Azotan sodu (nazwa Stocka: azotan(V) sodu, nazwy zwyczajowe:saletra sodowa,saletra chilijska),NaNO
3 –nieorganiczny związek chemiczny z grupyazotanów,sólkwasu azotowego isodu. Tradycyjne określenie „saletra” pochodzi z łac.sal petrae – sól skalna.
Azotan sodu występuje naturalnie jakominerał nitronatryt (nitratyn, saletra chilijska, saletra sodowa). Nazwanitronatryt jest utworzona od składu chemicznego minerału: łac.nitrogenium – azot, anatrium – sód. Występuje na obszarach suchych i gorących, gdyż jest łatwo rozpuszczalny w wodzie. Powstaje w procesie odparowania, którego wynikiem są złoża solne. Spotykany zwykle w towarzystwiehalitu,anhydrytu,gipsu. Występuje wskupieniach zbitych, ziarnistych, tworzy też naloty i wykwity.
Największe złoża nitronatrytu występują na pustyniAtacama wChile – stąd powstała pierwotna nazwa „saletra chilijska” (złoże ma ok. 600 km długości i kilkadziesiąt szerokości i do 2 m miąższości). Ważne złoża występują też wBoliwii,Peru,Egipcie,Indiach,Kazachstanie oraz wUSA.
Azotan sodu jest białą lub bezbarwną substancją krystaliczną. Jego właściwości są analogiczne doazotanu potasu. Dobrzerozpuszcza się w wodzie. Topi się w temperaturze ok. 307 °C. Rozkłada się po podgrzaniu do 380 °C. Ma właściwościutleniające. Jesthigroskopijny, powinien być przechowywany w szczelnych pojemnikach. Wykazujedwójłomność,współczynniki załamania wynosząno=1,587 ine=1,336 dladługości fali około 590 nm.
- Właściwości krystaliczne
Bardzo rzadko tworzy kryształy izometryczne, tabliczkowe, płytkowe, przyjmujące postać romboedrów. Kryształy są takie same jak kryształykalcytu. Można sztucznie wyhodować kryształ nitratynu: do roztworu azotanu sodowego wprowadza się romboedr kalcytu w charakterze jądra.
Otrzymuje się go, działając kwasem azotowym nawęglan sodu:
- Na
2CO
3 + 2HNO
3 → 2NaNO
3 + H
2O + CO
2↑
- ↑abcdeCRC Handbook of Chemistry and Physics,William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s.4-86,ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑abSodium nitrate, [w:]PubChem [online],United States National Library of Medicine, CID: 24268 (ang.).
- ↑abAzotan sodu (nr 71752) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-12-27].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑Azotan(V) sodu,międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego,Międzynarodowa Organizacja Pracy [dostęp 2016-12-27] (pol. • ang.).
- ↑Azotan sodu (nr 71752) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-12-27].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- Guillermo GoldG.G. Gormaz Guillermo GoldG.G.,Jordi JubanyJ.J. Casanovas Jordi JubanyJ.J.,Atlas mineralogii,BarbaraB. Zapolska (tłum.), Warszawa: Wiedza i Życie, 1992,ISBN 83-85231-10-2,OCLC 749625560 . Brak numerów stron w książce
- Jerzy ŻabaIlustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II sp. z o.o., 2003,ISBN 83-7183-174-9.
- Walter SchumannMinerały świata – Wyd. Alma-Press, 2003,ISBN 83-7020-313-2.
- Jaroslav BauerSkały i minerały – Wyd. Multico, 1997,ISBN 83-7073-050-7.
