 | |||
 generał lejtnant | |||
| Data i miejsce urodzenia | 7 stycznia 1887 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 17 stycznia 1947 | ||
| Przebieg służby | |||
| Lata służby | 1907–1920 | ||
| Siły zbrojne |
| ||
| Stanowiska | dowódca 1 Kozackiej Dywizji Kawalerii | ||
| Główne wojny i bitwy | |||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
Andriej Grigoriewicz Szkuro, prawdziwe nazwisko Szkura,ros. Андрей Григорьевич Шкуро (Шкура) (ur.26 grudnia 1886?/7 stycznia 1887 wJekaterynodarze, zm.17 stycznia1947 w więzieniu wMoskwie) – rosyjski wojskowy formacji kozackich, dowódca Dywizji Kozaków Kubańskich w okresie walk z bolszewikami, współorganizator i komendant ochotniczych kozackich formacji tyłowych i rezerwowych podczasII wojny światowej.
Urodził się w rodzinie oficeraKozaków. Ukończył3 Moskiewski Korpus Kadetów, a w 1907 r.Nikołajewską Szkołę Kawalerii. Służył w wojskach kozackich naKubaniu.
PodczasI wojny światowej służył początkowo w szeregach 3 pułku kozackiego w składzie III Korpusu Kaukaskiego jako młodszy oficer. Brał udział w kilku ciężkich bitwach na froncie galicyjskim, podczas których był kilkakrotnie ranny. W listopadzie 1914 r. za waleczność został udekorowany Orderem Św. Jerzego. Latem 1915 r. awansował do stopniaesauła. Lecząc się z ran, wysunął pomysł sformowania specjalnego kozackiego oddziału partyzanckiego, który utworzył w styczniu 1916 r. Na jego czele urządzał rajdy kawaleryjskie za linie niemieckie i austro-węgierskie na froncie rumuńskim. Po wybuchu na pocz. 1917 r.rewolucji lutowej jego oddział został przeniesiony na północnyKaukaz, a następnie doPersji do korpusu kawalerii gen. Baratowa. Awansował wówczas do stopnia pułkownika.
Po wybuchurewolucji bolszewickiej jesienią 1917 r., opowiedział się po stroniebiałych. Wiosną 1918 r. utworzył kontrrewolucyjny oddział Kozaków w rejonieBatałpaszińska naKubaniu. W maju i czerwcu przeprowadził najazdy naStawropol,Jesientuki iKisłowodzk. Przyłączył się doArmii Ochotniczej gen.Antona I. Denikina. Objął wówczas dowództwo brygady Kozaków Kubańskich, która wkrótce rozrosła się do wielkości dywizji. Od maja 1919 r. dowodził w stopniu generała porucznika korpusem kawalerii. Wojska gen. A. G. Szkuro wyróżniały się szczególną brutalnością i niezdyscyplinowaniem, co powodowało niezadowolenie dowództwa białogwardyjskiego, ale także dużym bohaterstwem; on sam był kilkakrotnie ranny. Po objęciu dowództwa sił białych przez gen.Piotra N. Wrangla został w marcu 1920 r. pozbawiony dowodzenia, w związku z czym złożył rezygnację. Uważał, że obaj głównodowodzący wojskami białych niezbyt efektywnie wykorzystywali możliwości społeczeństwa kozackiego, nie rozumiejąc jego potrzeb. Jego decyzje doprowadziły do wydzielenia się środowisk Kozaków z ruchu białych, pomimo że były one zdecydowanie antybolszewickie.
Po rozbiciu białogwardzistów wyemigrował przezKonstantynopol doFrancji, a następnieJugosławii, gdzie prowadził antysowiecką działalność. Wydał też swoje pamiętniki, w których opisywał szczególnie okres walk z bolszewikami. Był zwolennikiem niezależności kozackiej.
W okresieII wojny światowej podjął współpracę z Niemcami. Brał udział wspólnie z atamanemPiotrem Krasnowem w tworzeniu antysowieckich oddziałów kozackich złożonych z białych emigrantów i żołnierzyArmii Czerwonej wziętych do niewoli. Nie byłnazistą, ale liczył, że z pomocą Niemców uda się wyzwolić społeczność kozacką spod tyranii stalinowskiej. We wrześniu 1944 r. stanął na czeleRezerwy wojsk kozackich z siedzibą wBerlinie. Został też nominalnym dowódcą 5 kozackiego pułku szkoleniowo-rezerwowego. Ponadto wszedł w składGłównego Zarządu Wojsk Kozackich w Berlinie. W połowie maja 1945 r. wraz z kozackimi podkomendnymi poddał się Brytyjczykom na terenieAustrii, po czym został osadzony w obozie jenieckim. Andriej G. Szkuro wraz z pozostałymi oficerami kozackimi pod koniec maja tego roku został przekazany Sowietom (patrz:operacja Keelhaul), pomimo że nigdy nie był obywatelem Rosji Sowieckiej. Sąd NajwyższyZSRR skazał go na karę śmierci, która została wykonana przez powieszenie 17 stycznia 1947 r.
