Alanya – miasto i dystrykt w południowejTurcji, wprowincji Antalya[1] naRiwierze Tureckiej, nadMorzem Śródziemnym. Od strony lądu otoczona góramiTaurus. Zlokalizowana na terenie starożytnejPamfilii. Jeden z największych tureckich kurortów wypoczynkowych, usytuowany 135km na wschód odAntalyi. Na południe od centrum miasta położony jest wysoki na blisko 250 metrów skalnycypel zamkowy. Cały cypel był twierdzą obronną z trzema wieżami[1].
Od 2013 r., w wyniku reformy terytorialnej, przeprowadzonej na mocy prawa metropolitalnego, granice administracyjne miasta Alanya pokrywają się z granicami dystryktu Alanya, w związku z czym w skład miasta Alanya wchodzą aż 102 jednostki osadnicze (dawne wsie) z 16 niegdysiejszych gmin. Według stanu na 31 grudnia 2021, obszar o powierzchni 1577 km² zamieszkuje 350 636 osób[2]. Liczbę mieszkańców "właściwej" Alanyi (ścisłego miasta Alanya sprzed reformy z 2013 r.) szacuje się na 130–150 tys.
Nazwa miasta zmieniała się gdy zmieniali się jego władcy. Najstarszą znaną nazwą Alanii jestłacińskieCoracesium lubgreckieKorakesion, zaś wjęzyku luwijskimKorakassa, co znaczy "Wystające Miasto". Za rządówCesarstwa Bizantyjskiego miasto zyskało nazwęKalonoros lubKalon Oros, co pogrecku oznacza "Piękna Góra". W XIII wieku, po zdobyciu miasta przezTurków Seldżuckich,Alaaddin Keykubat zmienił nazwę na Alaiye[3]. W XIII i XIV wieku włoscy handlarze nazywali to miastoCandelore lubCardelloro. W 1935 r. podczas swej wizyty, pierwszy prezydent TurcjiMustafa Kemal Atatürk nazwał miasto Alanya.
W 1948 r. podczas budowy portu odkrytoJaskinię Damlataş, co zapoczątkowało napływ kuracjuszy. Jednak za początekturystyki w Alanyi przyjmuje się 1958 r., gdy otwarto tutaj pierwszymotel. Jej popularność znacznie wzrosła po powstaniumiędzynarodowego portu lotniczego w Antalyi. Największy przełom w tej branży nastąpił na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, gdy wybudowano wiele hoteli różnych kategorii, a miasto przybrało obecny kształt. Od tego czasu gospodarka Alanyi oparta jest przede wszystkim na branży turystycznej, choć ważną rolę pełni również rolnictwo (zwłaszcza na terenach w głębi lądu). Miasto posiada kilka piaszczystych publicznychplaż o łącznej długości 60 kilometrów, z których cztery znajdują się w centrum – dwie na zachód od cypla zamkowego:Plaża Kleopatry i Plaża Damlataş oraz dwie na wschód od niego: Plaża Kejkubada i Plaża Portakal. Wejścia na publiczne plaże oraz korzystanie z plażowych pryszniców są bezpłatne. Leżaki i parasole są odpłatne, lecz nieobowiązkowe. W centrum Alanyi, u podnóża cypla, zlokalizowany jestport turystyczny, a na zachód od centrum – otwarta w 2010 r. Marina Alanya. W 2017 r. oddano do użytku 900-metrowąkolej linową Alanya Teleferik, łączącą niewielki park przy plaży (park "100 rocznicy urodzin Mustafy Kemala") i jaskini Damlataş z zamkiem na szczycie cypla[4]. Niedaleko Jaskini Damlataş usytuowany jest wodny park rozrywki Damlataş Aqua Park, zaś wTürkler – Park Morski i Delfinarium Sealanya (największy tego typu obiekt w Europie).
- Jaskinie lądowe:
- Damlataş – zlokalizowana u podnóża cypla zamkowego, z wejściem od strony plaży Kleopatry
- Dim – zlokalizowana około 12 km na wschód od centrum Alanii
- Kadiini – zlokalizowana 15 km na północny wschód od Alanii w Çatak
- Hasbahçe – zlokalizowana w Hasbahce
- Jaskinie morskie – zlokalizowane na zboczu cypla:
Panorama od strony zachodniej cypla.
Najbliższe lotniska obsługujące ruch turystyczny w okolicach Alanyi, zlokalizowane są w Gazipaşie i wAntalyi.Port lotniczy Gazipaşa (44 km na wschód od centrum Alanyi) jest stosunkowo niewielki i obsługuje zaledwie kilka kierunków. Zdecydowana większość podróżnych przybywa do Alanyi przezlotnisko w Antalyi (125 km na zachód od centrum Alanyi), drugi pod względem wielkości port lotniczy w Turcji.
Dworzec autokarowy w Alanyi usytuowany jest w zachodniej części centrum miasta, w pobliżu obwodnicy (tr. Çevre Yolu). Odjeżdżają z niegoautokary do odległych miast Turcji, a na krótszych trasach kursująminibusy. Najczęściej odjeżdżają stąd autokary do Antalyi (trasa ok. 3 godziny) przezManavgatu (1 godzina) oraz doAdany (9 godzin) przezAnamur (3,5 godziny),Silifke (6,5 godziny) iMersinu (8 godzin). Z Alanyi można również pojechać autokarem doAnkary (10 godzin),Denizli – niedalekoPamukkale (6,5 godziny),Göreme wKapadocji (10 godzin),Konyi (5 godzin),Izmiru (9,5 godziny),Stambułu (15 godzin) oraz wielu innych miast.
Główna droga przelotowa, przebiegająca przez Alanyę to krajowa trasa D400, wiodąca z wybrzeża egejskiego na daleki wschód kraju. Odległość do leżącej na zachodzie Antalyi wynosi 135 km.
Miasto jest siedzibą - założonego w 1948 r. –klubupiłkarskiegoAlanyaspor, od 2011 r. rozgrywającego domowe spotkania naBahçeşehir Okulları Stadyumu. Odsezonu 2016/17 drużyna ta występuje wSüper Lig. Oprócz niego w mieście-dystrykcie funkcjonuje kilka innych klubów piłkarskich (m.in. Alanya Kestelspor, Alanya Belediyespor, Konaklı Belediyespor, Mahmutlar Spor, Payallar Spor i kobiecy Alanya Demirspor), występujących w niższych klasach rozgrywkowych. Drugim ważnym obiektem piłkarskim w mieście jest - otwarty w 1990 r. - Alanya Millî Egemenlik Stadyumu (pol. Stadion Suwerenności Narodowej) o pojemności 1622 miejsc, zlokalizowany na osiedlu Cumhuriyet Mahallesi, przy Ahmet Tokuş Bulvarı, nadmorskiej alei wylotowej w kierunkuMahmutlar.
Oprócz drużyny piłkarskiej - założony w 1990 r. - wielosekcyjny Alanya Belediyespor prowadzi m.in. sekcje siatkówki mężczyzn i koszykówki kobiet (do 2002 r. występującej wtureckiej ekstraklasie). Od 2020 r. działa Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi SK (klub piłki ręcznej mężczyzn). Domowym obiektem wszystkich tych zespołów jest Alanya Atatürk Spor Salonu o pojemności 1600 miejsc. W Alanyi istnieje również kryta pływalnia miejska Alanya Belediyesi Olimpik Yüzme Havuzu.
Wielokrotnie Alanya była miastem etapowymwyścigukolarskiegoPresidential Cycling Tour of Turkey.
Stan na 2022-12-10[5].
