 plutonowypodchorąży | |
| Data i miejsce urodzenia | 11 listopada 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 25 kwietnia 2019 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | łączniczka dowódcy 2. kompanii Rudy batalionu „Zośka” |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca | historyk, doktor nauk humanistycznych |
| Odznaczenia | |
       | |
Anna Borkiewicz-Celińska ps. „Hanka Skrzynkowa”, „Iza” (ur.11 listopada1921 wJabłonnie, zm.25 kwietnia2019 wWarszawie) – polska historyk,doktornauk humanistycznych,plutonowypodchorążyArmii Krajowej, żołnierz „Dysku”, łączniczka dowódcy 2. kompanii „Rudy”batalionu „Zośka” –Andrzeja Romockiego,powstaniec warszawski.
Córka pułkownikaAdama Borkiewicza i Zdzisławy ze Świtalskich. Uczennica Prywatnej Szkoły Powszechnej IVRodziny Wojskowej wWarszawie. W 1932 rodzina Borkiewiczów przeniosła się doSuwałk, w związku ze służbowymi obowiązkami pułkownika Borkiewicza. Tam przez dwa lata uczęszczała doGimnazjum i Liceum im. Marii Konopnickiej. Od 1935 uczennicaPaństwowego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. W latach 1935–1940 mieszkała wraz z rodziną wBelwederze, gdzie jej ojciec był dyrektorem MuzeumJózefa Piłsudskiego. Od jesieni 1940 mieszkała w podwarszawskichPyrach[1].
W konspiracji od 1939 za sprawą ppłk. Bronisława Patlewicza. WSłużbie Zwycięstwu Polski pełniła funkcję łączniczki podpułkownika. W 1942 przystąpiła do oddziału „Dysk”. W tym samym roku, poprzezMacieja Bittnera, rozpoczęła współpracę zGrupami Szturmowymi. W sklepie z futrami, w którym pracowała jako ekspedientka mieściła się skrzynka oraz lokal kontaktowy batalionu. W 1944 ukończyła, z pierwszą lokatą, szkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty.
Wpowstaniu warszawskim najpierw walczyła w szeregach „Dysku”, a następniebatalionu „Zośka”. Była łączniczką dowódcy 2. kompanii –Andrzeja Romockiego. Brała udział w walkach naWoli iStarym Mieście.Trzydziestego dnia powstania ciężko ranna w głowę i krzyż, następny miesiąc spędziła w szpitalu. Po upadku powstania wraz z ludnością cywilną opuściła Warszawę. Wyjechała do rodziny przebywającej wCzęstochowie.
Jesienią 1945 roku rozpoczęła studia naWydziale HistoriiUniwersytetu Warszawskiego. W styczniu 1949 aresztowana przez funkcjonariuszyMinisterstwa Bezpieczeństwa Publicznego i osadzona wwięzieniu na Rakowieckiej. Na wolność wyszła szybko, dzięki znajomości ojca zWładysławem Broniewskim, który uzyskał dla niej zwolnienie odBieruta. Powróciła na studia i w 1950 obroniła pracę magisterską[2]. W tym samym roku podjęła pracę w Oddziale KartograficznymArchiwum Głównego Akt Dawnych.
Powtórnie aresztowana 23 października 1950. Przez półtora roku przebywała wwięzieniu karno-śledczym, tzw.Toledo naPradze. W celi przebywała wraz z córkąAntoniego Pajdaka, Wiesławą. W kwietniu 1951 skazana wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego na karę siedmiu lat pozbawienia wolności za „próbę obalenia ustroju siłą”. Karę odbywała wZakładzie Karnym w Fordonie. Zwolniona 30 września 1953 z powodu złego stanu zdrowia.
Po opuszczeniu więzienia nie mogła pracować w zawodzie historyka. W 1956 poślubiła kolegę z batalionu „Zośka”,Bogdana Celińskiego. W latach 1957–1971 pracowała wInstytucie Historii Kultury Materialnej PAN. W 1968 zdobyła stopień doktora. Od 1971 do przejścia na emeryturę w 1981 była pracownikiemInstytutu Historii PAN.
W 2010 wystąpiła w filmieMariusza Malca „Oni szli Szarymi Szeregami”.
Autorka monografii „BatalionZośka”. Opracowała równieżKsięgę radziecką miasta starej Warszawy 1447–1527 (wspólnie zMarią Arnoldową i Józefem Płochą),Osadnictwo ziemi ciechanowskiej w XV w.[3] oraz słowniki[4]:
