamku w Biskupcu pochodzi z 1389. Budowla miała strzec trasyWarszawa-Królewiec. Zamek w Biskupcu uległ całkowitemu zniszczeniu w czasiewojny trzynastoletniej.
Prawa miejskie (chełmińskie) dla Biskupca nadałbiskupHenryk Sorbom 17 października 1395. Zasadźcą Biskupca był Jan z Mokin (wieś kołoOlsztyna). Po założeniu miasta mieszkańcy otrzymali zwolnienie od podatków na okres 12 lat. Biskupiec otoczony był murem obronnym i posiadał dwie bramy miejskie: Szczycieńską i Reszelską. Miasto nawiedzały często klęski – pożary i zniszczenia wojenne (m.in. w czasie wojny głodowej w 1414 r. miasto znacznie zniszczono podczas przemarszu wojsk polsko-litewskich, podczas walk w latach 1455–1463 zniszczeniu uległ zamek i wiele budynków mieszkalnych[8], w latachwojny polsko-krzyżackiej (1519–1521), a w 1659 r. spalili je Brandenburczycy). Na początku XVIII wieku grasowała tu epidemiadżumy. W czasiewojny siedmioletniej w Biskupcu przebywali żołdacy pruscy i rosyjscy.
Biskupiec przed reformacją był siedzibą jednego z czternastuarchiprezbiteratów (dekanatów) wdiecezji warmińskiej. W 1454 Biskupiec dołączył doZwiązku Pruskiego, na prośbę którego królKazimierz IV Jagiellończyk ogłosił wcielenie regionu wraz z miastem doKorony Polskiej. Przynależność miasta i Warmii do Polski potwierdzono w 1466 wpokoju toruńskim kończącym wojnę trzynastoletnią. W wynikuI rozbioru Polski w 1772 miasto zagarnęłyPrusy.
Według sprawozdania biskupieckiego proboszcza z 1797 r. z 200 dzieci uczęszczających na naukę religii, tylko 20 uczyło się języka niemieckiego. Nowe nadzieje rozpaliła w mieszkańcach epoka napoleońska. W roku 1807, a następnie w 1812 (maju i czerwcu) w mieście stacjonowały wojska francuskie zmierzające w stronę Moskwy. Pobyt żołdaków wiązał się z dużymi stratami, jakie miasto poniosło w wyniku kontrybucji. Po klęsceNapoleona na krótko zajęli miasto Rosjanie. W 1862 miasto zostało siedzibą powiatu.
W 1882 r. w odpowiedzi naakcję germanizacyjną władz pruskich utworzono w mieście bibliotekę polską Towarzystwa Czytelni Ludowych. Według raportu rejencji królewieckiej z 1897 r. w powiecie reszelskim (biskupieckim), jak i w całej południowej Warmii i częściMazur, 75% dzieci porozumiewało się po polsku.
Pod koniec XIX w. Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe zCzerwonką,Mrągowem iSzczytnem. W latach 1862–1975 Biskupiec był siedzibą powiatu reszelskiego. Uprzemysłowienie miasta nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku – w 1885 uruchomionobrowar i inne zakłady przemysłowe. W 1899 r. w Biskupcu powstał garnizon. W 1910 r. otwarto w mieście elektrownię.
Wynikplebiscytu na Warmii i Mazurach w 1920 r. okazał się niekorzystny dla Polski, w tym samym roku miał miejsce brutalny napad miejscowych Niemców na polską trupę teatralną. Wokresie międzywojennym działały w Biskupcu liczne organizacje polskie.
W czasie ostatniej wojny Niemcy utworzyli w Biskupcu obozy dla jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan). Jeden z nich znajdował się w pobliżu jezioraKraksy. Gdy w 1945 r. miasto ponownie znalazło się w granicach Polski, zniszczenia zabudowy sięgały 50 procent, niektórych budynków nigdy nie odbudowano. W 1946 urzędowo zatwierdzono obecną nazwę[9]. Do 1954 roku siedzibagminy Rzeck. W czasach Polski Ludowej w mieście pracował duży tartak, fabryka mebli, zakłady graficzne oraz mleczarnia[10].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało dowojewództwa olsztyńskiego.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
W mieście znajduje się stacja kolejowaBiskupiec Reszelski obsługująca ruch towarowy.
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
W mieście swą siedzibę ma klub piłkarskiTęcza Biskupiec. Aktualnie występuje wIV lidze warmińsko-mazurskiej. Działa tu też klub kolarskiLKK Warmia Biskupiec.
W mieście działa kilka grup m.in.: Stowarzyszenie ProCultura, która wydaje Magazyn „Pod Tytułem”. W lokalnej telewizji Teletop emitowany jest program o mieście i gminie Biskupiec „Magazyn Informacji Miejskich” („MIM”). Biskupiec jest aktywny również w internecie, prowadzone są dwa serwisy pod adresem biskupiec.com.pl i ebiskupiec.pl, oraz serwis UMiG biskupiec.pl. Istnieje także Biskupieckie Forum Internetowe biskupiec.home.pl.
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Biskupcem.| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta (do 1958→) | |
| Gminy wiejskie (1945–54) |
|
| Gromady (1954–58→) |
|
| Przynależność wojewódzka | |
|---|---|
| Miasta (← od 1959) | |
| Gromady (← 1959–72) |
|
| Gminy wiejskie (1973–75) |
