 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 31 sierpnia 1907 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Komisarz Wspólnot Europejskich ds. przemysłu i handlu | |||
| Okres | od 1970 | ||
| |||
Altiero Spinelli (ur.31 sierpnia1907 wRzymie, zm.23 maja1986 tamże) – włoski polityk komunistyczny, zwolennik federalnej koncepcji zjednoczenia Europy. Uznawany za jednego zojców integracji europejskiej jako osoba, która wywarła wpływ na proces integracji europejskiej poII wojnie światowej[1].
W latach 1924–1937 członekWłoskiej Partii Komunistycznej, wydalony z partii za krytykęstalinizmu[1][2]. W latach 1927–1943 więziony i internowany przez rządBenita Mussoliniego za działalnośćkomunistyczną[3]. W 1941 roku przyczynił się do powstania tekstu zwanegoManifestem z Ventotene, w którym przedstawił swoją wizję zjednoczonej Europy. Pod koniec wojny, w 1943 roku, w Mediolanie założyłEuropejski Ruch Federalistyczny (Movimento Federalista Europeo), który propagowałfederalistyczną koncepcję integracji europejskiej. Przez 6 lat (1970–1976) jako członekKomisji Europejskiej był odpowiedzialnym za politykę przemysłową i badania naukowe. W 1979 roku został wybrany na posła doParlamentu Europejskiego.
W latach 80. odgrywał istotną rolę w procesie integracji europejskiej poprzez sformułowanie idei wzmocnienia traktatów, zwanąplanem Spinellego[1]. Plan nie zyskał poparcia parlamentów narodowych i nie został nigdy wprowadzony w życie, stał się jednak inspiracją dlajednolitego aktu europejskiego (1986), który spowodował powstaniewspólnego rynku w obrębie UE[1].
W 1924 roku, w wieku 17 lat, wstąpił do Włoskiej Partii Komunistycznej[2]. W 1927 roku, jako radykalny dziennikarz[potrzebny przypis] w czasie rządówNarodowej Partii Faszystowskiej (Benita Mussoliniego) został aresztowany za działalność opozycyjną. Spędził w więzieniu 10 lat[2]. Po wybuchu II wojny światowej internowany na wyspieVentotene wraz z około 800 przeciwnikami reżimu (1939–1943). W więzieniu oddał się pogłębionym studiom i stał się zwolennikiem idei ponadnarodowej integracji[potrzebny przypis]. Tamże zaczął krytykować komunizm, szczególnie krytycznie oceniał totalitaryzm stalinowski[2]. Oskarżenie o podważanie bolszewizmu i wspieranie trockizmu spowodowało jego wydalenie z partii[4].
Pobyt na Ventotene okazał się dla Spinellego decydującym, gdyż miał tam możliwość zapoznania się z pracami kluczowych federalistów i ukształtować swoje federalistyczne poglądy. Największy wpływ na kształtowanie się jego poglądów wywarli amerykańscy federaliści (Alexander Hamilton,John Jay,James Madison), szczególnie ich eseje wydane w dziele pt.Federalist Papers, a takżeKarol Marks[2]. Razem zErnestem Rossim (uczestnikiem ruchu oporu) napisał tekst manifestu, w którym wyraził poparcie dla nowego europejskiego ruchu federalistycznego. Był to jeden z pierwszych dokumentów, wzywających do utworzenia po wojnie demokratycznej federacji w Europie, a także ten, w którym przedstawiono argumenty na rzecz konstytucji europejskiej[5]. WManifeście z Ventotene, początkowo zatytułowanym „W kierunku wolnej i zjednoczonej Europy”, główną tezą było stwierdzenie, że zwycięstwo nad faszyzmem nie zapewni pokoju, jeśli nie ograniczy się państw narodowych. Zdaniem autorów, jeśli nie dojdzie do stworzenia federacji europejskiej (Stanów Zjednoczonych Europy), państwa narodowe w Europie będą zawsze toczyć ze sobą wojny[2]}.
Historia powstania i rozpowszechnienia manifestu była dosyć skomplikowana. Napisany na bibułce papierosowej[6] i przemycany z więzienia, dzięki pomocyUrsuli Hirschmann iEugenia Colorniego, dokument został opublikowany i zaczął krążyć wśród włoskiego ruchu oporu.
Niedługo po wyjściu Spinellego z internowania odbyło się w Mediolanie 28 sierpnia 1943 roku zebranie założycielskieEuropejskiego Ruchu Federalistycznego, gdzieManifest z Ventotene został przyjęty jako program ruchu. W latach 40. i 50. Spinelli propagował federalistyczną ideę zjednoczonej Europy. Uważał, że dotychczasowe starania i wysiłki w zakresie wzmocnienia integracji europejskiej nie są dostateczne. Jedną z jego tez było, że współpraca międzyrządowa z zachowaniem pełnej suwerenności narodowej w ramachOECD, czyRada Europy, już nie wystarczy[1]. Z tego powodu angażował się na rzecz działań mogących wpłynąć korzystnie na rozwój sytuacji. Jednym z takich przykładów była próba przeforsowania pomysłu powstaniaEuropejskiej Wspólnoty Obronnej, która ostatecznie nie została powołana.
W latach 60. Spinelli był doradcą znanych osobistości, założycielem Instytutu Spraw Międzynarodowych w Rzymie, a w 1970 roku został członkiemKomisji Europejskiej, odpowiedzialnym za politykę przemysłową. Zrezygnował z tego stanowiska w roku 1976, a już w 1979 w pierwszych bezpośrednich wyborach został wybrany doParlamentu Europejskiego. Uczynił to jako kandydat niezależny na liście Włoskiej Partii Komunistycznej.
Spinelli był jednym z założycieliKlubu Krokodyla. W celu zaproponowania na forum Parlamentu reformywspólnot europejskich w państwo federalne Spinelli zaczął zbierać wokół siebie podobnie myślących posłów z różnych grup politycznych. Pierwsze spotkanie tej nieformalnej grupy odbyło się w restauracji „Krokodyl” wStrasburgu, od której otrzymała swoją nazwę. Klub opowiadał się za opracowaniem wniosku w sprawie nowego traktatu o unii. Ze względu na polityczną siłę Klubu Parlament powołał w styczniu 1982 roku specjalną komisję, w której Spinelli był głównym sprawozdawcą[7].
14 lutego 1984 roku Parlament Europejski, znaczną większością głosów przyjął wniosek Klubu i zatwierdził projektTraktatu ustanawiającego Unię Europejską (czyli plan Spinellego). Bez poparcia parlamentów narodowych dokument ten został odrzucony przez rządy państw członkowskich – zapewnił jednak impuls do negocjacji, które doprowadziły do przyjęciaJednolitego aktu europejskiego w 1986 roku itraktatu z Maastricht w 1992 roku.
W 1945 roku poślubił antyfaszystowską niemiecką działaczkę Partii Socjaldemokratycznej[8] i zwolenniczkę federalnej koncepcji zjednoczenia EuropyUrsulę Hirschmann, z którą miał trzy córki – Dianę,Barbarę i Sarę. Pasierbica Spinellego wyszła za indyjskiego ekonomistęAmartya Sena[9].
Jeden z budynków Parlamentu Europejskiego został nazwany na jego cześć[10].
15 września 2010 roku, przewodniczącyPorozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz EuropyGuy Verhofstadt zainicjował utworzenieGrupy Spinelli, mającej na celu ożywienie idei federalizacji Unii Europejskiej[11]. W jej skład wchodzi 110 posłów do Parlamentu Europejskiego, w tym czterech z Polski[12].
| W dniu powstania | |
|---|---|
| Późniejsi członkowie |
_(cropped).jpg)
_(cropped).jpg)