 | |
 Admiral | |
| Data i miejsce urodzenia | 2 czerwca 1855 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 lipca 1938 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1869–1919 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  | |
Archibald Berkeley Milne (ur.2 czerwca1855 wLondynie, zm.5 lipca1938 wMusselburghu) – brytyjski admirał, dowodzącyFlotą Śródziemnomorską Royal Navy w pierwszych miesiącachI wojny światowej.
Archibald Berkeley Milne pochodził z rodziny o silnych tradycjach służby w marynarce. Jego dziadkiem był wiceadmirał z czasuwojen napoleońskichDavid Milne, ojcem zaś admirałAlexander Milne, Pierwszy Lord Morski w latach 1866–1868 i 1872–1876.
DoRoyal Navy wstąpił w 1869 roku. W 1876 roku otrzymał promocję na stopieńkapitana marynarki (Lieutenant). Nie znajdując możliwości wyróżnienia się w służbie na morzu, postarał się o przydział do armii lądowej, jako adiutantlorda Chelmsforda wwojnie zuluskiej 1879 roku i został ranny wbitwie pod Ulundi. W 1882 roku uczestniczył wbitwie pod Tel-el-Kebir podczas tłumienia powstaniaArabiego Paszy wEgipcie. W 1884 roku został awansowany do stopniakomandora porucznika (Commander), w 1891 rokukomandora (Captain).
Następne lata spędził dowodząc jachtami rodziny królewskiej, ciesząc się przyjaźnią księcia Walii, późniejszego królaEdwarda VII i jego żonyAleksandry. Stanowisko to przyniosło mu kolejny awans, na stopieńkontradmirała (Rear-Admiral) w 1904 roku. Od 1905 roku obejmował różne stanowiska dowódcze w Atlantic Fleet iHome Fleet. Taki tryb kariery, oparty na koneksjach, stał się przedmiotem krytyki między innymi ze strony ówczesnego Pierwszego Lorda Morskiego,Johna Fishera, co spowodowało, że w latach 1910–1912 Archibald Berkeley Milne pozostawał bez formalnego przydziału służbowego. Pomimo to w 1911 roku awansował do stopniaadmirała (Admiral), a w 1912 roku został kawaleremKrólewskiego Orderu Wiktoriańskiego i, nie bez poparcia ze strony królaJerzego V i Pierwszego Lorda AdmiralicjiWinstona Churchilla, został mianowany głównodowodzącym Floty Śródziemnomorskiej.
Na tym stanowisku zastał go wybuch I wojny światowej. Głównym problemem, jaki stanął przed admirałem Milne w pierwszych dniach konfliktu, była obecność naMorzu Śródziemnym niemieckiej Eskadry Śródziemnomorskiej (Mittelmeerdivizion), składającej się z krążownika liniowego„Goeben” i lekkiego„Breslau” a dowodzonej przez kontradmirałaWilhelma Souchona. Zgodnie z rozkazamiAdmiralicji, Flota Śródziemnomorska miała po rozpoczęciu działań wojennych zapobiec jakimkolwiek próbom zaatakowania przez Niemców francuskich transportów z wojskiem, płynących z Afryki Północnej do Europy. Zgodnie z tymi rozkazami i posiadaną wiedzą o dyslokacji okrętów niemieckich, admirał Milne rozmieścił swoje siły w pobliżu portów południowych Włoch, blokując przede wszystkim wyjścia na zachód. Dwa z podległych mu krążowników liniowych napotkały 4 sierpnia 1914 roku eskadrę admirała Souchona, płynącą w stronęMesyny po zbombardowaniu obiektów na wybrzeżu Algierii, jednak ponieważ Wielka Brytania nie była jeszcze formalnie w stanie wojny z II Rzeszą, ograniczyły się wyłącznie do śledzenia niemieckich jednostek, tracąc kontakt w nadciągających ciemnościach.
W kolejnych dniach miał miejscepościg okrętów brytyjskich za niemieckimi, zdążającymi w stronęKonstantynopola. W efekcie pomyłek i błędnych decyzji, zarówno Admiralicji, jak i admirała Milne’a i jego podwładnych oraz złej koordynacji działań z flotą francuską, eskadra admirała Souchona dotarła 10 sierpnia, niemal nie niepokojona, do portu przeznaczenia. Wywołało to oburzenie opinii publicznej w Wielkiej Brytanii i osobiście admirała Johna Fishera, który znów objął stanowisko Pierwszego Lorda Morskiego. W efekcie pod koniec sierpnia 1914 roku admirał Milne został pozbawiony dowództwa Floty Śródziemnomorskiej, zaś jednego z jego podkomendnych, kontradmirałaErnesta Troubridge’a, postawiono przed sądem wojennym, który ostatecznie oczyścił go jednak z zarzutów. Admirał Milne pozostawał w dyspozycji marynarki, bez konkretnego przydziału, aż do końca swej służby w 1919 roku. W dwa lata później napisał książkęThe Flight of Goeben and Breslau: An Episode in Naval History, w której bronił swoich działań i decyzji.
Archibald Berkeley Milne zmarł w Musselburghu wSzkocji 4 lipca 1938 roku.
