Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Aksjologia

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Aksjologia (gr.αξιοs – godny, cenny +λογοs – nauka) –nauka owartościach[1].

W węższym znaczeniu

[edytuj |edytuj kod]

Szczegółowa teoria wartości, wchodząca w skład poszczególnych dyscyplinnaukowych; dziedzina rozważań nad wartościami określonego rodzaju, np.moralnymi,estetycznymi, poznawczymi, ekonomicznymi,religijnymi.

W szerokim znaczeniu

[edytuj |edytuj kod]

Dział filozofii, ogólna teoriawartości, nauka o wartościach, wieloaspektowe rozważania teoretyczne dotyczące pojęcia wartości, wywodzące się zetycznych koncepcjidobra[2].

Aksjologia w szerokim znaczeniu zajmuje się:

  • w aspekcieteoretycznym:
    • analizą natury wartości (tego, co cenne, dobre), a więc zagadnieniem,czym jest wartość,jaki jest jej charakter (subiektywny,obiektywny, absolutny, względny itp.);
    • dociekaniem źródeł i mechanizmów powstawania wartości w aspekcie systematyzującym i postulatywnym;
    • podstawami i kryteriami wartościowania;
    • klasyfikacją wartości (np. wyodrębnianiemwartości autotelicznych, jako celów samych w sobie, orazwartości instrumentalnych, służących do ich realizacji);
    • budowaniem ich hierarchii i ustalaniem, co stanowi wartość najwyższą (tzw.summum bonum);
    • ich statusem ontycznym, relacjami z innymi bytami, sposobami ich poznawania i realizowania w aspekciesocjologicznym i teoretyczno-kulturowym;
    • badaniem społecznego funkcjonowania wartości w danejepoce historycznej,zbiorowości społecznej ikulturze.

Problematyka aksjologii jest prawie tak dawna, jak samafilozofia. W czasachnowożytnych pojęcia wartości używał m.in.Kant. Współczesne znaczenie (na którym opiera się aksjologia) zaczyna się odR.H. Lotzego w połowieXIX w.; rozpowszechnia w filozofii europejskiej, zwłaszcza na początkuXX w., głównie przez przedstawicieli badeńskiej szkołyneokantyzmu (Wilhelm Windelband,Heinrich Rickert),fenomenologii (Max Scheler,Nicolai Hartmann) ineorealizmu (George Edward Moore, R.B. Perry). Termin aksjologia został wprowadzony przezEduarda von Hartmanna wPhilosophie des Schönes (1887) orazPaula Lapiego wLogique de la volonté (1902).

Problematyce aksjologii są poświęcone liczne praceAlexiusa Meinonga, R. Müllera-Freienfelsa,Franza Brentano,Dietricha von Hildebranda.

W Polsce tematykę aksjologii analizowali zwłaszcza:

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. aksjologia, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-11-28] .
  2. WARTOŚĆ. [w:]Powszechna Encyklopedia Filozofii [on-line]. [dostęp 2017-02-01].

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz hasłoaksjologia w Wikisłowniku
Działyfilozofii
ogólne
logika
epistemologia
ontologia
aksjologia
estetyka
etyka
szczegółowe
antropologia filozoficzna
filozofia kultury
filozofia nauki
filozofia społeczna
filozofia techniki
filozofia umysłu
inne
powiązane
dyscypliny
historia idei
historia nauki
inne historie
inne działy historii
kulturoznawstwo
innenauki społeczne
nauki interdyscyplinarne
inne
Kontrola autorytatywna (gałąź filozofii):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aksjologia&oldid=72414999
Kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp