 Apollo Belwederski (stan po uzupełnieniach) | |||
| Autor | nieznany | ||
|---|---|---|---|
| Data powstania | |||
| Medium | |||
| Wymiary | 2,24 m | ||
| Miejsce przechowywania | |||
| Lokalizacja | |||
| |||
Apollo Belwederski –rzymska rzeźba pochodząca prawdopodobnie zII wieku, będąca kopią wykonanego wIV wieku p.n.e. greckiego oryginału dłutaLeocharesa. Posąg wykonany jest z marmuru i mierzy 2,24 metra wysokości[1]. Obecnie znajduje się wMuzeach Watykańskich (Museo Pio-Clementino).
Rzeźbę odkryto w1489 roku[1] w posiadłości rodziny Della Rovere podAnzio[2]. Zakupioną przez papieżaJuliusza II, umieszczono na stałe w krużganku zwanym „Belvedere”, skąd wzięła się jej umowna nazwa. Podobnie jak w przypadkuGrupy Laokoona, konserwacji posągu dokonałGiovanni Angelo di Montorsoli, który dodał do niego brakujące partie. Dodatki te usunięto na początkuXX wieku[2]. W 1798 roku rzeźba została wywieziona przez Francuzów doParyża jako zdobycz wojenna; do Rzymu wróciła po upadkuNapoleona[3].
Apollo pierwotnie dzierżył w dłoni łuk[4], co pozwala przypuszczać, że przedstawiono go jako boga łowów lub boga Słońca[1]. W prawej ręce trzymał przypuszczalnie strzałę lub wieniec[3] (albo gałąź wawrzynu). Górną część ciała okrywa spięta na prawym ramieniu i odrzucona do tyłuchlamida, z prawego ramienia na lewy bok zachodzi pas podtrzymującykołczan na plecach. Ujęta wkontrapoście postać bóstwa wspiera się na kamiennym pniu drzewa, po którym wije się wąż, i gdzie widoczne są też resztki listków. Poza tą podporą (późniejszym dodatkiem kopisty), wspomniane atrybuty przypuszczalnie występowały na brązowym oryginale. Apollo Belwederski był prawdopodobnie kopią rzeźby stojącej naprzeciw świątyni Apollina Patroosa naagorze ateńskiej[5].
Niemal do końca XVIII stulecia posąg uchodził za grecki oryginał zeświątyni delfickiej, co ostatecznie wykluczyły chemiczne badania marmuru pochodzącego z kamieniołomówToskanii. Odnoszona do czasówHadriana cięższa kamienna kopia oryginalnej statuy zbrązu została dla stabilności uzupełniona podporą pod lewą stopą postaci oraz pniem drzewa, na którym bocznie jest wsparta[6].
Apollo Belwederski początkowo nie wywołał podobnego zachwytu jak np.Grupa Laokoona. Rzeźba zyskała uznanie dopiero w okresieklasycystycznym.Johann Joachim Winckelmann uznał ją wówczas za najwspanialsze dzieło rzeźbiarskie czasów antycznych i nowożytnych[2]. Natomiast u amerykańskiego malarzaBenjamina Westa wywołała ona (1760) prozaiczne skojarzenie z uzbrojonym w łuk wojownikiem indiańskim (Mohikaninem)[1].
