 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||
| Adres | 3 Mūkusalas Street, | ||
| Dyrektor | Dagnija Baltiņa[1] | ||
| Data założenia | 1919 (Państwowa Biblioteka Łotwy) | ||
Położenie na mapie Rygi  | |||
Położenie na mapie Łotwy  | |||
 56°56′27″N 24°05′48″E/56,940833 24,096667 | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
.JPG)
Biblioteka Narodowa Łotwy (łot. Latvijas Nacionālā bibliotēka –LNB) –łotewskabiblioteka narodowa z siedzibą wRydze, narodowainstytucja kultury podlegająca Ministerstwu Kultury, założona jako Państwowa Biblioteka Łotwy w 1919 roku, po włączeniu Łotwy w składZSRR, działała jako Biblioteka Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej a po odzyskaniu niepodległości, od 1992 roku, funkcjonuje jakoBiblioteka Narodowa Łotwy.
Gromadziksiążki,periodyki, publikacje elektroniczne i audiowizualne – jej zbiory woluminów obejmują 4,5 miliona egzemplarzy. Ma prawo do otrzymywaniaegzemplarza obowiązkowego.
Od 2014 roku mieści się w nowoczesnym gmachu nadDźwiną, zaprojektowanym przezGunnara Birkertsa.
Biblioteka została ustanowiona jako Państwowa Biblioteka Łotwy (łot. Latvijas Valsts Bibliotēka) dekretem rady ministrów Republiki Łotwy z dnia 29 sierpnia 1919 roku[2]. W grudniu 1919 roku uzyskała prawo do otrzymywania dwóchegzemplarzy obowiązkowych[2][3].
Pierwszym dyrektorem biblioteki zostałbibliotekarz, badacz literatury ibibliograf Jānis Misiņš (1862–1945)[2]. Misiņš był również nominowany dyrektorem Centralnej Biblioteki Łotwy (Latvijas Centrāla bibliotēka (LCB)) powołanej do życia 3 kwietnia 1919 roku przez komunistyczne władzeŁotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej – choć biblioteka ta nigdy nie podjęła działalności z uwagi na zmiany ustrojowo-polityczne, to po włączeniu Łotwy w składZSRR, data założenia tej właśnie biblioteki uznawana była za początek Biblioteki Państwowej[2].
Pierwsze zbiory zostały zgromadzone na bazie pozostałości po bibliotekach rosyjskich, kolekcji rozmaitych organizacji, szkół, sądów i osób prywatnych[2][3]. Większa część zbiorów pochodziła z biblioteki Gimnazjum Aleksandra w Rydze (ok. 5000), zSeminarium Kościoła Prawosławnego (ok. 18 tys.), ze zbiorów prywatnych rodzinvon Pahlen orazLieven[3]. W lipcu 1920 roku biblioteka liczyła ok. 250 tys. egzemplarzy[3]. Utworzono wówczas dział bałtycki gromadzący materiały związane z regionem[3].
W 1926 roku biblioteka zakupiła zbiory księgarza i wydawcy Nikolaia Kymmela (1816–1905), obejmujące 11 tys. tomów, w tym część kolekcji rosyjskiego księgarza Aleksandra Filipowicza Smirdina[4]. W okresie 1939–1940, podczas wysiedleń mniejszości niemieckiej –Niemców bałtyckich, biblioteka przejęła zbiory organizacji niemieckich[5]. W 1940 roku zbiory biblioteczne wynosiły 1,7 miliona tomów[5].
Po zajęciu Łotwy przez Sowietów w 1940 roku, biblioteka została przekształcona na wzorzec radziecki, uzyskując prawo do otrzymywaniaegzemplarzy obowiązkowych z całego terenu ZSRR – w krótkim czasie jej zbiory powiększyły się do 2,4 miliona woluminów[5].
Po zajęciu Łotwy przez Niemcy w 1941 roku, biblioteka została zorganizowana na wzór pruski i przekształcona w Bibliotekę Krajową (łot. Zemes bibliotēka)[5]. W obliczu wkroczenia Armii CzerwonejAlfred Rosenberg rozkazał wywiezienie najcenniejszych zbiorów w głąb Niemiec[5]. Większa część tych zbiorów zaginęła, a 27 skrzyń z książkami z Łotwy odnalezionymi w magazynachNiemieckiej Biblioteki Narodowej zostało zwróconych Łotwie w 1992 roku[4].
Po włączeniu Łotwy w składZSRR biblioteka została włączona do radzieckiego systemu bibliotek i działała jako Biblioteka Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej[4]. Wiele pozycji w językach obcych i w języku łotewskim zostało usuniętych lub zniszczonych[4]. Gromadzenie zbiorów zostało podporządkowane wytycznym państwa sowieckiego – zaprzestano gromadzenia literatury spozabloku wschodniego i zerwano kontakty z placówkami zagranicznymi[4]. W 1966 roku biblioteka została nazwana imieniemVilisa Lācisa – przewodniczącego Rady Komisarzy LudowychŁotewskiej SRR (1940–1946) i premiera Łotewskiej SRR w latach 1946–1959[4]. Dopiero w okresiePieriestrojki biblioteka miała więcej swobody decyzyjnej; w 1989 roku wróciła do swojej oryginalnej nazwy[4].
W 1991 roku, po odzyskaniu przez Łotwę niepodległości, stała się Biblioteką Narodową Łotwy[4]. Otwarto „zbiory specjalne”, przywrócono wolny dostęp do informacji, zapoczątkowano i zintensyfikowano kontakty z placówkami zagranicznymi[5]. W 1995 roku udostępniono dla czytelników Bałtycką Bibliotekę Centralną utworzoną przez Oto Bonga (1918–2006)[6].
W 2014 roku biblioteka przeniosła się do nowoczesnego gmachu nadDźwiną, zaprojektowanego przezGunnara Birkertsa i wzniesionego w latach 2008–2014[7][6].
Biblioteka gromadziksiążki,periodyki, publikacje elektroniczne i audiowizualne – jej zbiory woluminów obejmują 4,5 miliona egzemplarzy. Głównym celem biblioteki jest gromadzenie i propagowanie zbiorów literatury łotewskiej, materiałów o Łotwie i Łotyszach[8]. KolekcjaLetonica obejmuje ok. 67 tys. pozycji z całego świata[9].
W bibliotece znajduje się 52 tys.manuskryptów i druków rzadkich, m.in. dziełoSebastiana Münstera „Cosmographiae...” wydane w Bazylei w 1550 roku, zawierające najstarszy znany tekst w języku łotewskim – „Ojcze nasz”Johanna Hasentödtera, a także najstarszy plan miasta Rygi[10][11].
