Bieg Wazów (właśc.Bieg Wazy,szw.Vasaloppet) – długodystansowybieg narciarski, rozgrywany co roku w pierwszą niedzielę marca, wszwedzkiej prowincjiDalarna. To najstarszy, najdłuższy i największy bieg narciarski na świecie. W 80. imprezie, która miała miejsce 7 marca 2004, w samym tylko biegu głównym, rozgrywanym na dystansie 90 km z miejscowościSälen doMory, wzięło ok. 15,5 tys. biegaczy. W siedmiu różnych konkurencjach rozgrywanych w ramachVasaloppet wzięło udział ponad 40 tysięcy biegaczy z całego świata. Pierwsza edycja Biegu miała miejsce w 1922, a inspiracją do zapoczątkowania tej tradycyjnej imprezy, była ucieczka przyszłego królaGustawa Wazy przed siepaczami królaChrystiana II w 1520. Zwycięzcą pierwszego biegu byłSzwed Ernst Alm, który po dziś dzień pozostaje także najmłodszym triumfatorem.
Jak głosi podanie, w 1520 młody możny –Gustaw Ericsson Waza uciekał przed żołnierzamiChrystiana II – króla Szwecji i krajówunii kalmarskiej. Duża część szlachty była przeciwna królowi, dążącemu do całkowitego podporządkowania Szwecji Duńczykom. Aby uciszyć opozycję król zorganizował wSztokholmie bal pojednawczy, ale zamiast pojednania zafundował podstępnie swoim przeciwnikom rzeź, która przeszła do historii jakosztokholmska krwawa łaźnia. Jej ofiarą padł także ojciec Gustawa, a on sam przedostał się doMory w prowincji Dalarna, gdzie próbował przekonać miejscową ludność do buntu przeciwChrystianowi. Po ich odmowie Gustaw chciał przedrzeć się na nartach doNorwegii, ale w okolicachSälen doścignęła go grupa narciarzy, którzy poinformowali go, że mieszkańcy Mory zmienili zdanie i poprosili go o poprowadzenie buntu. Jego efektem było zwycięstwo nad Duńczykami, obalenie Chrystiana II, wstąpienie przez Gustawa na tron szwedzki i rozwiązanie unii z Norwegią i Danią.
Podobne do Biegu Wazów imprezy rozgrywane są m.in. wStanach Zjednoczonych (wyścigi na 35 i 58 km stylem dowolnym i 42 km stylem klasycznym w Mora, w stanieMinnesota) i wChinach (od 2003 organizowany jest bieg wChangchun). Zwycięzcy imprezy amerykańskiej wygrywają udział w klasycznym, szwedzkim Biegu Wazów.
Tydzień poprzedzający Bieg Wazów znany jest jako Tydzień Wazów. W tym czasie rozgrywane są następujące biegi:
| Rok | Imię i nazwisko | Kraj/Klub | Czas |
|---|---|---|---|
| 2025[1] | Alvar Myhlback |  (Lager 157 Ski Team) | 3:28:45 |
| 2024 | Torleif Syrstad |  Norwegia | 3:52:43 |
| 2023 | Emil Persson | (Lager 157 Ski Team) | 3:37:43 |
| 2022 | Andreas Nygaard | Norwegia | 3:32:18 |
| 2021 | Tord Asle Gjerdalen | Norwegia | 3:28:18 |
| 2020 | Petter Eliassen | Norwegia | 4:25:14 |
| 2019 | Tore Björseth Berdal | Norwegia | 4:39:15 |
| 2018 | Andreas Nygaard | Norwegia | 4:24:36 |
| 2017 | John Kristian Dahl | Norwegia | 3:57:18 |
| 2016 | John Kristian Dahl | Norwegia | 4:08:00 |
| 2015 | Petter Eliassen | Norwegia | 4:01:48 |
| 2014 | John Kristian Dahl | Norwegia | 4:14:33 |
| 2013 | Jørgen Aukland | Norwegia | 3:50:48 |
| 2012 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 3:38:41 |
| 2011 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 3:51:51 |
| 2010 | Jörgen Brink | (Hudiksvalls IF) | 4:02:59 |
| 2009 | Daniel Tynell | (Grycksbo IF) | 4:10:55 |
| 2008 | Jørgen Aukland | Norwegia | 4:13:45 |
| 2007 | Oskar Svärd | (Ulricehamns IF) | 4:43:40 |
| 2006 | Daniel Tynell | (Grycksbo IF) | 4:34:09 |
| 2005 | Oskar Svärd | (Ulricehamns IF) | 3:51:47 |
| 2004 | Anders Aukland | Norwegia | 3:48:42 |
| 2003 | Oskar Svärd | (Sollefteå SK) | 3:58:23 |
| 2002 | Daniel Tynell | (Falun/Borlänge SK) | 3:58:52 |
| 2001 | Henrik Eriksson | (IFK Mora) | 4:01:22 |
| 2000 | Raul Olle |  Estonia | 4:14:38 |
| 1999 | Staffan Larsson | (IFK Mora) | 4.31.37 |
| 1998 | Peter Göransson | (Åsarna IK) | 3.38.57 |
| 1997 | Michaił Botwinow |  Austria | 4.11.41 |
| 1996 | Håkan Westin | (Graningealliansen) | 4.01.15 |
| 1995 | Sven-Erik Danielsson | (Dala-Järna IK) | 4.11.09 |
| 1994 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 4.06.19 |
| 1993 | Håkan Westin | (Graningealliansen) | 4.02.10 |
| 1992 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 3.57.04 |
| 1991 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 5.07.11 |
| 1990 | Bieg odwołano | ||
| 1989 | Jan Ottosson | (Åsarna IK) | 5.09.33 |
| 1988 | Anders Blomqvist Örjan Blomqvist | (IFK Lidingö) (IFK Lidingö) | 4.47.04 |
| 1987 | Anders Larsson | (Bondsjöhöjden) | 4.20.20 |
| 1986 | Bengt Hassis | (Orsa IF) | 3.48.55 |
| 1985 | Bengt Hassis | (Orsa IF) | 4.45.43 |
| 1984 | Hans Persson | (Åsarna IK) | 4.14.14 |
| 1983 | Konrad Hallenbarter |  Szwajcaria | 3.58.08 |
| 1982 | Lasse Frykberg | (IFK Mora) | 4.28.50 |
| 1981 | Sven-Åke Lundbäck | (IFK Råneå) | 4.29.32 |
| 1980 | Walter Mayer | Austria | 4.08.02 |
| 1979 | Ola Hassis | (Orsa IF) | 4.05.58 |
| 1978 | Jean-Paul Pierrat |  Francja | 5.20.12 |
| 1977 | Iwan Garanin |  ZSRR | 4.30.34 |
| 1976 | Matti Kuosku | (Högbo IF) | 4.09.07 |
| 1975 | Gert-Dietmar Klause |  NRD | 4.20.29 |
| 1974 | Matti Kuosku | (Högbo IF) | 5.06.23 |
| 1973 | Pauli Siitonen |  Finlandia | 4.42.11 |
| 1972 | Lars-Arne Bölling | (IFK Mora) | 5.35.19 |
| 1971 | Ole Ellefsæter | Norwegia | 5.12.56 |
| 1970 | Lars-Arne Bölling | (IFK Mora) | 5.08.38 |
| 1969 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.50.07 |
| 1968 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.39.49 |
| 1967 | Assar Rönnlund | (IFK Umeå) | 5.20.22 |
| 1966 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.52.38 |
| 1965 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.35.03 |
| 1964 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.32.07 |
| 1963 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 4.56.25 |
| 1962 | Janne Stefansson | (Sälens IF) | 5.07.46 |
| 1961 | David Johansson | (Delsbo IF) | 4.45.10 |
| 1960 | Sixten Jernberg | (Lima IF) | 5.13.26 |
| 1959 | Sune Larsson | (Oxbergs IF) | 5.13.28 |
| 1958 | Gunnar Larsson | (Oxbergs IF) | 5.31.50 |
| 1957 | Gunnar Larsson | (Oxbergs IF) | 6.23.40 |
| 1956 | Sigvard Jonsson | (Rossöns IK) | 5.23.36 |
| 1955 | Sixten Jernberg | (Lima IF) | 5.27.28 |
| 1954 | Pekka Kuvaja | Finlandia | 6.22.51 |
| 1953 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.01.55 |
| 1952 | Sigfrid Mattsson | (Skarpnäcks IF) | 5.09.45 |
| 1951 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.27.20 |
| 1950 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.08.25 |
| 1949 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.44.09 |
| 1948 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.35.13 |
| 1947 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.59.35 |
| 1946 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.08.42 |
| 1945 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 6.27.59 |
| 1944 | Gösta Andersson | (IFK Umeå) | 5.18.43 |
| 1943 | Nils ‘Mora-Nisse’ Karlsson | (IFK Mora) | 5.47.10 |
| 1942 | Olle Wiklund | (IFK Bergvik) | 5.31.50 |
| 1941 | Mauritz Brännström | (IFK Norsjö) | 6.51.12 |
| 1940 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.23.57 |
| 1939 | Alfred Lif | (Orsa IF) | 5.35.59 |
| 1938 | Elias Nilsson | (Östersunds SK) | 5.48.28 |
| 1937 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.05.56 |
| 1936 | Sven Hansson | (Lima IF) | 6.31.55 |
| 1935 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 6.08.55 |
| 1934 | Bieg odwołano | ||
| 1933 | Arthur Häggblad | (IFK Umeå) | 5.57.09 |
| 1932 | Bieg odwołano | ||
| 1931 | Anders Ström | (IFK Mora) | 6.37.47 |
| 1930 | Verner Lundström | (Arvidsjaurs IF) | 6.56.30 |
| 1929 | J A Persson | (Arjeplogs SK) | 6.38.22 |
| 1928 | Per-Erik Hedlund Sven Utterström | (Särna SK) (Bodens BK) | 5.33.23 |
| 1927 | Konrad Pettersson | (Luleå SK) | 6.19.32 |
| 1926 | Per-Erik Hedlund | (Malungs IF) | 5.36.07 |
| 1925 | Sven Utterström | (Bodens BK) | 6.03.55 |
| 1924 | John Lindgren | (IFK Umeå) | 6.53.26 |
| 1923 | Oskar Lindberg | (IFK Norsjö) | 6.32.41 |
| 1922 | Ernst Alm | (IFK Norsjö) | 7.32.49 |
| Rok | Imię i nazwisko | Kraj/Klub | Czas |
|---|---|---|---|
| 2025[1] | Stina Nilsson | Team Ragde Charge | 3:54:00 |
| 2024 | Emilie Fleten | Norwegia | 4:23:06 |
| 2023 | Emilie Fleten | Norwegia | 4:04:08 |
| 2022 | Astrid Øyre Slind | Norwegia | 3:50:06 |
| 2021 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 3:52:08 |
| 2020 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 4:41:02 |
| 2019 | Britta Johansson Norgren | (Sollefteå Skidor IF) | 4:54:24 |
| 2018 | Lina Korsgren | (Åre Längdskidklubb) | 4:41:50 |
| 2017 | Britta Johansson Norgren | (Sollefteå Skidor IF) | 4:19:43 |
| 2016 | Kateřina Smutná | Austria | 4:17:56 |
| 2015 | Justyna Kowalczyk |  Polska | 4:41:02 |
| 2014 | Laila Kveli | Norwegia | 4:31:57 |
| 2013 | Laila Kveli | Norwegia | 4:22:22 |
| 2012 | Vibeke Skofterud | Norwegia | 4:08:24 |
| 2011 | Jenny Hansson | (Östersunds Skidlöparekl) | 4:25:30 |
| 2010 | Susanne Nyström | (IFK Mora SK) | 4:33:07 |
| 2009 | Sandra Hansson | (Uddevalla IS) | 4:43.13 |
| 2008 | Sandra Hansson | (Uddevalla IS) | 4:47.16 |
| 2007 | Elin Ek | (IFK Mora) | 4:48.29 |
| 2006 | Cristina Paluselli |  Włochy | 4.59.24 |
| 2005 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 4.24.09 |
| 2004 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 4.20.28 |
| 2003 | Ulrika Persson | (SK Bore) | 4.32.57 |
| 2002 | Swietłana Nagiejkina |  Białoruś | 4.38.47 |
| 2001 | Ulrika Persson | (SK Bore) | 4.31.05 |
| 2000 | Swietłana Nagiejkina |  Rosja | 4.52.35 |
| 1999 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 5.04.50 |
| 1998 | Kerrin Petty |  (IFK Mora) | 4.17.02 |
| 1997 | Sofia Lind | (Åsarna IK) | 5.06.35 |