| miasto wgminie miejsko-wiejskiej | |||||
_(1).jpg) Rynek iratusz w Białaczowie | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie | 1456–1674, 1787–1870, od 2024 | ||||
| Burmistrz | Barbara Goworek | ||||
| Powierzchnia | 21,9214[1] km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna | 44 | ||||
| Kod pocztowy | 26-307[3] | ||||
| Tablice rejestracyjne | EOP | ||||
Położenie na mapie gminy Białaczów  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego  | |||||
 51°17′53″N 20°17′48″E/51,298056 20,296667[4] | |||||
| TERC (TERYT) | 1007014[5] | ||||
| SIMC | 0536350[5] | ||||
Urząd miejski ul. Piotrkowska 1226-307 Białaczów | |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
 | Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoBiałaczów |
Białaczów –miasto wPolsce, położone wwojewództwie łódzkim, wpowiecie opoczyńskim, wgminie Białaczów, siedzibamiejsko-wiejskiej gminy Białaczów[6][5] orazrzymskokatolickiej parafiiśw. Jana Chrzciciela[7]. W pobliżu miejscowości znajduje się rezerwat leśnyBiałaczów.
Uzyskałlokację miejską w 1456 roku, zdegradowany około 1674 roku, ponownie otrzymał prawa miejskie w 1787 roku[8][9]. Był miastem prywatnymKrólestwa Kongresowego, położony w 1827 roku w powiecie koneckim, w obwodzie opoczyńskimwojewództwa sandomierskiego[10]. Został ponowniepozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony dogminy Białaczów wpowiecie opoczyńskim[11]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Białaczów, 1954–1972gromady Białaczów[12], a od 1973 reaktywowanej gminy Białaczów[13].W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa piotrkowskiego. 1 stycznia 2024odzyskał status miasta[1].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0536367 | Kowalów | część miasta |
| 0536373 | Stanisławów | część miasta |
| 0536380 | Wygnanów | część miasta |
W XIII wieku miejscowość była własnościąOdrowążów i Białaczowskich, w XVIII wieku (od około 1727) i XIX wieku –Małachowskich.
W roku1827[14] spisano w Białaczowie 81 domów i 651 mieszkańców. W1858 roku Białaczów posiadał 77 domów i 900 mieszkańców. W roku 1880 było tu już 94 domów, 1180 mieszkańców. Natomiast Białaczów folwark miał 2590 mórg obszaru, w tym do osady i włościan należało 924 mórg. Parafia Białaczów wdekanacie opoczyńskim liczyła 3981 dusz.
Stanisław Małachowski nadał wolność osobistą ludności wiejskiej, zbudował zakłady przemysłowe wPetrykozach, Rudzie iParczowie, pałac oraz ratusz dla miejskiej władzy. Zmiana właściciela dóbr białaczowskich miała miejsce w 1888 roku, kiedy w spadku przejął je LudwikBroel-Plater, jego syn Zygmunt wybudował cegielnię i tartak w Petrykozach. PoI wojnie światowej uregulowane zostałyserwituty i przeprowadzona została parcelacja majątków w Parczowie, Petrykozach iŻelazowicach. W roku 1945 majątek białaczowskich został przejęty na rzecz Skarbu Państwa na podstawie dekretuPKWN z dnia 6 września 1944 r. Rodzina Platerów została zmuszona do opuszczenia swej siedziby.
Prawa miejskie otrzymał Białaczów w 1456, potwierdzono je w 1787. Od 1795 miejscowość znalazła się wzaborze austriackim, następnie od 1809 wKsięstwie Warszawskim, a od 1815 wKrólestwie Polskim. W 1787 ówczesny właściciel miasta,Stanisław Małachowski, nadał mu herb przedstawiający w błękitnej tarczy herbowej splecione inicjały majuskułowe „S” i „M” barwy złotej[15].
W roku 1870[16] miejscowość utraciła prawa miejskie.
14 lipca 2011 Białaczów ucierpiał w wyniku burzy, której towarzyszyłszkwał. Około 260 zabudowań w gminie uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu[17][18][19].
.jpg)
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie urodzeni w Białaczowie. Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Białaczowem.| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Części miasta |
|
| Części wsi |
|
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Miasta | |
| Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75) |
|
| Gromady (1954–72) |
|
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
|
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
