 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 391/390 p.n.e. | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Narodowość | grecka | ||
| Język | |||
| Dziedzina sztuki | |||
| Ważne dzieła | |||
| |||
Ajschines (gr. Αἰσχίνης, ok.390 –315 p.n.e.) –grecki polityk i mówca. Jeden z10 najwybitniejszych mówców greckich. Pochodził z rodziny zubożałej powojnie peloponeskiej. Zwolennik pokoju zMacedonią, w swych mowach zwalczał poglądyDemostenesa.
Wszystkie daty wymienione w sekcji są datamiprzed naszą erą.
Datę urodzenia Ajschinesa – rok 390/391 – znamy z jego mowyPrzeciw Timarchosowi (werset 49), w której określił swój wiek na 45 lat[1]. Wzmianki dotyczące rodziny Ajschinesa pochodzą z jego mowyO poselstwie (wersety 78 i 147) oraz z mowyDemostenesaW obronie Ktezyfonta, czyli o wieńcu (wersety 129–130, 259–261), z racji swojej natury nie są to jednak bardzo wiarygodne źródła. Ajschines o swoim ojcuAtrometosie mówi, że pochodzi zdemu Kothokidaj i w chwili wygłaszania mowy ma 94 lata, co znaczy, że urodził się w roku 437/438. Jako młodzieniec miał parać się sportem, co świadczyło o jego statusie społecznym. Zubożał w wynikuwojny peloponeskiej, jakodemokrata brał udział w obalaniu rząduTrzydziestu Tyranów. Zdaniem Demostenesa, Ajschines był synem byłego niewolnika i prostytutki, która przekwalifikowała się na kapłankę obcego bóstwa. Według dziełaVitae Decem Oratorum przypisywanegoPlutarchowi rodzina Ajschinesa nie miała wysokiego statusu społecznego ani bogactwa[2].
O wykształceniu Ajschinesa nie mamy pewnych informacji, prawdopodobnie nie było go stać na opłacenie najdroższych nauczycieli[3].
W 372 roku rozpocząłefebię, którą zakończył po przewidzianych prawnie dwóch latach. W dalszym ciągu służył w wojsku – w latach 366 i 362 uczestniczył w kampaniach wojennych[4]. Z polityką i administracją zapoznał się bliżej jako pomocnik urzędników państwowych, dzięki swojemu głosowi uzyskał stanowisko sekretarza, odpowiedzialnego zapewne za odczytywanie dokumentów naeklezji i przyRadzie Pięciuset. Później zarabiał na życie jako aktor[5].
Około połowy IV wieku Ajschines żeni się z córką zamożnego i wpływowegoFilodemosa. Posag który otrzymał umożliwił mu większą aktywność na płaszczyźnie politycznej[6].
W 348 roku odznaczył się podczas kampanii naEubei, zyskał przyjaźń strategaFokiona i został wybrany jako jeden z dwóch heroldów ogłaszających Atenom zwycięstwo[6]. Było to jego pierwsze wystąpienie na eklezji, towarzyszący muTemenides zawnioskował o przyznanie Ajschinesowi wieńca, który przysporzył mu popularności[7].
W 346 roku brał udział w dwóch poselstwach w sprawie pokoju, wysłanych doFilipa II. Po powrocie z drugiego z nich, latem 346 roku między Ajschinestem a będącym również członkiem poselstwDemostenesem doszło do konfliktu. Ten zarzucił Ajschinesowi przyjęcie łapówki od Filipa II, w związku z czym polityk miał pójść na znaczne ustępstwa wobec macedońskiego króla. Demostenes chciał, za pośrednictwem swojego poplecznikaTimarchosa, oskarżyć Ajschinesa przedateńskim sądem. Do ataku zamierzali wykorzystać procedurę składania sprawozdań –euthyna. Ajschines wstrzymał swój proces samemuoskarżając Timarchosa o to, że z racji uprawiania prostytucji w wieku młodzieńczym utracił częściowo prawa obywatelskie[8][9].
Proces Timarchosa odbył się w roku 346/345. Zakończył się on zwycięstwem Ajschinesa, które wzmocniło jego pozycję w sporze z Demostenesem[10]. Ten jednak nie zrezygnował z oskarżenia swojego przeciwnika, w międzyczasie stronnictwo macedońskie doprowadziło do skazania na śmierć dwóch polityków uważanych za promacedońskich. Mimo tych okoliczności Ajschynios postanowił spróbować obrony przedoskarżeniami Demostenesa i przygotowałmowę obronną. Proces odbył się w 343 roku,trybunał orzekał najprawdopodobniej w składzie tysiąca osób[11]. Proces zakończył się marginalnym zwycięstwem Ajschinesa – różnicą 30 głosów[12]. Prawdopodobnie duże znaczenie miało poparcie udzielone mu przez strategaEubulosa[13].
W 336 roku, 2 lata poporażce pod Cheroneą,Ktezyfont złożył wniosek o odznaczenie Demostenesa złotym wieńcem. Ajschines wykorzystał okazję i oskarżył polityka oskładanie wniosków niezgodnych z obowiązującymi prawami. Proces odbył się dopiero w 330 roku, a mowa AjschinesaPrzeciw Ktezyfontowi nie zapewniła mu zwycięstwa. Ponieważ nie uzyskał nawet 1/5 głosów sędziów, została nałożona na niego grzywna. Nie mogąc jej zapłacić udał się na emigrację na wyspęRodos, gdzie prowadził działalność dydaktyczną. Z przekazów antycznej tradycji wiemy, że zmarł w 315 roku (na Rodos lub na Samos[14])[1].
Ajschines opublikował trzy swoje mowy[15]:
Autentyczne listy mówcy nie zachowały się do naszych czasów[13], natomiast te, które późniejsza tradycja włączyła do jego twórczości są obecnie jednoznacznie identyfikowane jako ćwiczenia literackie naśladowców[15].
