Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Badenia-Wirtembergia

Na mapach:48°32′N 9°02′E/48,537778 9,041111
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Badenia-Wirtembergia
Baden-Württemberg
kraj związkowy
Landtag Badenii-Wirtembergii
Landtag Badenii-Wirtembergii wStuttgarcie
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Niemcy

Stolica

Stuttgart

KodISO 3166-2

DE-BW

Premier

Winfried Kretschmann (Zieloni)

Powierzchnia

35 751,46 km²

Populacja (31 grudnia 2022)
• liczba ludności


11 280 257[1]

• gęstość

316 os./km²

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejencji

4

Liczba miast na prawach powiatu

9

Liczba powiatów

35

Liczba gmin

1101

Liczba przedstawicieli w parlamencie
Liczbaprzedstawicieli w Bundesracie

6

Położenie na mapie Niemiec
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Badenia-Wirtembergia (niem. Baden-Württemberg) –kraj związkowy w południowej częściNiemiec.

Informacje ogólne

[edytuj |edytuj kod]

Geografia

[edytuj |edytuj kod]

Leży wzdłuż zachodniej granicyNiziny Górnoreńskiej, która ograniczona jest na wschodzie masywem górskimSchwarzwaldu, a na północnym wschodzie góramiOdenwald. Większa część Badenii-Wirtembergii należy do dorzeczaRenu (główny dopływ –Neckar), płynącego na granicy zFrancją, pozostała do dorzeczaDunaju. Od południa, na granicy szwajcarskiej leżyJezioro Bodeńskie[2]. Od wschodu ogranicza ją rzekaIller[2].

Historia

[edytuj |edytuj kod]
ZasięgCesarstwa Rzymskiego na obszarze dzisiejszej Badenii-Wirtembergii

Wstarożytności sięgały tu graniceCesarstwa Rzymskiego[3]. Wewczesnym średniowieczu obszar był częściąpaństwa frankijskiego[4], a od 800 r.Imperium Karolińskiego. Od 915 r. głównym organizmem politycznym obszaru było Księstwo Szwabii, od 962 r. w granicachŚwiętego Cesarstwa Rzymskiego. Około 1083 r. ze Szwabii wyodrębniło się Hrabstwo Wirtembergii, a w 1112 r. Marchia Badeńska. Po 1190 r. Badenia się rozczłonkowała na mniejsze kraje, natomiast Wirtembergia w 1495 r. uzyskała statusksięstwa(inne języki). Od 1576 r. pomiędzy Badenią i Wirtembergią istniały państwaHohenzollern-Sigmaringen iHohenzollern-Hechingen. Północno-zachodnia część dzisiejszego kraju związkowego przynależała doPalatynatu Reńskiego, który z kolei od 1777 r. przynależał doBawarii, a fragmentyBryzgowii iSzwabii znajdowały się pod władzą austriackichHabsburgów. W XVII w. część Bryzgowii wraz zFryburgiem Bryzgowijskim przynależała doFrancji. W 1771 r. Badenia ponownie została scalona w jedno państwo. W 1803 r. Badenia i Wirtembergia zostały przekształcone w elektoraty, a w 1806 r. Badenia zostaławielkim księstwem, a Wirtembergiakrólestwem. W tym okresie do Badenii włączono wschodnie ziemie Palatynatu Reńskiego oraz Bryzgowię, a austriackie posiadłości w Szwabii przypadły Wirtembergii. W 1803 r. dotychczasowe wolne miastoWimpfen włączono doLandgrafostwa Hesji-Darmstadt. W 1850 r. państwa Hohenzollern-Sigmaringen i Hohenzollern-Hechingen zostały anektowane przezPrusy. W 1871 r. cały obszar znalazł się granicachCesarstwa Niemieckiego.

Po referendum 9 grudnia 1951 w czterech regionach, w trzech krajach związkowych:Badenii,Wirtembergii-Badenii iWirtembergii-Hohenzollern, większością 69,7% głosów mieszkańcy opowiedzieli się za połączeniem w jeden kraj związkowy[5][6]. Przeciwna połączeniu była południowa część Badenii[5].

Kraj związkowy Badenia-Wirtembergia powstał formalnie 25 kwietnia 1952[5] i został potwierdzony 4 maja tzw.Bundesneugliederungsgesetz[6]. Graniczy z następującymi krajami związkowymi:Nadrenią-Palatynatem,Hesją,Bawarią oraz zeSzwajcarią iFrancją.

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]

Badenia-Wirtembergia dzieli się na 35powiatów oraz dziewięć miast na prawach powiatu, które łącznie tworzą cztery okręgi regencyjne (rejencje), jako jednostki administracji terenowej. Badenia-Wirtembergia jest też podzielona na dwanaście regionów, odpowiedzialnych między innymi zaplanowanie przestrzenne i organizację systemuubezpieczeń. Jeden region składa się z kilku powiatów.

Okręgi regencyjne (Regierungsbezirke):Fryburg,Karlsruhe,Stuttgart iTybinga

Regiony (Regionen):Bodensee-Oberschwaben,Donau-Iller,Heilbronn-Franken,Hochrhein-Bodensee,Mittlerer Oberrhein,Neckar-Alb,Nordschwarzwald,Ostwürttemberg,Rhein-Neckar,Schwarzwald-Baar-Heuberg,Stuttgart,Südlicher Oberrhein

Podział Badenii-Wirtembergii na powiaty

Powiaty ziemskie (Landkreise):Alb-Donau (UL),Biberach (BC),Böblingen (BB),Breisgau-Hochschwarzwald (FR),Calw (CW),Emmendingen (EM),Enz (PF),Esslingen (ES),Freudenstadt (FDS),Göppingen (GP),Heidenheim (HDH),Heilbronn (HN),Hohenlohe (KÜN),Bodensee (FN),Karlsruhe (KA),Konstancja (KN),Lörrach (LÖ),Ludwigsburg (LB),Main-Tauber (TBB),Neckar-Odenwald (MOS),Ortenau (OG),Ostalb (AA),Rastatt (RA),Ravensburg (RV),Rems-Murr (WN),Reutlingen (RT),Rhein-Neckar (HD),Rottweil (RW),Schwäbisch Hall (SHA),Schwarzwald-Baar (VS),Sigmaringen (SIG),Tübingen (TÜ),Tuttlingen (TUT),Waldshut (WT),Zollernalb (BL)

Miasta na prawach powiatu (Stadtkreise):Baden-Baden (BAD),Fryburg Bryzgowijski (FR),Heidelberg (HD),Heilbronn (HN),Karlsruhe (KA),Mannheim (MA),Pforzheim (PF),Stuttgart (S),Ulm (UL)

Polityka

[edytuj |edytuj kod]

Premierzy Badenii-Wirtembergii (od 1952):

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

Na dzień 30 września 2011 roku w landzie zarejestrowanych było 132 629 przedsiębiorstw[11]. Zatrudnianych w nich było około 729 000 osób[11]. Obrót wyniósł 80 miliardów euro[11].

W regionie występujeprzemysł samochodowy (główny ośrodek przemysłu samochodowego wNiemczechMercedes-Benz[12],Porsche[12], oraz fabryka Audi wNeckarsulm[12]), elektrotechniczny (Bosch)[12], maszynowy (ZF Friedrichshafen)[12], a także elektroniczny, optyczny[12], precyzyjny[12] (zwłaszcza zegarmistrzowski), ponadto włókienniczy, odzieżowy i chemiczny. Niewielkie znaczenia ma górnictwo (sól kamienna). Uprawia się tutaj zboża,buraki cukrowe,tytoń,chmiel,ziemniaki, warzywa oraz winorośle.

Udział eksportu w przemyśle zbliżał się w 2012 do 50%[12].

Turystyka

[edytuj |edytuj kod]
Katedra Najświętszej Marii Panny we Fryburgu Bryzgowijskim
Wikipedia:Weryfikowalność
Ta sekcja od 2023-06 wymagazweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formieprzypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.

Badenia-Wirtembergia jest atrakcyjna pod względem turystycznym i charakteryzuje ją rozwinięty ruch turystyczny, zwłaszcza wSchwarzwaldzie i nadJeziorem Bodeńskim. Spośród uzdrowisk najbardziej znane jestBaden-Baden. Atrakcję stanowią zabytkowe miasta uniwersyteckieHeidelberg iTybinga, katedry weFryburgu Bryzgowijskim iUlm, zabytki i muzea wStuttgarcie,Karlsruhe iKonstancji, zamki, pałace i klasztory nadRenem,Neckarem iDunajem oraz barokowe kościoły i klasztory wGórnej Szwabii.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abStatistisches Landesamt Baden-Württemberg [online] [dostęp 2021-06-22] (niem.).
  2. abWeber i Wehling 2012 ↓, s. 9.
  3. Weber i Wehling 2012 ↓, s. 11.
  4. Weber i Wehling 2012 ↓, s. 14.
  5. abcWeber i Wehling 2012 ↓, s. 112–113.
  6. abHans GeorgH.G. Lehmann Hans GeorgH.G.,Deutschland-Chronik 1945 bis 2000, t. 366, Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung, 2000, s. 66,ISBN 3-89331-394-X (niem.).
  7. Der Ministerpräsident von Baden-Württemberg [online], Baden-Württemberg.de [dostęp 2023-12-31] (niem.).
  8. Jetzt für Morgen – Der Koalitionsvertrag für Baden-Württemberg [online], Baden-Württemberg.de [dostęp 2023-12-31] (niem.).
  9. Landtagswahl 2021 – Statistisches Landesamt Baden-Württemberg [online], statistik-bw.de [dostęp 2023-12-31] .
  10. Weber i Wehling 2012 ↓, s. 119.
  11. abcHandwerkskammer Mannheim Rhein-Neckar-Odenwald: Zahlen. Daten. Fakten. Mannheim: Handwerkskammer Mannheim Rhein-Neckar-Odenwald, 2012.
  12. abcdefghWeber i Wehling 2012 ↓, s. 123.

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Badenia-Wirtembergia (Baden-Württemberg)
Miasta na prawach powiatu
Powiaty
Regiony
(Region)
Rejencje
(Regierungsbezirk)

Badenii-Wirtembergii

Podział administracyjny Niemiec
Kraje związkowe
(Bundesland)

Niemcy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Badenia-Wirtembergia&oldid=77189293
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp