_-_Portrait_pr%25C3%25A9sum%25C3%25A9_de_Monsieur_de_la_Motte.jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 1739 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 stycznia 1815 | ||
| Profesor nauk botanicznych | |||
| Specjalność: historia naturalna | |||
| Profesura | 1787 | ||
| Uczelnia | |||
| |||
Baltazar Hacquet de la Motte (równieżBaltazar lub Balthazar Hacquet; ur.1739 wLe Conquet wBretanii[a], zm.10 stycznia1815 wWiedniu) – austriackinaturalista pochodzenia francuskiego, profesor anatomii, chemii i botaniki,etnolog, uważany za prekursoraalpinizmu, pionier badań przyrodyKarpat.
Studiował wParyżu, najpierwteologię, późniejmedycynę, której jednak nie ukończył. W 1758 roku wstąpił jakofelczer do armii francuskiej, a w rok później – do armii austriackiej, z którą wziął udział wwojnie siedmioletniej. W 1769 roku został lekarzem wIdriji (dziśSłowenia)[1], a od 1773 roku był profesorem anatomii, chirurgii i położnictwa wLublanie, skąd przedsiębrał wiele wycieczek naukowych wGóry Dynarskie i słoweńskiKras. W latach 1777–86 zwiedził grupy górskieAlp Tyrolskich,Karnickich,Julijskich iNoryckich, które opisał bardzo szczegółowo w szeregu dzieł, wydanych w latach 1778–1791[2].
W 1787 roku został profesorem historii naturalnej na odnowionym trzy lata wcześniejUniwersytecie Lwowskim, które to stanowisko piastował przez 18 lat. Stąd w latach 1787–1795 odbył szereg podróży badawczych poKarpatach, odBielska iBabiej Góry przezTatry po Karpaty Rumuńskie[2].
W Tatrach był trzykrotnie, w latach 1792–1794, zwiedzając zwłaszcza ich polską stronę. Interesował siębotaniką,geologią,mineralogią i funkcjonującym tu jeszcze szczątkowo górnictwem rud metali[2][3].
W lecie 1792 roku dotarł w te góry od strony północnej, tj. odNowego Targu iWitowa. Zwiedził wówczas hutę i kuźnice żelaza w okolicach „źródełBiałego Dunajca” (właśc. w dolinieBystrej), które były wówczas akurat nieczynne z powodu braku rudy[1]. Był m.in. naCzerwonych Wierchach. W końcu lipca 1793 roku postanowił wejść naKrywań, uważany wówczas za najwyższy szczyt Tatr. Próba podjęta z dwoma góralami od strony północno-zachodniej (zDoliny Koprowej) nie powiodła się i wspinacze musieli zawrócić przed osiągnięciem wierzchołka. Za drugim razem, idąc od południa, 28 czerwca 1794 roku Hacquet dotarł na szczyt.
Od 1805 do 1809 roku pracował jako profesor chemii i botaniki naAkademii Krakowskiej. W tym okresie przez krótki czas pełnił też funkcję zastępcy dyrektoraOgrodu Botanicznego w Krakowie. Po ustąpieniu ze stanowiska na Uniwersytecie udał się do Wiednia. Tu zmarł 10 stycznia 1815 roku, w przededniu przygotowywanej podróży do rodzinnejFrancji.
Opublikował m.in. czterotomową pracę pt. „Neueste physikalisch-politische Reisen in den Jahren 1788–1795 durch die Dacischen und Sarmatischen oder Nördlichen Karpathen” (Nürnberg 1790–1796)[4]. O Tatrach traktuje tom 4. dzieła. Znajdują się w nim m.in. dwie panoramy Tatr, jedna pokazująca te góry od strony południowej (z okolic miejscowościVažec), a druga, większa – od północy, ze wzgórz nadNowym Targiem[1]. Dzieło podaje również wiele informacji praktycznych dla potencjalnych podróżników, chcących zwiedzać Tatry, łącznie z zasadami wspinaczki[2].
Hacquet odegrał znaczącą rolę w dziedzinie botaniki obszarów alpejskich i karpackich, m.in. jako pierwszy opisując gatunkitojadu mołdawskiego iszczodrzeńca zmiennego[2].
Jego nazwisko zostało upamiętnione w naukowej nazwie rodzajowejcieszynianki (Hacquetia Necker ex A.P. de Candolle) oraz w nazwie gatunkowejgnidosza Hacqueta (Pedicularis hacquetii K. Koch.)[2]. Na jego cześć nazwano również kopalnego koralowcaAulopora hacqueti Zapalski, 2005[5].
