Miasto jest położone w zachodniej częściJudei na wysokości około 775 mn.p.m. Leży w odległości 10 km na południe odJerozolimy, 59 km na południowy wschód od wybrzeżaMorza Śródziemnego i 75 km na zachód odAmmanu – stolicyJordanii.
Dzielnice mieszkaniowe (Harat) w Betlejem są żywą historią miasta. Tworzą niezwykłą mozaikę otaczającą głównyplac Żłóbka. Ich nazwy pochodzą zwykle od miejsc, z których przybyli osadnicy (np.Harat Nadżar to miejsce, gdzie osiedlili się przybywający z krainyNadżar wcześni chrześcijanie, przedstawicielechrześcijaństwa monofizyckiego), bywa też, że nazwy są związane z jakąś legendą (np.Harat Tardżuma, czyliDzielnica Tłumaczy, której założyciel, Włoch, ożenił się chrześcijanką arabskiego pochodzenia i pracował jako tłumacz dla księży oraz pielgrzymów) lub np. z funkcją (Harat al-‘Ajn, czyliźródło – miejsce, skąd miasto czerpało wodę). Głównym traktem jest biegnąca odplacu Żłóbkaulica Żłóbka z licznymi sklepami, pracowniami jubilerskimi, barami i kafejkami. W otoczeniu miasta znajdują się winnice, gaje oliwne i migdałowce.
Betlejem jest ośrodkiem palestyńskich chrześcijan jak i miejscem pielgrzymek. Według ewangeliiMateusza iŁukasza, Betlejem to miejsce narodzeniaJezusa Chrystusa[1].
Pierwotnie Betlejem nazywanoEfrata, nazwę tę zawieraKsięga Rodzaju[4]. Pochodzili stamtądElimelek i jego żonaNoemi oraz ich synowie[5], a takżeBooz zKsięgi Rut[6]. Nazywane było równieżBetlejem Efrata[7], a takżeBetlejem Judzkie[8] – dla odróżnienia drugiej miejscowości o tej samej nazwie,Betlejem w Galilei.
WedługEwangelii Mateusza po narodzinach Jezusa (5/4 p.n.e.) na rozkaz królaHeroda zamordowani zostali wszyscy chłopcy w Betlejem mający do dwóch lat[9]. W II wieku wspomniał o tymJustyn Męczennik. Jeżeli tzw.rzeź niewiniątek w ogóle się wydarzyła, realna liczba zabitych wynosiła około dwudziestu dzieci[10].
W 614 roku do Betlejem weszliPersowie, a w 637kalifUmar ibn al-Chattab, który obok kościoła wybudowałmeczet. W 1099 roku Betlejem zajęli krzyżowcy, z bazyliki usunięto greckich duchownych, miasto otoczono murem, a w XII wieku bazylika została rozbudowana przezkrzyżowców. Pod nią znajduje sięGrota Narodzenia. W latach 1187–1229 miasto ponownie znalazło się w rękach muzułmanów, w 1250 zburzono mury miejskie.Grota Narodzenia przeszła pod wspólną kontrolę prawosławnych, katolików i Ormian, a współcześnie pod kontrolę prawosławnej cerkwi greckiej i kościoła katolickiego.
W 1948 Betlejem włączono doJordanii, w 1967 miasto zajęły wojska Izraela, w 1973 założono niepubliczny katolickiUniwersytet Betlejem.
Podczaspierwszej Intifady palestyńscy rebelianci 19 września 1989 ostrzelali z broni maszynowej autobus z niemieckimi turystami, raniąc 3 osoby, zaś dwa dni później obrzucili kamieniami inny autobus z niemieckimi turystami raniąc 2 osoby. 9 grudnia 1990 wrzucili bombę do miejscowego posterunku wojskowego, przez co zginął 1 izraelski żołnierz, a 20 osób zostało rannych.
W 1995 miasto przekazanoPalestyńczykom. W 2002 roku Bazylika Narodzenia Pańskiego była zajmowana przez kilkudziesięcioosobową grupę bojowników palestyńskich, którzy schronili się tam w czasie akcji policyjnej wojsk izraelskich – po 5-tygodniowymoblężeniu zawarto porozumienie, na mocy którego część bojowników została odesłana doGazy, a kilkunastu deportowano do krajów europejskich. Po uwolnieniu kościoła znaleziono w nim kilkadziesiąt założonych ładunków wybuchowych. Betlejem znajduje się od tej pory pod zaostrzoną kontrolą – blokada dróg i okresowe wprowadzanie godziny policyjnej.
W 2012 roku odkryto bullę z okresuPierwszej Świątyni (1006–586 p.n.e.), na której wymieniona jest nazwa Betlejem[11].
Bazylika Narodzenia Pańskiego, srebrna gwiazda wskazuje miejsce, w którym narodził się Chrystus. Jest tam napis o treściHic de Virgine Maria Iesus Christus natus est.
Gospodarka Betlejem obejmuje rzemiosło, handel i drobny przemysł, m.in. pamiątkarstwo; przemysł rolno-spożywczy – uprawę winnic, fig i oliwek. Duże znaczenie gospodarcze ma turystyka, zwłaszcza pielgrzymkowa.