Alberto Kenya Fujimori Inomoto (ur.28 lipca1938 wLimie[1], zm.11 września2024 tamże[2]) –peruwiański polityk pochodzący z rodzinyjapońskich imigrantów,prezydent Peru w latach 1990–2000.
Ten artykuł należy dopracować:rozwinąć, uzupełnić o młodość; dodać źródła.Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu. Wygrał wybory prezydenckie w 1990 roku, startując z ramienia populistycznego ugrupowaniaCambio 90, pod hasłemGłosuj na Chińczyka! (większość Peruwiańczyków tak go nazywała, chociaż był pochodzenia japońskiego), pokonując w drugiej turze znanego pisarzaMaria Vargasa Llosę. Pełniąc obowiązkiprezydenta, wdrożył radykalny program oszczędnościowy (tzw.Fujishock), który spowodował rozrost korupcji. Odszedł od metod demokratycznych, rozwiązującparlament kraju i doprowadzając do nowych wyborów, których wynikiem była nowakonstytucja, umożliwiająca mu reelekcję. Udało mu się znacznie ograniczyć działalność lewicowej partyzantki (Świetlisty Szlak iRuch Rewolucyjny im. Tupaca Amaru), ale opozycja i kręgi międzynarodowe oskarżały go oautokratyzm i łamanie praw człowieka. System władzy, jaki ukształtował się w Peru w okresie sprawowania przezeń urzędu prezydenta, określany jest jakofujimorizm.
Wobec postawienia zarzutów korupcyjnych, 17 listopada 2000 Fujimori uciekł doJaponii, skąd przysłał faks ze swoją rezygnacją. Parlament odrzucił ją i formalnie zdjął prezydenta z urzędu 22 listopada. Od tamtej pory żył w ukryciu wTokio, gdzie japońskie władze chroniły go jako obywatela tego kraju. Zbiegowi wydawało się, że zChile będzie w stanie prowadzić kampanię wyborczą i wygrać przewidziane na kwiecień wybory prezydenckie w Peru. Wówczas, jako chroniona immunitetem głowa państwa, zamierzał triumfalnie wrócić do ojczyzny. Władze Chile uszanowały jednak międzynarodowy list gończy rozesłany za Fujimorim i osadziły go po przybyciu w areszcie. Peru natychmiast wystąpiło o jego ekstradycję i poparło wniosek wieloma tomami akt, dowodzącymi licznych zbrodni popełnionych przez prezydenta w czasie jego rządów.
21 września 2007 Sąd Najwyższy Chile wydał zgodę na ekstradycję byłego prezydenta do Peru w związku z oskarżeniami o pogwałcenie praw człowieka i korupcję w latach 1990–2000, kiedy ten był prezydentem[3]. 7 kwietnia 2009 po trwającym 15 miesięcy procesiezostał skazany na 25 lat więzienia za kilkadziesiąt morderstw na opozycjonistach, jednak 24 grudnia 2017 został ułaskawiony decyzją prezydentaPedro Pablo Kuczynskiego i przeniesiony z więzienia do szpitala. Prezydent Kuczynski uzasadnił swoją decyzję stanem zdrowia Fujimoriego, jednak wywołała ona liczne kontrowersje[4] i masowe protesty, bowiem była ona ceną za poparcieKenji Fujimoriego(inne języki) i 10 innych posłów jego partii w głosowaniu nad zdjęciem Kuczynskiego z urzędu.
W lutym 2018 roku rodziny ofiar dyktatury Fujimoriego zaskarżyły ułaskawienie do Sądu Najwyższego, który 3 października 2018 orzekł jego nieważność. Sąd wskazał, że ułaskawienie oparto na podstawie fałszywego orzeczenia lekarskiego o terminalnym stanie zdrowia, wydanym przez komisję złożoną częściowo z nieuprawnionych do tego lekarzy. Ponadto nie dotarło ono do komisji ds. ułaskawień, a co więcej przestępstwa popełnione przez Fujimoriego nie podlegały ułaskawieniu. Zaraz po ogłoszeniu wyroku Fujimori ponownie został przewieziony przez rodzinę do szpitala[5]. Powrócił do więzienia 23 stycznia 2019, a jego ułaskawienie zostało formalnie unieważnione 13 lutego 2019[6].
Trybunał Konstytucyjny Peru w orzeczeniu z 17 marca 2022 przywrócił prezydencką decyzję o ułaskawieniu i 7 grudnia 2023 Fujimori został zwolniony z więzienia Barbadillo w Limie, następnie spotkał się ze swoimi dziećmi Keiko i Kenjim oraz tłumem zwolenników[7].
Zmarł w wieku 86 lat wskutek choroby nowotworowej w domu swojej córki Keiko w San Borja w Limie. Rząd peruwiański ogłosił trzydniowążałobę narodową. Państwowe uroczystości pogrzebowe odbyły się 14 września 2024 w Teatrze Narodowym w Limie. W pogrzebie wzięła udział urzędująca prezydentDina Boluarte. Fujimori został pochowany na stołecznym cmentarzu Campo Fe w Huachipa[8][9][10].
W 1974 roku ożenił się z Susanną Higuchi (1950–2021), również córką emigrantów z Japonii, para rozwiodła się w 1994 roku[11]. Mieli czworo dzieci, w tym syna Kenjiego i córkęKeiko, kandydatkę w wyborach prezydenckich w 2011 i 2016 roku. W 2006 roku zawarł drugi związek małżeński z Satomi Kataoką[12].
Rządy Fujimoriego zostały zobrazowane w głośnym filmie dokumentalnymEllen Perry(inne języki) pt.Historia i upadek Alberta Fujimoriego. RównieżBeata Pawlikowska poświęciła mu jeden z rozdziałów swojej książkiBlondynka śpiewa w Ukajali. Walkę z Fujimorim w kampanii prezydenckiej opisał w swojej książceJak ryba w wodzieMario Vargas Llosa.
- ↑Zgodnie z ustaleniami dziennikarzy pisma „Caretas” z 1997 roku, metryka polityka została sfałszowana, a w rzeczywistości urodził się on najprawdopodobniej w 1934 roku w Japonii (co uniemożliwiłoby kandydowanie na prezydenta Peru) –Urszula Ługowska: Mario Vargas Llosa. Literatura, polityka i Nobel. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2012, s. 314.ISBN 978-83-06-03332-8.
- ↑Alberto Fujimori, a former president of Peru who was convicted for human rights abuses, dies at 86
- ↑Dziennik Polska-Europa-Świat, 24.09.2007, s. 17.
- ↑Peru’s Alberto Fujimori speaks after divisive pardon, BBC News, 25 grudnia 2017.
- ↑MaciejM. Stasiński MaciejM.,Sąd najwyższy w Peru anulował ułaskawienie byłego prezydenta Alberto Fujimoriego. Każe mu wracać do więzienia, „wyborcza.pl”, 4 października 2018 [dostęp 2018-10-05] (pol.).
- ↑Peru Supreme Court keeps Fujimori in jail [online], The West Australian, 13 lutego 2019 [dostęp 2023-12-07] (ang.).
- ↑Peru's former president Fujimori freed from prison after pardon reinstated [online], France 24, 7 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-07] (ang.).
- ↑Por Carlos Oré ArroyoyCarolP.C.O.A. Ruiz Por Carlos Oré ArroyoyCarolP.C.O.A.,Velorio de Alberto Fujimori EN VIVO: políticos, autoridades y cientos de personas le dan el último adiós al expresidente [online], infobae, 11 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (hiszp.).
- ↑Alberto Fujimori, Peru's controversial former president, buried after 3 days of national mourning [online], AP News, 14 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (ang.).
- ↑Peru bids farewell to polarizing ex-president Fujimori [online], France 24, 14 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (ang.).
- ↑NOTICIASN. PERU21 NOTICIASN.,Falleció la exprimera dama Susana Higuchi | Keiko Fujimori | Alberto Fujimori | POLITICA [online], Peru21, 8 grudnia 2021 [dostęp 2023-12-07] (hiszp.).
- ↑Fujimori gets married from cell [online], 6 kwietnia 2006 [dostęp 2023-12-07] (ang.).
- kursywa – pełniący obowiązki prezydenta
