Bansko (bułg. Банско) –miasto w południowo-zachodniejBułgarii, wobwodzie błagojewgradzkim. Stolicagminy Bansko. U podnóżaPirynu na wysokości 936 m n.p.m. Zamieszkane przez 9254 osób (2016). W mieście znajduje się ośrodek sportów zimowych. W2007 roku miasto było organizatorem Mistrzostw Europy w Biathlonie.
Istnieje kilka legend związanych z miastemBansko. Według jednej z nich, Bansko zostało założone przez ludzi, którzy mieszkali we wsiDobarsko, znajdującej się w paśmie górskimRiła. Inna legenda twierdzi, że Bansko zostało założone przez włoskiego malarza który nazywał sięCiociolino.
Jednak według innej wersji było to plemię słowiańskie zwanePeruns, które mieszkało w wiosce Pirin i wierzyło wPeruna boga grzmotów i piorunów. Istnieje wiele tekstówetnograficznych, legend, modlitw które nadają większego prawdopodobieństwa tej legendzie.
Archeologiczne ślady mieszkańców Banska iRazłogu przypadają na okresCesarstwa Rzymskiego. Przetrwało kilka budynków mieszkalnych na obrzeżach miasta, które pochodzą z 100rp.n.e. Jednakże niewiadome jest jacy ludzie zamieszkiwali te budynki w tamtych latach.
Bułgarski kościół wspólnoty ewangelickiej, pierwszy protestancki kościół wBułgarii, został założony w Bansku w dniu 6 sierpnia 1868 roku.
Do dnia 5 października 1912 roku Bansko było częściąImperium Osmańskiego. Miasto było rządzone przez zgromadzenie seniorów, podczas gdy wymiar sprawiedliwości był sprawowany przez sędziego tureckiego zRazłogu.
Dawniej Bansko słynne głównie z hodowli zwierząt i handlu. Jednak obecnie jest centrum turystycznym i dużym ośrodkiem sportów zimowych. Górskie szczyty w pobliżu miasta, liczne jeziora i lasy sosnowe uczyniło Bansko popularnym miejscem wypoczynku. W ostatnich latach miasto zyskało międzynarodową popularność dzięki organizacji festiwalujazzowegoBansko Jazz Festival oraz z corocznego koncertumuzyki pop w którym występują największe gwiazdy pop. W pobliżu Banska w miejscowości Bania znajdują się gorące wody termalne znane z 27 minerałów.
Nowa kolejka gondolowa została zbudowana w 2003 roku, w celu zastąpienia mini busa jeżdżącego do dolnej stacji ośrodka narciarskiegoTodorka. Kurort ten oferuje trasy dla wszystkich grup narciarskich, od ekstremalnie trudnych „czarnych” po najłatwiejsze „zielone”. Bansko od sezonu zimowego 2008/09 organizuje zawody wnarciarstwie alpejskim, zaś zawody wbiatlonie były organizowane znacznie wcześniej. W 2007 roku miasto było organizatorem Mistrzostw Europy w Biathlonie. Bansko ubiega się również o organizację mistrzostw świata w biatlonie.
Od 2001 roku w listopadzie odbywa się w Bansku Międzynarodowy Festiwal Filmów Górskich.
W mieście zaczęto budowę nowych mieszkań przez zagranicznych inwestorów skuszonych szybkim rozwojem ośrodka narciarskiego. Jednak W 2009 r. z powodukryzysu finansowego liczba turystów spadła drastycznie, wiele budynków zostało niedokończonych a inwestorzy się wycofali. Ze względu na brak nadzoru przez urząd miasta, obecnie jest ponad 100 budynków niedokończonych, bez większej możliwości wynajęcia lub kupienia. Wiele budynków nie ma dróg dojazdowych, kanalizacji, a nawet energii elektrycznej. Miasto będzie musiało podjąć trudną decyzję, czy budynki zostaną wyburzone czy też pozostaną na swoim miejscu czekając na lepsze czasy.