 Bernard Mark (ok. 1960) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 8 czerwca 1908 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 4 lipca 1966 | ||
| Zawód, zajęcie | historyk, publicysta | ||
| Odznaczenia | |||
  | |||
| |||
Bernard Ber Mark (ur.8 czerwca1908 wŁomży, zm.4 lipca1966 wWarszawie) –polski historyk, publicysta i działaczkomunistycznyżydowskiego pochodzenia, w latach 1949–1966 dyrektorŻydowskiego Instytutu Historycznego.
Urodził się w Łomży, w rodzinie Hersza, sekretarza gimnazjalnego, i Racheli z Blumrosenów[1][2]. Od 1927 studiował na Wydziale PrawaUniwersytetu Warszawskiego, który ukończył w 1932 z tytułem magistra. Pracował jako nauczyciel języka polskiego, m.in. w religijnych szkołach żydowskich wBiałymstoku iWołominie[3]. Czynnie udzielał się w środowiskach komunistycznych, od 1927 wKomunistycznym Związku Młodzieży Polski. Od 1928 był członkiemKomunistycznej Partii Polski, od 1930 Komunistycznej Partii Rosji[3]. W latach 1934–1938 był członkiem centralnej redakcji wydawnictw żydowskich przy KC KPP, a w latach 1934–1935 redaktorem legalnego komunistycznego dziennika „Der Frajnd”. W latach 1936–1938 był również członkiem zarządu Związku Zawodowego Literatów Żydowskich w Warszawie.
We wrześniu 1939 brał udział wobronie Warszawy. W październiku 1939 wyjechał z żoną Esterą do Białegostoku[3]. PodczasII wojny światowej przebywał wMińsku (pracował wBiałoruskiej Akademii Nauk),Moskwie iKujbyszewie, gdzie działał w Żydowskim Komitecie Antyfaszystowskim. Był współtwórcąZwiązku Patriotów Polskich, a od 1944 członkiem Zarządu Głównego tej organizacji i wiceprzewodniczącym Komitetu Organizacyjnego Żydów Polskich przy ZPP. Uczestniczył w pertraktacjach dotyczącychrepatriacji.
DoPolski wrócił w styczniu 1946 i podjął pracę wCentralnym Komitecie Żydów Polskich. W 1949 objął funkcję dyrektoraŻydowskiego Instytutu Historycznego wWarszawie, którą piastował do momentu śmierci w 1966.
Po wojnie był również Przewodniczącym Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich oraz redaktorem naczelnym „Dos Naje Lebn”. Od 1954 byłprofesorem nadzwyczajnym.
Został pochowany w alei głównejcmentarza żydowskiego przyulicy Okopowej (sektor 64-1-23)[4][5].
W 1937 ożenił się z Esterą (Edwardą) Goldhar – nauczycielką i działaczką KPP, która po wojnie została pracownikiem naukowym ŻIH. W 1968 wyjechała do Izraela, zmarła tam w 1994. Małżeństwo miało jedną córkę, Zinę[3].
Jego książki poruszały głównie problematykę wojenną i losy Żydów w czasieHolokaustu. Jako jeden z pierwszych historyków wzmiankował o uczestnictwieŻydowskiego Związku Wojskowego wpowstaniu w getcie warszawskim. Na treści jego dzieł zaważyły jego poglądy polityczne oraz narzucona przez władze komunistyczne „oficjalna” wersja historii.
