Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Arcybiskup

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Na tę stronę wskazujeprzekierowanie z „Abp”. Zobacz też:ABP.
Herb arcybiskupa metropolity (na taśmie pod tarczą znajduje się dewiza)
Herb arcybiskupa niebędącego metropolitą
Sutanna biskupa oraz arcybiskupa
Strój chórowy biskupa oraz arcybiskupa

Arcybiskup (gr.αρχή, arché – pierwszeństwo, gr.επίσκοπος, epískopos – nadzorca,biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszychdiecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa (ad personam).

Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta czy regionu, sprawując często pieczę duszpasterską nad całym krajem. Miał prawo przewodniczyćsynodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować i wyświęcać nowych biskupów w prowincji. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity.

Metropolitą prowincji rzymskiej jestpapież.

Inne Kościoły

[edytuj |edytuj kod]

OpróczKościoła rzymskokatolickiego arcybiskupi istnieją także w Kościołachprawosławnym,luterańskim Szwecji,anglikańskim,Kościele starokatolickim Holandii,Kościele Katolickim Mariawitów.

W Kościołach Wschodnich metropolici mają znacznie więcej władzy: wpływ na wybór biskupów, tworzenie diecezji i inne, zachowują więc część pierwotnej struktury metropolitalnej (zob.arcybiskup większy).

Godności arcybiskupie w Kościele katolickim

[edytuj |edytuj kod]
  • Metropolitabiskup stojący na czelemetropolii, tj. stolicyprowincji kościelnej, obejmującejarchidiecezję idiecezje (sufraganie), noszącypaliusz (tylko na terenach, które mu podlegają – wyjątek stanowi papież, biskup Rzymu, który paliusz może nosić na całym świecie).
  • Arcybiskup sufragalny – arcybiskup stojący na czele archidiecezji, należącej do jakiejś metropolii, ale nią niebędącej (np. Archidiecezja Gaeta w metropolii Rzymu).
  • Arcybiskup rezydencjonalny – stoi na czele archidiecezji podlegającej bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, jemu natomiast nie podlegają żadne sufraganie.
  • Arcybiskup tytularnybiskup stojący na czele nieistniejącej obecniearchidiecezji (archidiecezja historyczna), pełniący najczęściej służbę w dyplomacji (nuncjusze apostolscy) lub wkurii rzymskiej lub biskup diecezji (istniejącej lub historycznej) wyróżniony (przezpapieża) tytułem arcybiskupa (arcybiskup ad personam), np. abp Hoser, który w randze arcybiskupa stał na czele diecezji warszawsko-praskiej.
  • Arcybiskup większy – Metropolita stolicy określonej lub uznanej przez najwyższe władze kościelne, który przewodniczy Kościołowi wschodniemu sui iuris, któremu nie został nadany tytuł patriarszy[1].

Polscy arcybiskupi

[edytuj |edytuj kod]
Sprzątanie Wikipedii
Tę sekcję należy dopracować:
listy arcybiskupów innych wyznań.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.

Arcybiskupi katoliccy

[edytuj |edytuj kod]
Podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce
 Zobacz też:Członkowie Konferencji Episkopatu Polski.
  1. Mirosław Adamczyk – tytularnyOtriculum (ad personam[a]),nuncjusz apostolski
  2. Stanisław Budzik – metropolitalubelski
  3. Tymon Chmielecki – tytularnyTres Tabernae (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  4. Wacław Depo – metropolitaczęstochowski
  5. Kryspin Dubiel – tytularnyVannida (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  6. Andrzej Dzięga – seniorszczecińsko-kamieński
  7. Stanisław Dziwisz – seniorkrakowski,kardynał
  8. Adrian Galbas – metropolitawarszawski
  9. Stanisław Gądecki – seniorpoznański
  10. Sławoj Leszek Głódź – seniorgdański
  11. Józef Górzyński – metropolitawarmiński
  12. Tomasz Grysa – tytularnyRubiconu (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  13. Józef Guzdek – metropolitabiałostocki
  14. Henryk Jagodziński – tytularnyLimosano, nuncjusz apostolski
  15. Juliusz Janusz – tytularnyCaprulae (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  16. Marek Jędraszewski – metropolitakrakowski
  17. Andrzej Józwowicz – tytularnyLauriacum, nuncjusz apostolski
  18. Konrad Krajewski – jałmużnik papieski,kardynał
  19. Józef Kupny – metropolitawrocławski, wiceprzewodniczącyKEP
  20. Jan Paweł Lengaad personam, seniorkaragandyjski
  21. Jan Martyniak – seniorprzemysko-warszawski
  22. Józef Michalik – seniorprzemyski
  23. Henryk Muszyński – senior gnieźnieński,prymas senior
  24. Alfons Nossolad personam, senioropolski
  25. Henryk Józef Nowacki – tytularnyBlery (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  26. Edward Nowak – tytularnyLuni (ad personam[a]), sekretarz seniorKongregacji ds. Świętych
  27. Kazimierz Nycz – seniorwarszawski,kardynał
  28. Jan Pawłowski – tytularnySejn (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  29. Wojciech Polak – metropolitagnieźnieński,prymas Polski
  30. Eugeniusz Popowicz – metropolitaprzemysko-warszawski
  31. Andrzej Przybylski – metropolitakatowicki
  32. Grzegorz Ryś – metropolitałódzki,kardynał
  33. Stanisław Ryłko – archiprezbiter seniorbazyliki Matki Bożej Większej,kardynał
  34. Wiktor Skworc – senior katowicki
  35. Marek Solczyński – tytularnyCezarei Mauretańskiej (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  36. Waldemar Sommertag – tytularnyTraiectum ad Mosam (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  37. Adam Szal – metropolitaprzemyski
  38. Wiesław Śmigiel – metropolitaszczecińsko-kamieński
  39. Janusz Urbańczyk – tytularnyVoli (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  40. Mirosław Wachowski – tytularnyVillamagna in Proconsulari (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  41. Stanisław Wielgus – tytularnyViminacium
  42. Tadeusz Wojda – metropolitagdański, przewodniczącyKEP
  43. Marek Zalewski – tytularnyAfrica (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  44. Wojciech Załuski – tytularny Diocleziany (ad personam[a]), nuncjusz apostolski
  45. Zbigniew Zieliński – metropolitapoznański
  46. Damian Zimoń – senior katowicki
  47. Władysław Ziółek – senior łódzki

Arcybiskupi prawosławni

[edytuj |edytuj kod]
  1. Abel (Popławski) – ordynariuszlubelsko-chełmski
  2. Grzegorz (Charkiewicz) – bielski, wikariuszdiecezji warszawsko-bielskiej
  3. Jakub (Kostiuczuk) – ordynariuszbiałostocko-gdański
  4. Jerzy (Pańkowski) – ordynariuszwrocławsko-szczeciński, prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego
  5. Paisjusz (Martyniuk) – ordynariuszprzemysko-gorlicki
  6. Sawa (Hrycuniak) – metropolitawarszawski i całej Polski

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz kolekcję cytatówo arcybiskupie w Wikicytatach
Zobacz hasłoarcybiskup w Wikisłowniku
Zobacz w Wikiźródłachhasło Arcybiskup w Encyklopedii staropolskiej

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcdefghijklmnZ racji, iż stolica tytularna jest biskupstwem, jest on jej arcybiskupem ad personam.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. CCEO – Table of Contents – IntraText CT [online], www.intratext.com [dostęp 2025-09-25] .
Kontrola autorytatywna (tytuł biskupi):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arcybiskup&oldid=77909681
Kategoria:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp