Akihito (jap. 上皇明仁 jōkō Akihito; ur.23 grudnia1933 wTokio) – 125.cesarz, głowapaństwa japońskiego w latach 1989–2019. Jest pierwszym władcą tego kraju od przeszło 200 lat, któryabdykował. Ceremonia abdykacji odbyła się wPałacu Cesarskim w Tokio w dniu 30 kwietnia 2019 roku. Nosi obecnie tytuł „emerytowanego cesarza” (上皇,jōkō)[1][2][3].
Wraz z końcem jego panowania zakończyła się eraHeisei.
Akihito urodził się 23 grudnia 1933 roku[4] jako piąte dziecko (pierwszy syn) cesarzaHirohito (Shōwa) i cesarzowejNagako (Kōjun). W 1936 roku, w wieku trzech lat, został odseparowany od swych rodziców.
Wykształcenie podstawowe i średnie zdobył wGakushūin. W 1944 roku Akihito wraz ze swym młodszym bratem został ewakuowany doNikkō po niespodziewanymataku amerykańskich bombowców na Tokio. W latach 1947–1950 książę Akihito uczył się języka angielskiego, a jego nauczycielką byłaElizabeth Gray Vining[5]. 10 listopada 1951 roku Akihito otrzymał Wielką Wstęgę NajwyższegoOrderu Chryzantemy.
W 1952 roku odbyła się ceremonia z okazji osiągnięcia przez niego pełnoletniości oraz ogłoszenia go następcą tronu. W dniu 2 czerwca 1953 roku reprezentował on Japonię na uroczystości koronacji królowej Wielkiej Brytanii,Elżbiety II. Była to jego pierwsza zamorska podróż jako następcy tronu. Podczas tej samej uroczystości król Norwegii,Haakon VII, nadał muKrzyż Wielki Orderu Św. Olafa.
W latach 1952–1956 studiował nauki polityczne i ekonomiczne naUniwersytecie Gakushūin. W uzupełnieniu swoich studiów cesarz Akihito otrzymał wykształcenie specjalistyczne w takich dziedzinach, jak historia Japonii i prawo konstytucyjne.
W dniu 10 kwietnia 1959 roku, mimo negatywnej opinii swojego ojca i rodziny panny młodej, Akihito wziął ślub zMichiko Shōdą, córką japońskiego przemysłowca z branży młynarskiej[6] . Zgodnie z prawem dworu cesarskiego, Rada Dworu Cesarskiego (której przewodniczy premier) udzieliła zgody na zawarcie tego małżeństwa.
Do czasu intronizacji Akihito pełnił szereg funkcji reprezentacyjnych jako następca tronu. Złożył oficjalne wizyty w następujących krajach: Afganistan, Arabia Saudyjska, Australia, Argentyna, Belgia, Brazylia, Bułgaria, Dania, Etiopia, Filipiny, Finlandia, Hiszpania, Indie, Indonezja, Iran, Irlandia, Jordania,Jugosławia, Kenia, Malezja, Meksyk, Nepal, Nowa Zelandia, Norwegia, Pakistan, Paragwaj, Peru, Polska, Rumunia,Senegal,Singapur,Sri Lanka, Stany Zjednoczone, Szwecja, Tajlandia, Tanzania, Wielka Brytania iZair. Był też honorowym przewodniczącym na wielu imprezach i igrzyskach sportowych.
7 stycznia 1989 roku zmarł cesarzHirohito i Akihito został 125. cesarzem Japonii, kontynuatorem nieprzerwanej od setek lat dynastii. Ceremonia intronizacji Akihito odbyła się w Tokio 12 listopada 1990 roku. Nowy cesarz ogłosił okres swojego panowania erąHeisei (平成), co znaczy „pokój wszędzie”. Inspiracją były klasyczne dzieła chińskie „Zapiski historyka” i „Księga dokumentów”.
Wbrew wcześniejszym przypuszczeniom nie zaprzestał zagranicznych podróży. Jako głowa państwa odwiedził ponad 40 krajów, a wraz ze swą małżonką odbył 6 oficjalnych podróży. W 1998 roku królowa Wielkiej Brytanii Elżbieta II nadała cesarzowi AkihitoOrder Podwiązki. Ponadto został odznaczonyOrderem Wschodzącego Słońca iOrderem Świętego Skarbu.
7 lipca 2005 roku Akihito wraz z małżonką odwiedził wyspęSaipan, gdzie w czerwcu 1944 roku rozegrała sięogromna bitwa. Zginęło tam ponad 40 tysięcy Japończyków. Cesarz odwiedził najważniejsze miejsca, złożył kwiaty i modlił się na grobach żołnierzy japońskich i amerykańskich. Wygłosił kilka ważnych przemówień, w których przeprosił Stany Zjednoczone i państwa wschodnioazjatyckie za zbrodnie, których Japończycy dopuścili się podczas II wojny światowej. Wydarzenie to było bardzo szeroko komentowane w prasie japońskiej i dalekowschodniej.
23 grudnia 2001, podczas corocznego spotkania z dziennikarzami z okazjiswoich urodzin, Akihito odpowiadając na pytania o napięcia w stosunkach z Koreą powiedział, że czuje „pewne pokrewieństwo z Koreańczykami”. Wyjaśnił, iż zgodnie z zapisem w kroniceShokunihongi[7] (797), matka cesarzaKammu (736–806) była spokrewniona z królem koreańskiego państwaBaekje (lub Paekche),Muryeongiem[8].
Cesarz wspomniał także o wielkiej roli Korei w rozwoju kultury, języka ibuddyzmu w Japonii, co miało pozytywny wpływ na stosunki japońsko-południowokoreańskie na rok przed mistrzostwami świata w piłce nożnej, organizowanymi wspólnie przez Japonię i Republikę Korei w 2002 roku[8].
W lipcu 2002 cesarz Akihito, wraz z małżonką, odbył podróż do Polski na zaproszenie prezydentaAleksandra Kwaśniewskiego. 3 lipca zarówno on, jak i jego małżonka, zostali odznaczeniOrderem Orła Białego.
W lipcu 2016 Akihito miał poinformować o zamiarze abdykacji, nie precyzując jednak jeszcze daty przekazaniaChryzantemowego Tronu swojemu następcy, księciuNaruhito[9]. 8 sierpnia 2016 cesarz wygłosił orędzie do narodu, w którym wyraził nadzieję na zrozumienie jego woli abdykowania[10]. 30 kwietnia 2019 zgodnie z decyzją z dnia 1 grudnia 2017 abdykował na rzecz swojego syna Naruhito[11][12].
Agencja Dworu Cesarskiego ogłosiła w dniu 25 lutego 2019 roku, że po abdykacji cesarz Akihito będzie posiadał tytuł 上皇陛下 (Jōkō Heika), po angielsku „His Majesty the Emperor Emeritus”, a cesarzowa Michiko – 上皇后陛下 (Jōkōgō Heika) „Her Majesty the Empress Emerita”[13].
Zasadnicza ceremonia abdykacji (Taiirei-Seiden-no-Gi) miała miejsce w dniu 30 kwietnia 2019 roku, w sali Matsu-no-Ma głównego budynku kompleksu pałacowego.
Cesarz jest z zamiłowaniaichtiologiem[14]. Kontynuuje w ten sposób tradycje naukowe w rodzinie – jego ojciec, cesarz Hirohito specjalizował się w badaniumeduz[15]. Akihito przez wiele lat prowadził badaniataksonomiczne nadrybami babkowatymi (Gobiidae) i dziś jest uznanym ekspertem w tej dziedzinie[16]. Odkrył 10 nowych gatunków babki[17]. W 2005 nowo opisana babka została nazwana na jego cześćExyrias akihito[18], a w 2007 jego imię otrzymał również rodzaj babki pochodzący zVanuatu. W 2021 Imperial Household Agency ogłosił, że Akihito odkrył dwa nowe gatunki babki. Odkrycie zostało skatalogowane w anglojęzycznym czasopiśmie opublikowanym przez Japońskie Towarzystwo Ichtiologiczne[17].
Do czasu intronizacji w latach 1963-1989 opublikował 30 artykułów w czasopiśmie Japońskiego Towarzystwa Ichtiologicznego „Japanese Journal of Ichthyology”. Publikował również w czasopismach „Gene” i „Ichthyological Research”. Jest współautorem pierwszej, ilustrowanej książki o rybach występujących w wodach JaponiiRyby Archipelagu Japońskiego wydanej w 1984. W 1986 został honorowym członkiemLondon Linnean Society za swoje badania w tej dziedzinie. Należy do licznych klubów i stowarzyszeń zajmujących się tą dziedziną nauki (m.in.: Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego, Instytutu Badawczego Nauk Przyrodniczych Argentyny)[14].
Napisał również artykuły o historii nauki w epoceEdo iMeiji, które zostały opublikowane w czasopismach „Science” i „Nature”[14].
Naukowo pracuje również jego młodszy syn, książęAkishino, który studiował taksonomię ryb wSt John’s College w Oksfordzie, a następnie ukończył doktorat zornitologii. Obecnie pełni funkcję prezesa Instytutu Ornitologii Yamashina oraz Japońskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów[14].
Yoshihito
大正天皇
ur. 31 sierpnia 1879
zm. 25 grudnia 1926 | | Sadako Kujō
九条 節子
ur. 25 lipca 1884
zm. 17 maja 1951 | | Kuniyoshi Ō Kuni no Miya
久邇宮 邦彦王
ur. 23 czerwca 1873
zm. 29 czerwca 1929 | | Chikako Kuniyoshi Ōhi
邦彦王妃 俔子
ur. 19 października 1879
zm. 10 września 1956 |
| | | | | |
| | | |
| | Hirohito
昭和天皇
ur. 29 kwietnia 1901
zm. 7 stycznia 1989 | | Joō Nagako
良子 女王
ur. 6 marca 1903
zm. 16 czerwca 2000 | |
| | | |
| | |
| | | | | | | | | | | | | |
Emerytowani cesarz Akihito i cesarzowaMichiko[1] mają troje dzieci. Pierwszym ich dzieckiem jest cesarzNaruhito, urodzony 23 lutego 1960 roku wTokio. Drugim jest książęAkishino (Akishino-no-miya Fumihito Shinnō), urodzony 11 listopada 1965 roku również w Tokio. Najmłodszym dzieckiem jest urodzona 18 kwietnia 1969 księżniczkaSayako (Nori-no-miya Sayako Naishinnō, po ślubie 15 listopada 2005 Sayako Kuroda). Sayako poprzez ślub z urzędnikiem miejskim – osobą niezwiązaną z dworem cesarskim – opuściła rodzinę cesarską i utraciła tytuł, a jej dzieci nie będą miały prawa do tronu[19].
Następca tronu, książę Naruhito, ożeniony z księżnąMasako, ma z nią urodzoną w 2001 roku córkę – księżniczkęAiko. Od czasurestauracji Meiji prawo w Japonii zabrania objęcia tronu przez kobietę. Narodziny męskiego potomka, bratanka następcy tronu (Hisahito, ur. 6 września 2006), zamknęły debatę w Japonii dotyczącą zmiany (wzmiankowanej w art. 2 konstytucji) ustawy o dworze cesarskim z 1947 pod kątem stworzenia możliwości dziedziczenia tronu przez kobiety[20].
- ↑abHis Majesty the Emperor Emeritus (The 125th Emperor). Agencja Dworu Cesarskiego, 2019. [dostęp 2019-05-16]. (ang.).
- ↑新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Co., Ltd., 2018, s. 715.ISBN 978-4-385-13107-8.
- ↑Kenkyusha’s New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 621.ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑Who’s who in international affairs 2003., wyd. 3rd ed, London: Europa Publications, 2002,ISBN 1-85743-156-1,OCLC 50526266 [dostęp 2020-02-07] . Brak numerów stron w książce
- ↑Richard Lloyd Parry. Akihito and the Sorrows of Japan. „London Review of Books”. Vol. 42 No. 6, 2020-03-19.
- ↑Parry 2020 ↓.
- ↑Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: PWN SA, 2011, s. 53–54.ISBN 978-83-01-17214-5.
- ↑abPress Conference on the Occasion of His Majesty’s Birthday. [dostęp 2008-05-25]. [zarchiwizowane ztego adresu (2008-05-25)].
- ↑Japanese Emperor Akihito ‘wishes to abdicate’ [online], wbbc.com [dostęp 2017-11-21] (ang.).
- ↑Message from His Majesty The Emperor. Agencja Dworu Cesarskiego, 2016-08-08. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
- ↑Tomohiro Osaki: Japan sets date for Emperor Akihito’s abdication as April 30, 2019. Japan Times, 2017. [dostęp 2018-01-30]. (ang.).
- ↑Cesarz oddaje władzę. Pierwsza abdykacja od ponad 200 lat. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-30].
- ↑English Titles and Basic words relating to the Imperial Succession. The Imperial Household Agency, 2019. [dostęp 2019-02-26]. (ang. • jap.).
- ↑abcdShahaf Peleg: The Emperor of Japan, Akihito, Is Still Publishing Scientific Papers in His 80s. openculture.com, 2018-10-05. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑Tim Fernholz: Emperor Akihito of Japan is a published expert on tiny fish. qz.com, 2018-10-02. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑Yang Meiping: The emperor, the commoner and the goby fish. shine.cn, 2019-05-05. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑abTatsyro Sugiura: Emperor Emeritus Akihito discovers 2 new types of goby fish. asahi.com, 2021-06-25. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑Exyrias akihito Allen & Randall, 2005 Akihito's goby. fishbase.de. [dostęp 2022-10-13]. (ang.).
- ↑Pozycja ustrojowa cesarza w konstytucjach Japonii. bibliotekacyfrowa.pl. [zarchiwizowane ztego adresu (2016-04-13)]. s. 258.
- ↑Tamże, s. 259 i n.
- ↑Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. (duń.).
- ↑Apdovanotų asmenų duomenų bazė. prezidente.lt, 22 maja 2007. (lit.).
- ↑M.P. z 2002 r. nr 44, poz. 666 – pkt 1.
- ↑abCidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2011-03-27]. (port.).
- ↑Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana. quirinale.it, 9 marca 1982. [dostęp 2011-03-25]. (wł.).
Epoka
Genshi (legendarna) | |
|---|
Epoka
Kodai | |
|---|
Epoka
Chūsei | |
|---|
Epoka
Kinsei | |
|---|
Epoka
Kindai/Gendai | |
|---|
Identyfikatory zewnętrzne:
.svg)
_-_ribbon_bar.gif)
_-_ribbon_bar.gif)
_-_ribbon_bar.png)
_-_ribbon.svg)
_ribbon.svg)
_ribbon.svg)
.svg)
.jpg)