Apokalipsa (zgr.ἀποκάλυψιςapokalypsis „odsłonięcie, zdjęcie zasłony, objawienie” odapokalýptein „odsłaniać, ujawniać”;apó „od” ikalýptein „zasłonić”) – w terminologiijudaistycznej ichrześcijańskiej literaturyreligijnej to opis szczególnego rodzajuproroctwa, dotyczącego tego, co ma się wydarzyć w dniach ostatecznych, przekazywanego przez Boga wybranemu prorokowi. Badania historyczne wskazują, że zwyczaj pisania apokalips powstał wśród zhellenizowanychŻydów, a następnie rozpowszechnił się również wśród chrześcijan.
Najbardziej znaną apokalipsą jestApokalipsa św. Jana, stanowiąca ostatnią częśćNowego Testamentu. Księga ta pierwotnie była nazywana „Objawieniem Jana”, zaś jej bardziej popularna nazwa została wywiedziona z pierwszych słów tej księgi „Ἀποκάλυψις Ἰησοῦ Χριστοῦ”, gdzie słowo „apokalipsa” było użyte w kontekście objawienia. Od tego utworu pochodzi określenie gatunku literackiego, była to pierwsza księga nazwana apokalipsą/objawieniem, chociaż gatunek ten istniał wcześniej. Apokalipsą nazywano też inne podobne księgi, których autorami byli zarówno wyznawcyjudaizmu, jak i chrześcijanie.
Od II w. n.e. powstawało wiele różnych apokalips, zarówno chrześcijańskich, jak i żydowskich. Oprócz ogólnie znanego nowotestamentowego Objawienia Jana,Muratori iKlemens Aleksandryjski wspominają w swoich dziełach oApokalipsie Piotra, która jednak nie zachowała się w całości do naszych czasów. Inne apokalipsy, których fragmenty dotrwały do czasów dzisiejszych, toApokalipsa Adama i Ewy (autorstwa prawdopodobnie Epifanusa),Apokalipsa Tomasza orazApokalipsa Eliasza, której autorstwo przypisuje się Łukaszowi, jednemu z Ewangelistów.
Literatura apokaliptyczna miała, i ma nadal, duży wpływ na tradycję religijną judaizmu, chrześcijaństwa oraz niektórych odłamówislamu.