Alki[2] (Alcidae) –rodzinaptaków zrzędusiewkowych (Charadriiformes). Obejmuje 24gatunki obecnie żyjące oraz jeden wymarły[2]. Obejmuje gatunki morskie zamieszkujące skaliste wybrzeża w strefie klimatów chłodnych i umiarkowanych półkuli północnej[3][4] (chociaż niektóre gatunki zapuszczają się nawet doZatoki Kalifornijskiej)[3].Kanadyjskiornitolog, Anthony Gaston, zasugerował, że większość gatunków trzyma się północnych wód przez wzgląd na obecne w tropikachrekiny[5].
Do rodziny należą dwie podrodziny[2]:
- AethiinaeJ.A. Allenet al., 1908 –nurniczki
- AlcinaeLeach, 1820 –alki
Ptaki te dorastają do 15–40 cm długości ciała, choć wymarłaalka olbrzymia (Pinguinus impennis) osiągała nawet 75 cm. Mają krępy tułów, sporą głowę z mocno zbudowanymdziobem, a także krótkieskrzydła i nogi zakończonebłoną pławną. Ichupierzenie jest czarno-białe[3].
Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- nogi o trzech palcach spiętych błoną pławną, tylny palec uwsteczniony
- brak wyraźnegodymorfizmu płciowego, pojawia siędymorfizm wiekowy isezonowy
- bardzo dobrze pływają i nurkują; wiosłują zarówno nogami, jak i skrzydłami (podobnie jakpingwiny). Długie nurkowanie zapewnia ciężki szkielet z mniejszą liczbą komór powietrznych. Przed podwyższonym ciśnieniem wody zabezpiecza wydłużony, szeroki mostek i klatka piersiowa
- latają raczej słabo, chodzą zwykle niezgrabnie (alka olbrzymia byłanielotem[3]) i mają krótkiesterówki oraz skrzydła, które służą pod wodą jak napęd, a nie do sterowania. Wiosłują nimi 15–20 ruchów na minutę[6]
- dobrze rozwiniętygruczoł kuprowy, którego wydzieliną namaszczają pióra
- pierzą się 2 razy rocznie, przez co mają upierzenie zimowe i godowe. Pozbywają się wtedy wszystkichlotek naraz i jako nieloty pływają na wodzie
- gruczoł nosowy wydziela sól ze względu na duże zasolenie, w jakim przebywają
- gniazdo zazwyczaj wprost na skałach, w norze lub zagłębieniu. Przebywają wtedy w licznych koloniach, które mogą sięgać milionów osobników, pokrywając zbocza i nabrzeżne skały
- zazwyczaj 1–2 jaja w lęgu
- pisklęta pokryte gęstym puchem, półgniazdowniki. Rosną szybko, potrafią wskakiwać do morza prosto ze skał. Inaczej jest z pisklętami karmionymi w norach, które przebywają tam, nim nauczą się latać
- żywią się przede wszystkim rybami ibezkręgowcami morskimi
- kiviak – grenlandzka potrawa z surowego mięsa alki
- ↑Alcidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑abcP. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Alcidae Leach, 1820 – alki – Auks (Wersja: 2022-09-29). [w:]Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-17].
- ↑abcdEncyklopedia Audiowizualna Britannica. Zoologia I: A–O. Poznań: Axel Springer Polska, 2006, s. 10.ISBN 978-83-60563-05-2.
- ↑F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Noddies, skimmers, gulls, terns, skuas, auks. IOC World Bird List: Version 14.2. [dostęp 2024-12-17]. (ang.).
- ↑AdamA. Nicolson AdamA.,Krzyk morskich ptaków, Kraków: Znak, 2017, s. 23,ISBN 978-83-240-4244-9 .
- ↑Karel Stastny, „Ptaki wodne”, Wydawnictwo Delta, Warszawa 1993.
Rodziny ptaków z rzędu
siewkowych (Charadriiformes)
Identyfikatory zewnętrzne:
