Bamako –stolica i największemiastoMali. Położone w południowo-zachodniej części kraju, nad rzekąNiger, w pobliżu granicy zGwineą. Współrzędne geograficzne Bamako to 12°39′N i 8°0′W.
Bamako to jedno z najszybciej zaludniających się miast na świecie. Od 2000 r. jego populacja wzrosła ponad dwukrotnie i oczekuje się, że ten szybki wzrost będzie się utrzymywał w nadchodzących dziesięcioleciach[1]. Według spisu w 2022 roku liczy 4,2 mln mieszkańców[2]. Większość mieszkańców miasta żyje w nieformalnych osiedlach. Ten niekontrolowany rozwój w połączeniu z coraz częstszymi i dotkliwszymi deszczami sprawia, że miasto jest narażone na powodzie: w 2019 r. w ciągu zaledwie jednej nocy zginęło 16 osób[1].
Bamako jest centrum administracyjnym kraju, ważnym portem rzecznym i istotnym ośrodkiem handlowym dla całego regionu. Posiada rangęodrębnej jednostki administracyjnej (dystrykt stołeczny Bamako) i podzielone jest na sześć gmin, którymi kierują wybieralni burmistrzowie. Obecnym burmistrzem dystryktu stołecznego Bamako jest Adama Sangaré.
Bamako leży na terenach zalewowych rzeki Niger, co hamuje rozwój miasta wzdłuż brzegów rzeki i jej dopływów. Teren, na którym miasto jest usytuowane, jest stosunkowo płaski. W północnej części miasta znajduje się wzniesienie, będące pozostałością wygasłego wulkanu. To właśnie tu wzniesiony został pałac prezydencki oraz główny szpital miejski.
Pierwotnie miasto rozwijało się na lewym (północnym) brzegu rzeki i tam też znajduje się jego stare centrum. Z czasem jednak pojawiły się osiedla również na prawym (południowym) brzegu, dlatego też pojawiła się konieczność połączenia obydwu brzegów rzeki. W tym celu wzniesiono dwa mosty, łączące obie części Bamako. Pierwszy most, tzw. Most Męczenników (fr.Pont des Martyrs), ukończony został w 1957 r., jeszcze za czasów panowania francuskiego. Drugi, Most Króla Fahda, wzniesiony został zasaudyjskie pieniądze w 1992 r. Istnieje także wykorzystywana sezonowo grobla, łącząca wschodnie dzielnice Sotuba i Misabugu. Grobla zwykle jest pod wodą od lipca do stycznia. W tym właśnie miejscu budowany jest trzeci most, którego zadaniem jest rozładować ruch w centrum miasta[3].
Fort w Bamako, zbudowany w 1883 r.Tzw. czerwony targ
Żyzna dolina Nigru, w której leży również Bamako, to tereny, na których ślady osadnictwa ludzkiego sięgająpaleolitu i obejmują przedział, liczący co najmniej od 150 tys. lat. Wskazują na to m.in. wykopaliska archeologiczne w Magnambougou (obecnie na peryferiach Bamako). Formujące się na tych terenach wczesne organizmy państwowe szybko rosły w siłę dzięki szlakom handlowym, łączącym południowe peryferieSahary z Afryką północną. Przedmiotem handlu były wówczaszłoto,kość słoniowa,orzeszki koli isól[4].
W XI w. tereny południowego Mali znalazły się pod panowaniemImperium Ghany. Intensywny rozwój przeżywało wówczas położone nieco bardziej na północTimbuktu, stając się jednym z największych centrów handlowych i kulturalnych zachodniej Afryki. W późniejszym czasie obszar ten znalazł się pod wpływamiImperium Mali, które w XIV w. dzięki handlowibawełną i solą przeżywało okres rozkwitu. Po upadku imperium malijskiego, tereny te zostały pod koniec XV w. podbite przezSonghaj.
Bamako zostało założone pod koniec XVI w. przez dynastię Niaré (wcześniej znaną jako Niakate), która wywodziła się z luduSoninke. Nazwa dynastii zachowała się w jednej z najstarszych dzielnic Bamako, Niaréla.
W drugiej połowie XIX w. Bamako było dużym, ufortyfikowanym miastem, zamieszkanym przez ok. 600 mieszkańców. Początki penetracji francuskiej na tych terenach przypadają na drugą połowę XIX w. Okres dominacji francuskiej wiązać należy z przybyciem 1 lutego 1883 r. do miasta wojsk francuskich pod dowództwemGustave’a Borgnis-Desbordesa. Ziemie obecnego Mali stały się wówczas częściąSudanu Francuskiego.
Na początku XX wieku Bamako było niewielką osadą, zamieszkaną głównie przez ludyMalinke iBambara, jednak wraz z budową zapory wSotoubie i użyźnieniem okolicznych gruntów wodamiNigru za pomocą prac irygacyjnych rozpoczął się gwałtowny rozwój miasta. Dodatkowym bodźcem do rozwoju Bamako było ukończenie w 1904 r. budowy linii kolejowej dosenegalskiej stolicyDakaru, będącego ważnym portem morskim.
W 1895 r. miasto zostało podniesione do rangi stolicy okręgu, a 17 października 1899 r. przeniesiony tu (zKayes) stolicę kolonii Górny Senegal-Niger. W 1920 r. Bamako zostało stolicąSudanu Francuskiego. W latach 1903–1907 wzniesiony został pałac Koulouba, będący w czasach kolonialnych siedzibą gubernatora, a po uzyskaniu niepodległości w 1960 r. pełniący funkcję pałacu prezydenckiego.
20 grudnia 1918 r. utworzono tu gminę miejsko-wiejską, na czele której stał zarządca.
W 1927 ukończona została katedra katolicka. Izbę rzemieślniczą utworzono w 1931 roku. W 1947 powstał w mieście pierwszy most na Nigrze a Wielki Meczet ukończono rok później.
18 listopada 1955 r. Bamako uzyskało prawa gminy miejskiej. Pierwszym burmistrzem miasta, wybranym 16 listopada 1956 r. zostałModibo Keïta, późniejszy prezydent niepodległego kraju.
Gdy 22 września 1960 ogłoszono niepodległość Mali, Bamako stało się stolicą nowej republiki. Liczba mieszkańców wynosiła wówczas ok. 160 tys. mieszkańców.
Współczesne miasto jest nowoczesną metropolią w sercuAfryki Zachodniej. Oprócz wspomnianego połączenia kolejowego z Dakarem, posiada też międzynarodowyport lotniczy, zapewniający komunikację z wieloma miastamiAfryki iEuropy, oraz autostradę doWybrzeża Kości Słoniowej (w ostatnich latach granicę jednak zamknięto ze względu na niestabilną sytuację polityczną w Wybrzeżu Kości Słoniowej).
Bamako jest głównym portem rzecznym i ośrodkiem handlowym kraju (zwłaszcza handel rybny). Rozwinięty jest tu przemysł budowlany, włókienniczy i spożywczy (olejarski,tytoniowy, przetwórstwo owoców). Kwitnie tu też rzemiosło artystyczne, m.in.tkactwo,złotnictwo, wyroby zdrewna,kości słoniowej,skóry.
W odróżnieniu od wielu innych miast w środkowym biegu Nigru Bamako nie posiada wielu zabytków. Działa tu jednak malijskie muzeum narodowe (Musée National), posiadające zbiory tradycyjnych afrykańskichmasek, a także kapeluszy i lwich skór znalezionych w okolicach uskokuBandiagara, gdzie obecnie zamieszkuje ludDogonów. Do innych atrakcji turystycznych można zaliczyć także kilka lokalnychtargowisk, a takżemeczetów (zwłaszczaGrande Mosquée – Wielki Meczet).
.svg)
