.jpg)
Bessos (zm.329 p.n.e.) – krewnyperskiego królaDariusza III orazsatrapaBaktrii iSogdiany.
Po bitwie podGaugamelą, w której Persowie zostali pokonani przezAleksandra Macedońskiego, zdradziecko uwięził Dariusza z zamiarem przekazania go Macedończykom. Sam ogłosił się królemPersji i rozpoczął rządy jakoArtakserkses V[1].
Wobec rozkazu Aleksandra, by mimo pojmania Dariusza nadal prowadzić pościg za Persami, spiskowcy z Bessosem śmiertelnie zranili Dariusza i porzucili go w pobliżu baktryjskiej miejscowości Hekatompylos (dzis.Szahr-e Ghumes wIranie)[2].
W329 r. p.n.e. został zdradziecko pojmany przez swoich ludzi i oddany w ręce Macedończyków. Starożytni autorzy podają różne wersje śmierci Bessosa.Kurcjusz Rufus podaje, że Aleksander kazał obciąć mu nos i uszy, czym wzorował się na królach Persji (podobnie postąpiłDariusz I ze swoim wrogiem – uzurpatorem Fraortesem) i kazałukrzyżować go w miejscu, gdzie Bessos porzucił swego umierającego króla[3]. WedługArriana uzurpatorowi ucięto nos i uszy, po czym odwieziono doEkbatany i stracono w obliczu tłumuMedów i Persów (szczegółów kaźni jednak nie podano)[4].Plutarch mówi o „rozerwaniu go żywcem na części przez przywiązanie do dwóch napiętych drzew”[5].Diodor Sycylijski pisze o "pocięciu ciała Bessosa i rozrzuceniu jego szczątków za pomocą proc"[6].
Chociaż jako baktryjski satrapa Bessos-Artakserkses V był kolejnym po Dariuszu pretendentem do tronu perskiego, historycy nie uznają go za prawowitego władcę. W tym czasie właściwa Persja była podbita przezAleksandra Macedońskiego, a obszar rządów Bessosa ograniczony do kilku luźno związanych plemion baktryjskich.
