Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Archidiecezja katowicka

Na mapach:50°15′02″N 19°01′08″E/50,250556 19,018889
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Archidiecezja katowicka
Archidioecesis Katovicensis
Archikatedra Chrystusa Króla
Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Katowice
ul. Jordana 39
40-056 Katowice

Data powołania

25 marca 1992

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Metropolia

katowicka

Archikatedra

Chrystusa Króla w Katowicach

Biskup diecezjalny

Andrzej Przybylski

Biskup pomocniczy

Marek Szkudło
Adam Wodarczyk
Grzegorz Olszowski

Biskup senior

Damian Zimoń
Wiktor Skworc

Dane statystyczne (2023)
Liczba wiernych
• odsetek wiernych

1 375 000
94,8

Liczba kapłanów
• w tym diecezjalnych
• w tym zakonnych

1033
913
120

Liczba osób zakonnych

807

Liczbadekanatów

37

Liczbaparafii

322

Powierzchnia

2400 km²

Mapa
50°15′02″N 19°01′08″E/50,250556 19,018889
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Herb Archidiecezji Katowickiej
Ilustracja
Typ herbu

diecezjalny

Archidiecezja katowicka (łac. Archidioecesis Katovicensis) – jedna z 14archidiecezjiobrządku łacińskiego wKościele katolickim w Polsce. Ustanowionadiecezją 28 października 1925 przezpapieżaPiusa XIbullą„Vixdum Poloniae unitas”. Podniesiona do rangiarchidiecezji 25 marca 1992 przez papieżaJana Pawła II bulląTotus Tuus Poloniae populus. Tworzymetropolię katowicką wraz zsufraganiami:diecezją gliwicką idiecezją opolską.

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Po podzialeGórnego Śląska w 1922 wraz z ustanowieniem w 1922 Administracji Apostolskiej dla Śląska Polskiego w jej granicach znalazły się górnośląskie dekanaty oddzielone od diecezji wrocławskiej:dębieński,królewskohucki,lubliniecki,mikołowski,mysłowicki,pogrzebieński,pszczyński,tarnogórski,rudzki,wodzisławski,żorski. W 1923 ks.August Hlond utworzył dwa kolejne dekanaty:katowicki ipiekarski.

28 października 1925 diecezja katowicka została ustanowiona przezpapieżaPiusa XIbulląVixdum Poloniae unitas i weszła jako sufragania w składmetropolii krakowskiej. Złożyły się na nią dwie niejednolicie geograficznie i historycznie ukształtowane części, składowediecezji wrocławskiej. Pierwsza, to dawny obszarWikariatu Cieszyńskiego (do końcaI wojny światowej częśćŚląska Austriackiego), a druga to wschodnia część pruskiegoGórnego Śląska (dekanaty odłączone w 1922 z diecezji wrocławskiej). Granice powołanej do życia diecezji, liczącej 4225 km² pokrywały się z granicamiwojewództwa śląskiego.

W 1938 ordynariuszowi katowickiemu przekazano pod zarząd fragment diecezji wrocławskiej, leżący w granicach Czechosłowacji, tzw.Zaolzie, obejmujące 29parafii: 9 zdekanatu Jabłonków (Czeski Cieszyn,Łomna Górna,Jabłonków,Końska,Mosty,Ropica,Trzycież,Trzyniec,Wędrynia), 9 zfrysztackiego (Bogumin (Stary),Dziećmorowice,Dąbrowa,Frysztat,Łąki,Lutynia Niemiecka,Nowy Bogumin,Piotrowice,Rychwałd), 7 zkarwińskiego (Błędowice,Sucha Górna,Karwina,Orłowa,Sucha Średnia,Stonawa,Cierlicko), 1 ze śląskoostrawskiego (Pietwałd) i 3 zfrydeckiego (Dobracice,Domasłowice,Gnojnik). 13 stycznia 1939 biskup katowicki przejął zarząd nad skrawkiem diecezji nitrzańskiej w okręguCzadeckim, obejmującym 2 parafie:Czarne iSkalite. 1 stycznia 1940 Zaolzie powróciło pod jurysdykcję biskupa wrocławskiego.

W końcu ustanowionaarchidiecezją 25 marca 1992 przez papieżaJana Pawła II bulląTotus Tuus Poloniae Populus (dokonał on reorganizacji istniejących diecezji i prowincji kościelnych, której efektem było powstanie kolejnych 9 prowincji kościelnych).Z liczebnie dużej diecezji katowickiej 13 dekanatów weszło w skład nowo utworzonejdiecezji gliwickiej (powierzchnia – ok. 800 km², katolicy – ok. 200000, parafie – 48, co stanowi 1/4 obszaru diecezji). Dalsze 8 dekanatów weszło w skład nowo utworzonejdiecezji bielsko-żywieckiej (powierzchnia – ok. 1000 km², katolicy – 350000, parafie – 84 co stanowi ok. 1/4 dotychczasowego obszaru diecezji katowickiej).

W lutym 2020 premierMateusz Morawiecki, przedstawiciele województwa śląskiego, miastaKatowice i abpWiktor Skworc podpisali umowę w sprawie sfinansowania budowy warchikatedrze w Katowicach tzw.Panteonu Górnośląskiego. Wkład finansowy ze środków publicznych wyniesie minimum 46 mln złotych. Strona kościelna ma wnieść 3 mln zł[1].

Archidiecezja w liczbach

[edytuj |edytuj kod]
  • 1921 – poplebiscycie część księży została po stronie niemieckiej, część zaś przeniosła się na stronę polską obawiając się prześladowań
  • 1922 –administrator apostolski ks.August Hlond przyjął do pracy grupę księży z innych diecezji, w tym kilku spoza granic Polski. Wszyscy posiadali wyższe wykształcenieteologiczne. Wokresie międzywojennym otrzymywali wykształcenie naWydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na jednego księdza przypadało 3385 katolików
  • 1925 – katolicy – ok. 915.000, dekanaty – 18, parafie i stacje duszpasterskie – 179
  • duchowieństwo nowo powstającej diecezji rekrutowało się z kleru wrocławskiego, wychowanego i wykształconego w seminariach duchownych weWrocławiu iWidnawie (ok. 300 księży, pośród nich 64 uważało się za Niemców, 4 posiadało obywatelstwo niemieckie)
  • 1925–1935 – katolicy – wzrost o ok. 400.000 (mimo wyjazdu ok. 70 tys. Niemców)
  • 1932 – kościoły parafialne – 188 (w tym kościoły tymczasowe – 13, kościoły prywatne – 2, kościół zakonny – 1, kościoły filialne – 20, kaplice z możliwością odprawiania nabożeństw – 133, inne ośrodki kultu – 19)
  • 1933 – katolicy – 1195395 (w tym katolicy niemieccy – 149.153, tj. 12.4%), jak wynika z oficjalnych statystyk państwowych, na polskim Śląsku na początku lat trzydziestych żyło ok. 100.000 ludzi używających języka niemieckiego
  • 1938 – katolicy – 1.305.000,grekokatolicy – 111,prawosławni – 53,ewangelicy – 67685,żydzi – 19124,innowiercy – 1401, ateiści – 399
  • 1939 – w przeddzień wybuchuII wojny światowej księża – 489. Wybuch wojny zastał przy życiu 72 księży – działaczy plebiscytowych i powstańczych, z których 41 było represjonowanych, wielu przeniosło się dobrowolnie lub przymusowo doGeneralnego Gubernatorstwa. Łącznie księża dotknięci różnymi represjami – 157 (45 księży i kleryków zginęło wobozach koncentracyjnych, 5 w więzieniach, 2 w czasie działań wojennych, 5 rozstrzelano, 7 zmarło jako ofiary wojny, 26 przeżyło obozy, 15 czasowo przebywało w obozach, 50 czasowo przebywało w więzieniach, 34 otrzymało zakaz urzędowania, 33 wysiedlono do GG, 12 uciekło za granicę w obawie przed prześladowaniami)
  • od poł. 1940 na Górny Śląsk sprowadzano ludność niemiecką z Besarabii i Bukowiny, wyznania protestanckiego i katolickiego (w czasie okupacji, z Kościoła katolickiego wystąpiło ok. 4000 wiernych, tj. 0.4%) tworzącą m.in. kadrę urzędniczą powstającej wówczas administracji okupacyjnej
  • podczas okupacji ok. 150 kościołów i kaplic ucierpiało w mniejszym lub większym stopniu
  • po okupacji katolicy – 1250000, z tego 80% deklarowało się jakoPolacy, a 20% jakoNiemcy
  • 1986 – katolicy – 2.357.000
  • 1988 (diecezja katowicka) – katolicy – 2.5 mln, dekanaty – 42, parafie – 398
  • 2017 katolicy – 1.386.000, dekanaty – 34, parafie – 322[2]

W 2021 w 322 parafiach (w tym 13 zakonnych) pracowało 704 księży, ponadto w seminarium uczyło się 49 kleryków. Udzielono 17.470 chrztów (w 2020 17.980), 9000 I komunii (w 2020 10.000), 6000 bierzmowań (8000 w 2020) i 5040 ślubów (wobec 6035 w 2020). W niedzielnej mszy uczestniczy 24,4% wiernych, 13,4% przystępuje do komunii, a 84,8% uczęszcza na lekcje religii[3].

rok[4]ludnośćkapłanidiakoni stalizakonnicyparafie
ochrzczenimieszkańców%liczbadiecezjalnizakonniochrzczonych na
kapłana
mężczyznkobiet
19501260 tys.1282 tys.98,3506459472490621806233
19701600 tys.1700 tys.94,185871913918641861753261
19802036 tys.2200 tys.92,591980311622152221499348
19902261 tys.2373 tys.95,31,13697915719902921390425
19991700 tys.1750 tys.97,110088821261686213922310
20001650 tys.1700 tys.97,110188941241620202914311
20011650 tys.1700 tys.97,110359081271594222887312
20021735 tys.1785 tys.97,210539201331647212977313
20031670 tys.1719 tys.97,110529221301587203883313
20041660 tys.1712 tys.97,010619301311564199879313
20061640 tys.1685 tys.97,310719461251531180843314
20111453 tys.1495 tys.97,210739371361355820317
2017[2]1386 tys.1459 tys.11741065109815322
20211390 tys.1461 tys.95,1106693812813035193830322

Biskupi

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Biskupi katowiccy.
Andrzej Przybylski – arcybiskup metropolita

Biskup diecezjalny

[edytuj |edytuj kod]

Biskupi pomocniczy

[edytuj |edytuj kod]

Biskupi seniorzy

[edytuj |edytuj kod]
  • abpDamian Zimoń – biskup diecezjalny katowicki w latach 1985–2011 (metropolita katowicki w latach 1992–2011),senior od 2011
  • abpWiktor Skworc – metropolita katowicki w latach 2011–2023, senior od 2023

Patroni

[edytuj |edytuj kod]
Obraz Matki Boskiej Piekarskiej, patronki archidiecezji

Błogosławieni i męczennicy

[edytuj |edytuj kod]

Świątynie

[edytuj |edytuj kod]

Świątynia główna

[edytuj |edytuj kod]

Bazyliki

[edytuj |edytuj kod]

Na terenie archidiecezji znajduje się sześć bazylik mniejszych:

Sanktuaria[6]

[edytuj |edytuj kod]

Instytucje diecezjalne

[edytuj |edytuj kod]

Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne

[edytuj |edytuj kod]
WŚSD w Katowicach
Kuria Metropolitalna w Katowicach
Wydział Teologiczny UŚ w Katowicach

W 1980 przeniesiono siedzibęWyższego Śląskiego Seminarium Duchownego zKrakowa do Katowic. W 1989 w seminarium studia teologiczne w ramach studium domesticum odbywało 294alumnów. Obecnie wszyscy kandydaci do kapłaństwa kształcą się naWydziale TeologicznymUniwersytetu Śląskiego wKatowicach. Od 2023 rektorem seminarium jest ks. dr Krzysztof Matuszewski.

Kuria Metropolitalna w Katowicach

[edytuj |edytuj kod]
  • Kanclerz – ks. dr Tomasz Wojtal
    • Dyrektor Wydziału Katechetycznego – ks.Roman Buchta
    • Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa – ks. Jarosław Ogrodniczak[7]
    • Dyrektor Wydziału Duszpasterstwa Rodzin – ks. Kazimierz Musioł
    • Dyrektor Wydziału ds. Misji - bp Grzegorz Olszowski
    • Notariusze – ks. Tomasz Antczak, ks. Konrad Hołyś[8]
    • Ekonom Archidiecezji Katowickiej – ks. Damian Suszka
    • Delegat ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży – ks. Paweł Olszewski[9]
  • Caritas Archidiecezji Katowickiej – dyrektor ks. Marek Konsek[10]
  • Dom Księży Emerytów św. Józefa – dyrektor ks. Grzegorz Krzyk
  • Egzorcyści diecezjalni – ks. Dariusz Borowiec, ks. Andrzej Chorzępa, ks. Bogdan Kuczyński[11]
  • Muzeum Archidiecezjalne – dyrektor ks. Przemysław Malinowski
  • Archiwum Archidiecezjalne – dyrektor Wojciech Schaffer
  • Radio eM – redaktor naczelny ks. Rafał Skitek
  • Gość Niedzielny – redaktor naczelny ks. Adam Pawlaszczyk
  • Księgarnia św. Jacka – dyrektor dk. Tadeusz Cieślik
  • Archidiecezjalny Dom Rekolekcyjny – dyrektor ks. Adam Zgodzaj
  • Gospodarstwo Rolne Archidiecezji – dyrektor ks. Adam Zgodzaj

Sąd Metropolitalny w Katowicach

[edytuj |edytuj kod]
  • Oficjał (Wikariusz sądowy) – ks. Andrzej Kumor
  • Wiceoficjałowie (Pomocniczy wikariusze sądowi):
    • ks. Mariusz Auguścik
    • ks. Marek Górka
    • ks. Łukasz Radecki
  • Audytorzy
    • ks. Łukasz Radecki
    • ks. Wojciech Solik
    • ks. Paweł Czyrnik
    • ks. Paweł Olszewski
    • ks. Krzysztof Młotek
  • Promotor sprawiedliwości
    • ks. Krzysztof Młotek
  • Sędziowie:
    • p. Aleksandra Brzemia-Bonarek
    • ks. Paweł Buchta
    • ks. Jan Buchta
    • ks. Paweł Czyrnik
    • ks. Andrzej Sacher
    • ks.Zbigniew Janczewski
    • ks. Łukasz Radecki
    • ks. Wojciech Solik
    • ks. Piotr Wenzel
    • ks. Andrzej Pastwa
    • ks. Łukasz Płaszewski
    • ks. Mariusz Auguścik
    • ks. Marek Górka
    • ks. Michał Palowski
    • ks. Paweł Rylski
    • ks. Paweł Olszewski
  • Obrońca węzła:
    • ks. Krzysztof Jurczyński
    • ks. Marcin Matonóg
    • ks. Szymon Badura
    • ks. Paweł Olszewski
    • ks. Rafał Oleksy
    • ks. Łukasz Piper
    • ks. Krzysztof Młotek
  • Notariusze:
    • ks. Jakub Kania[7]
    • ks. Jakub Gojny
  • Archiwistka:
    • s. M. Honorata Typańska AMBV
  • Adwokaci:
    • Alicja Droździk-Makówka
    • Bolesław A. Dullek
    • Monika Gwóźdź
    • Elżbieta Tryba
    • Paweł Walkowski

Zakony

[edytuj |edytuj kod]

Na terenie archidiecezji znajduje się siedemdomów prowincjalnych, prawie wszystkie w Katowicach:franciszkanów[12],jadwiżanek[13],elżbietanek[14],służebniczek śląskich[15] i niepokalanek[16]. Boromeuszki mają dom prowincjalny w Mikołowie, a salwatorianki[17] w Goczałkowicach Zdroju. WChorzowie Klimzowcu istniejeFranciszkańskie Centrum Młodzieżowo-Powołaniowe Trzej Towarzysze[18].

Zakony męskie[19]

[edytuj |edytuj kod]

Zakony żeńskie[21]

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Teresa Semik: To zły czas dla Panteonu Górnośląskiego, ale zacznie działać jeszcze w maju. dziennikzachodni.pl, 7 maja 2020. [dostęp 2020-05-10].
  2. abKonferencja Episkopatu Polski – Informator 2017. Tarnów: Biblos, 2017, s. 189.
  3. Archidiecezja katowicka.
  4. David M. Cheney: Statistics. catholic-hierarchy.org, 2024-04-14. [dostęp 2024-04-26]. (ang.).
  5. Tech Studio s.c.- Strony WWWT.S.S.W. Katowice Tech Studio s.c.- Strony WWWT.S.S.W.,Parafia św. apostołów Piotra i Pawła w Katowicach [online], Piotr i Paweł [dostęp 2018-09-10] (pol.).
  6. Stanica górnośląska – sanktuaria [online], www.skladnica-gornoslaska.pl [dostęp 2023-09-16] .
  7. abArchidiecezja katowicka: Zmiany personalne księży. archidiecezjakatowicka.pl, 2023-06-09. [dostęp 2023-09-15]. (pol.).
  8. Archidiecezja katowicka: Kancelaria Kurii. archidiecezjakatowicka.pl. [dostęp 2024-08-02]. (pol.).
  9. Archidiecezja katowicka: Delegat ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży w Archidiecezji Katowickiej. archidiecezjakatowicka.pl. [dostęp 2024-08-02]. (pol.).
  10. Caritas Archidiecezji Katowickiej: Pracownicy. caritas.katowice.pl. [dostęp 2024-08-02]. (pol.).
  11. Egzorcyści archidiecezjalni. Archidiecezja Katowicka. [dostęp 2019-09-14].
  12. www.panewniki.franciszkanie.pl: Zarys dziejów Prowincji. [dostęp 2009-02-26].
  13. Katowice – Bogucice. Zgromadzenie Sióstr Świętej Jadwigi. [dostęp 2011-06-18].
  14. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety w Katowicach [online] [dostęp 2020-04-12] .
  15. www.sluzebniczki.pl: Struktury. Generalat i Prowincje. [dostęp 2011-06-19].
  16. Prowincja Katowice. maria-immaculata.pl. [dostęp 2011-11-23]. [zarchiwizowane ztego adresu (2013-10-23)].
  17. Siostry Salwatorianki. [dostęp 2015-05-08].
  18. Idea powstania [online], Trzej Towarzysze [dostęp 2012-01-31] [zarchiwizowane zadresu 2012-03-18] .
  19. Instytuty zakonne męskie. archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2012-01-31].
  20. O klasztorze: Wspólnota zakonna. bonifratrzy.pl. [dostęp 2023-10-24].
  21. Instytuty zakonne żeńskie. archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2012-01-31].
  22. Siostry Świętej Jadwigi Królowej Służebnice Chrystusa Obecnego: Mysłowice – Brzezinka. www.jadwizanki.pl. [dostęp 2025-06-04]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Dekanaty archidiecezji katowickiej
Diecezje metropolii katowickiej
Diecezje katolickie w Polsce
rzymskokatolickie
archidiecezje
diecezje
greckokatolickie
archieparchie
eparchie

Kontrola autorytatywna (archidiecezja metropolitalna rzymskokatolicka):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Archidiecezja_katowicka&oldid=78135638
Kategoria:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp