Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Alina Margolis-Edelman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alina Margolis-Edelman
Data i miejsce urodzenia

18 kwietnia 1922
Łódź

Data i miejsce śmierci

23 marca 2008
Paryż

Zawód, zajęcie

lekarka

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (od 1941)Order Uśmiechu
Grób Marka Edelmana na cmentarzu żydowskim w Warszawie, będący zarazem symbolicznym grobem Aliny Margolis
Alina Margolis-Edelman upamiętniona namuralu w Warszawie

Alina Margolis-Edelman (ur.18 kwietnia1922 wŁodzi, zm.23 marca2008[1] wParyżu) –polskalekarka idziałaczka społecznażydowskiego pochodzenia, uczestniczkapowstania warszawskiego (1944), żonaMarka Edelmana.

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Urodziła się wŁodzi w rodzinieżydowskiej, jako córka lekarza i działacza społecznegoAleksandra Margolisa (1887–1939) iAnny z domu Markson (1892–1986). Do niej nawiązuje zdanie „Ala ma kota” zElementarzaMariana Falskiego (wydania z lat 30. i 40.), zaprzyjaźnionego z rodzicami. Z kolei jej brat Jan (1928–1998) występuje wElementarzu jako Olek[2][3].

W czasieII wojny światowej przebywała wwarszawskim getcie, gdzie jej matka była lekarką, a sama Alina była uczennicą i pielęgniarką wŻydowskiej Szkole Pielęgniarek prowadzonej przezLubę Blum-Bielicką. Z getta wyszła po drugiej akcji likwidacyjnej[4], która zaczęła się 18 stycznia 1943[5].

Podczaspowstania warszawskiego (1944) była pielęgniarką, odznaczonaKrzyżem Walecznych. Po wojnie została lekarzem pediatrą, m.in. w II Klinice Pediatrycznej w Łodzi. Opiekowała się dziećmi chorymi na cukrzycę, założyła także poradnię dla dzieci z chorobami nerek oraz ośrodek leczenia cukrzycy dziecięcej wRabce.

W 1968 powydarzeniach marcowych i rozpętanej kampanii antysemickiej nie pozwolono jej na kontynuację pracy naukowej, odrzucając rozprawę habilitacyjną, dotyczącą teorii typówcukrzycy.

Wyjechała wraz z dziećmi doFrancji. Zaangażowana w działalność organizacjiLekarze bez Granic. Po 1980, gdy organizację opuściłBernard Kouchner, współtworzyła wraz z nim organizacjęLekarze Świata (była także współzałożycielką polskiej sekcji). Pracowała m.in. na statkach-szpitalach, wyławiających naMorzu Południowochińskim uciekinierów z komunistycznegoWietnamu (tzw.boat people), a także w szpitalach wSalwadorze,Czadzie,Afganistanie orazBośni i Hercegowinie, gdzie podczas wojny domowej współtworzyła m.in. ośrodek wsparcia dla ofiargwałtów. Współpracowała m.in. zDanielle Mitterrand, żoną prezydenta Francji. Współzałożycielka francusko-polskiego stowarzyszeniaSOS Aide aux Malades Polonais (pol. Pomoc Chorym w Polsce), zajmującego się leczeniem za granicą osób nieuleczalnie chorych, a także organizowaniem staży profesjonalnych dla polskich lekarzy i pomocą finansową dla polskich szpitali. Była prezeską stowarzyszeniaAssociation Les Cahiers Littéraires, wydającego w okresie paryskim kwartalnikZeszyty Literackie.

Po wprowadzeniustanu wojennego w Polsce organizowała pomoc dla opozycji demokratycznej. Po 1989 założycielka Fundacji Dzieci Niczyje (obecnieFundacja Dajemy Dzieciom Siłę), współzałożycielka Biura Pomocy Inicjatyw Społecznych. 6 kwietnia 1998 na wniosek dzieci otrzymałaOrder Uśmiechu, który odebrała w Warszawie 6 stycznia 1999.

Zmarła wParyżu[6]. Jest pochowana na cmentarzu ekumenicznym wBagneux. Jej symboliczny grób znajduje się nacmentarzu żydowskim przyulicy Okopowej wWarszawie.

Życie prywatne

[edytuj |edytuj kod]

Z małżeństwa zMarkiem Edelmanem (1919–2009) miała dwoje dzieci: synaAleksandra (ur. 1951) i córkę Annę (ur. 1956).

Upamiętnienie

[edytuj |edytuj kod]
  • Od 2011 roku osobom pomagającym krzywdzonym dzieciom przyznaje się nagrodę im. Aliny Margolis-Edelman[7][8].
  • W Warszawie przyDworcu Gdańskim znajduje się mural poświęcony Alinie Margolis-Edelman.
  • Łódzki skwer na rogu ulicKilińskiego iJaracza od marca 2018 roku nosi imię Aliny Margolis-Edelman.

Książki

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. „Alina Margolis-Edelman”,Le Monde, 8 kwietnia 2008.
  2. Alina Margolis-Edelman [online], poznan.wyborcza.pl, 6 kwietnia 2004 [dostęp 2024-08-05] .
  3. MikołajM. Gliński MikołajM.,Marian Falski, autor kultowego „Elementarza” urodził się 130 lat temu, [w:] Artykuły [online],Culture.pl, 7 grudnia 2011 [dostęp 2024-08-05] .
  4. Olga Mielnikiewicz: Margolis-Edelman Alina. Wirtualny Sztetl. [dostęp 2023-04-24].
  5. Anna Majchrowska: Styczniowa akcja likwidacyjna w getcie warszawskim. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2023-04-24].
  6. Anna Rzeczycka: Wspomnienie pośmiertne. rfi.fr, 2008-04-04. [dostęp 2015-10-18].
  7. Joanna Muszkowska-Penson: Alina Margolis-Edelman i nagroda jej imienia. wyborcza.pl, 2014-05-30. [dostęp 2015-10-18].
  8. Nagroda im. Aliny Margolis-Edelman. fdn.pl. [dostęp 2015-10-18].

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przyjmuje zgłoszenia do XI Nagrody im. Aliny Margolis-Edelman
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alina_Margolis-Edelman&oldid=78021240
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp