| 26.kalif | |
| Okres | od 29 listopada 1031 |
|---|---|
| Koronacja | 12 grudnia 1031 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | 8 listopada1001 |
| Data i miejsce śmierci | 2 kwietnia1075 |
| Ojciec | Al-Kadir |
| Matka | Kar al-Nada |
| Małżeństwo | Buwaja |
| Dzieci | Muhammad ibn al-Ka’im |
| Moneta | |
 Złoty dinar z wybity wIsfahan z imionami Al-Ka’ima i sułtanaTughrila Bega (1056/7) | |
Abu Dża’far Abdallah ibn Ahmad al-Kadir Al-Ka'im bi-amri 'llah (arab. أبو جعفر عبد الله بن أحمد القادر), znany lepiej pod królewskim tytułemAl-Ka’im bi-amri 'llah (arab. القائم بأمر الله, "Ten, kto wypełnia rozkaz Boga"; ur.8 listopada1001 r. wBagdadzie, zm.2 kwietnia1075 tamże) – dwudziesty szósty kalif dynastiiAbbasydów. Panowanie Al-Ka’ima zbiegło się z końcem dominacji dynastiiBujidów w kalifacie i powstaniem dynastiiSeldżukidzów[1].
Abu Dża’far Abdallah urodził się 8 listopada 1001 roku wBagdadzie. Jego ojcem był kalifAl-Kadir, który panował w latach 991–1031[2]. Matką przyszłego kalifa była konkubina ojca imieniem Kar al-Nada. Była ona pochodzenia ormiańskiego lubgreckiego[3]. Nazywaną ją również Alam[3].
Najstarszy syn Al-Kadira, starszy brat Abu Dża’fara, Al-Ghalib zmarł w 1019 roku[4]. Z tego powodu Al-Kadir mianował swoim następcą Abu Dża’fara, który przyjął imię Al-Ka’im. Decyzję podjął całkowicie niezależnie od władcówBujidów[5]. 12 grudnia 1031 miała miejsce jego koronacja[1].
Pierwsza połowa długiego panowania Al-Ka’ima przebiegała prawie bezustannie z zamieszkami. Bagdad pozostawał często bez władcy, ponieważamirBujidów zmuszany był do ucieczki ze stolicy. Kalif dysponował wówczas bardzo ograniczonymi zasobami osobistymi, był jednak w stanie arbitrażować między amirami Bujidów[1].
W momencie, gdy wpływy dynastiiSeldżukidzów rosły,Chaghri Beg wydał swoją córkę,Chdadidża Arslan Chatun, za mąż za Al-Ka’ima[6][7].
W 1058 roku Bagdad został zdobyty przez tureckiego generałaArslana Al-Basasira.Tughril Beg był wówczas zajęty powstaniem swego brata w Iranie[1]. Al-Ka’im przebywał pierwotnie podczas tych wydarzeń w Bagdadzie, ale został później wysłany doAna na rozkaz Al-Basasira[1]. Przez około rok Al-Ka’im był trzymany przez Al-Basasira jako zakładnika, jako kartę przetargową w negocjacjach z Tughrilem[1]. Tughril ostatecznie zapewnił kalifowi wolność, udając się bezpośrednio do domu, w którym był przetrzymywany, omijając tym samym negocjacje z Al-Basasirem[1].
W 1058 roku Al-Basasir zmarł, co zakończyło jego powstanie w Bagdadzie. Tym samym dynastia Seldżukidów pozostała jedyną dominującą siłą w kalifacie Al-Ka’ima[1]. Pod tym względem byli podobni do Bujidów, ale byli bliżej związani z kalifem w kwestiach religijnych[1].
W 1062 roku Al-Ka’im mianowałwezyremFachra ad-Daula ibn Dżahira[8]. Jego tytuł, którym się posługiwał,Fachr ad-Daula oznacza "chwała dynastii"[8]. Fachr ad-Daula otrzymał również tytułSharaf al-wuzarā[8]. Jego pierwsza kadencja trwała do 1068 roku[9]. Ze względu na serię wykroczeń (dhunūb), których się dopuścił, został zwolniony[8]. Przebywał on bowiem wBāb al-Hujra, tz. "Tajnej Izbie" bez pozwolenia i nosił ceremonialne szaty, co w tamtych czasach oznaczało działanie ponad jego stanowisko[8].
Konkurencja o zastąpienie jego stanowiska była zacięta[8]. Pod uwagę brano trzech różnych kandydatów, ale żadnen z nich nie objął urzędu wezyra[9]. Początkowo krążyły pogłoski, że Al-Ka’im przywrócił Fachr ad-Daula na stanowisko, jednak pogłoski te nie zostały powierdzone[9]. 10 grudnia 1068 roku Fachr ad-Daula powrócił do Bagdadu i objął ponowanie stanowisko wezyra[9]. Szaty honorowe wezyra przygotowano dla niego 29 grudnia i wręczono mu je w środę 31 grudnia 1068 roku[10]. Następnego dnia mieszkańcy przyszli mu pogratulować[10].
Al-Ka’im wydawał się nie żywić urazy do Fachr ad-Daula, iż powierzył jemu i jego synowi, Amidowi ad-Daula szeroki zakres obowiązków[8].
Gdy Al-Ka’im leżał na łożu śmierci, opiekę nad nim przejął Fachr ad-Daula[8]. Al-Ka’im zmarł 2 kwietnia 1075 roku w wieku 73 lat[3]. Następcą Al-Ka’ima został jego wnuk,Al-Muktadi.
Pierwszą żoną Al-Ka’ima była Buwaja, która zmarła na w 1049 lub 1050 roku[11]. Jego druga żona,Chdadidża Arslan Chatun, została zaręczona z synem Al-Ka’ima,Muhammadem[12]. Muhammad zmarł jednak w 1056 roku i Chdadidża wzięła ostatecznie ślub z kalifem[13]. Był z nią w związku małżeńskim do jego śmierci w 1075 roku[14].
Muhammad ibn al-Ka’im miał syna Abula Kasima, znanego pod tytułem królewskim jakoAl-Muktadi. Jego matką byłaormiańska konkubina o imieniu Urdżuwan[15], znana również jako Kurrut al-Ajn[3]. To właśnie syn Muhammada został następcą tronu po Al-Ka’imie.
Al-Ka’im miał również córkę imieniem Sajjida. W sierpniu lub wrześniu 1062 roku wzięła ślub z seldżukidzkim sułtanemTughrilem Begem[16]. Propozycja małżeństwa kosztowała go sto tysięcy dinarów[17]. Sajjida została sprowadzona do pałacu sułtana na przełomie marca i kwietnia 1063 roku[18]. Gdy Tughril Beg zmarł we wrześniu tego samego roku, Sajjidę odesłano z powrotem do Bagdadu. Zmarła 20 października 1102 roku[18][19].