Białorusini, podobnie jakRosjanie iUkraińcy, należą do grupy narodów wschodniosłowiańskich. Plemiona wschodniosłowiańskie od VI wieku rozprzestrzeniały się na wielkim obszarze Europy Wschodniej. Od VI do X wieku w basenieDźwiny, górnegoDniepru iWołgi osiedlało się plemięKrywiczów, które podzieliło się później na dwie grupy: zachodnią i wschodnią. Obszary na północ od rzekiPrypeć były zaś obszarem zamieszkaniaDregowiczów. Należy jednak pamiętać, że jeszcze w X wieku nie można mówić o znacznych różnicach pomiędzy poszczególnymi plemionami wschodniosłowiańskimi, również jeśli chodzi o język, jakiego używały. Różnicowaniu narodowościowemu sprzyjał rozwój zależności feudalnych i podziałRusi Kijowskiej na poszczególne księstwa.
Zasięg plemienia Białorusinów, wydanie 1918 roku
W XIII wieku ziemie zamieszkane przez przodków dzisiejszych Białorusinów, nazywane od XIV wiekuRusią Białą, stały się celem ekspansjiWielkiego Księstwa Litewskiego. Inne obszary osadnictwa Słowian wschodnich dostały się pod panowanie takich państw jakKrólestwo Polskie (Ruś Czerwona) czyWęgry (Ruś Zakarpacka). W nowych warunkach politycznych wzmógł się proces różnicowania języków i narodowości wschodniosłowiańskich.
RozbioryRzeczypospolitej Obojga Narodów spowodowały dostanie się przodków dzisiejszych Białorusinów pod panowanieImperium Rosyjskiego. Poddawani byli oni represjom politycznym, a język ruski tracił na znaczeniu. Białoruski ruch narodowy, który doprowadził do wykształcenia współczesnego narodu białoruskiego powstał na przełomie XIX i XX wieku i związany był głównie z bliskimi Polsce kręgami katolickimi. W latach 1920–1930 na terenieBiałoruskiej SRR, znajdującej się pod zwierzchnictwem sowieckim, prowadzona była agresywnarusyfikacja, a wielu wybitnych przedstawicieli narodu białoruskiego zostało zamordowanych lub zesłanych w głąbZSRR. Na terenie wschodnich ziem odrodzonej Polski po 1918 roku mogły działać narodowe organizacje białoruskie, większość Białorusinów jednak pozostawała słabo uświadomioną narodowościowo i niewykształconą ludnością rolniczą, płaszczyznę swej tożsamości budującą raczej na wyznawanej religii prawosławnej.
Duże straty przyniosła narodowi białoruskiemuII wojna światowa. Po jej zakończeniu wśród narodu białoruskiego utrwaliły się wpływy rosyjskie, również w używanym na co dzień języku. Po rozpadzieZSRR na Białorusi na krótko doszło do prób odrodzenia narodowego, zatrzymanego przez wyborcze zwycięstwo prorosyjskiegoAleksandra Łukaszenki. Obecnie język rosyjski jest, obok języka białoruskiego, językiem urzędowym na Białorusi, ten ostatni zaś jest systematycznie eliminowany. Rządy Aleksandra Łukaszenki nie tylko zaniechały prób odwrócenia skutków wieloletniejrusyfikacji, ale wręcz zwalczają język białoruski, utożsamiając go z proniepodległościową opozycją. Język białoruski jest dziś używany głównie na wsi, stolica Białorusi jest miastem całkowicie rosyjskojęzycznym[3], władze praktycznie wyeliminowały białoruskie szkolnictwo[4] i prasę[5].
Historycy białoruscy pochodzenie swojego narodu wywodzą od dawnych słowiańskich plemion:Krywiczów,Dregowiczów iRadymiczów, a dawne księstwaPołockie,Smoleńskie,Turowskie uważane są w historiografii białoruskiej za pierwsze białoruskie organizmy państwowe.
Białorusini historię Wielkiego Księstwa Litewskiego uważają za znaczącą część swojej historii, za argument podając iż ludy ruskie stanowiły większość mieszkańców księstwa,język ruski (od XIX wieku określany także jako język starobiałoruski, język staroukraiński oraz język zachodnioruski), był w nim językiem urzędowym, ale zanikł już w XVII w. Okres XV–XVII w. na Białorusi uważany jest za złoty okres białoruskiej kultury.
Udział Białorusinów w strukturze narodowościowej Republiki Białorusi w czasach socjalizmu miał tendencję do zmniejszania się (inne rdzenne narodowości jak Polacy i Żydzi miały tę samą tendencję) mimo wzrastania liczebności ogólnej, jednocześnie wzrastała liczebność oraz udział Rosjan i Ukraińców. W okresie niepodległości miał miejsce wzrost udziału Białorusinów do wartości niespotykanych w całej historii powojennej – ok. 84% – jednocześnie udział Polaków, Rosjan, Ukraińców oraz Żydów uległ zmniejszeniu. Znaczące grupy Białorusinów mieszkają także wRosji (1 206 tys. w 1989, 808 tys. w 2002, 521 tys. w 2010), naUkrainie (440 tys. w 1989, 276 tys. w 2001), wKazachstanie (183 tys. w 1989, 110 tys. w 1999, 58 tys. w 2016), naŁotwie (120 tys. w 1989, 97 tys. w 2000, 68 tys., 2011), wPolsce (49 tys., 2002), naLitwie (63 tys. w 1989, 43 w 2001, 36 tys. w 2011), wUzbekistanie (29 tys. w 1989, 20 tys. w 2000),Estonii (28 tys. w 1989, 17 tys. w 2000, 16 tys. w 2010).
↑Tautinių mažumų departamentas prie Lietuvos Respublikos Vyriausybės: LIETUVOS GYVENTOJAI PAGAL TAUTYBĘ. 2021-07-05. [dostęp 2021-07-05]. [zarchiwizowane ztego adresu (2021-07-05)].
↑Liczba katolików wynosi ok. 15% całej ludności Białorusi, o ile Polacy i Litwini są katolikami niemal w całości (4% ogółu ludności Białorusi), Rosjanie i inne mniejszości wcale, Białorusinów-katolików jest ok. 11% ogółu ludności Białorusi, czyli ok. 14% populacji Białorusinów etnicznych jest katolikami.
.jpg)
