Aglomeracja miejska (złac.agglomeratio „nagromadzenie”) – jednostka morfologiczna tworząca spójny zespół wzajemnie powiązanychjednostek osadniczych, powstały w wyniku koncentracjizabudowy i zagospodarowania[1].
Jest to obszar o intensywnej zabudowie, charakteryzujący się również dużym zagęszczeniem ludności przebywającej na danym terenie okresowo (np. w ciągu dnia) lub stale. Aglomeracje charakteryzują się dużym przepływem osób i towarów oraz znaczną wymianą usług[potrzebny przypis].
konurbacja (konurbacjasensu stricto) – z trzema lub więcej ośrodkami miejskimi o zbliżonym potencjale,
metropolia(inne języki) - spójny funkcjonalnie wielkomiejski układ wielu jednostek osadniczych oraz terenów o wysokim stopniu zurbanizowania, którego główną cechą jest występowanie funkcji metropolitalnych, a także powiązań funkcjonalnych i ekonomicznych.
Ze zjawiskiem aglomeracji związane jest również (lecz nie tożsame) pojęcieobszaru metropolitalnego. Pojęcie aglomeracji odnosi się jedynie do spójnego terytorialnie obszaru miejskiego i przyległego obszaru podmiejskiego (powiązanieobszarów zurbanizowanych), natomiast pojęcie obszaru metropolitalnego obejmuje również powiązane społeczno-ekonomicznie z aglomeracją obszary wiejskie imiasta satelickie (integracja funkcjonalna).[4][5][6][7]
Pomimo tego rozróżnienia pojęciowego, tradycyjnie w polskiej geografii obszary metropolitalne określane były zwykle terminem „aglomeracja”[8], choć już w latach 70. XX w. utożsamianie tych dwóch pojęć było przedmiotem dyskusji i kontrowersji w polskim środowisku naukowym[9].
↑Department of Economic and SocialD.E.S.AffairsDepartment of Economic and SocialD.E.S.,StatisticsS.DivisionStatisticsS.,Principles and Recommendations for Population and Housing Censuses, Nowy Jork: Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2008, s. 123,ISBN 978-92-1-161505-0, Cytat: (…) an urban agglomeration (…) comprises the city or town proper and also the suburban fringe or thickly settled territory lying outside, but adjacent to, its boundaries.
↑Tadeusz B. Hadaś,Typologia aglomeracji miejskich. Zarys problematyki. Instytut Tarnogórski i Muzeum, Tarnowskie Góry 2015 (w przygotowaniu).
↑Metadata Glossary – Population in urban agglomerations of more than 1 million. databank.worldbank.org. [dostęp 2024-06-05]. Cytat: According to the United Nations, an Urban Agglomeration refers to the de facto population contained within the contours of a contiguous territory inhabited at urban density levels without regard to administrative boundaries. It usually incorporates the population in a city or town plus that in the sub-urban areas lying outside of but being adjacent to the city boundaries. In general, an urban agglomeration is an extended city or town area comprising the built-up area of a central place and any suburbs linked by continuous urban area. INSEE, the French Statistical Institute, uses the term unité urbaine, which means continuous urbanized area. There are differences in definitions of what does and does not constitute an "agglomeration", as well as differenced in statistical and geographical methodology. Some of the well-known urban agglomerations of the world are Tokyo, New York City, Mexico City, New Delhi, and Seoul. A metropolitan area includes the urban area, and its satellite cities plus intervening rural land that is socio-economically connected to the urban core city, typically by employment ties through commuting, with the urban core city being the primary labor market. According to the United Nations' definition, a metropolitan area includes both the contiguous territory inhabited at urban levels of residential density and additional surrounding areas of lower settlement density that are also under the direct influence of the city (e.g., through frequent transport, road linkages, commuting facilities etc.). (ang.).
↑TeresaT.CzyżTeresaT.,Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego, Poznań 2009, s. 450, Cytat: Próbę objaśnienia odrębności charakteru aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego podjął już wcześniej P. Korcelli (1973, 1974). Według Korcellego (1973, s. 157–159) „w odróżnieniu od pojęcia „obszaru metropolitalnego” pojęcie „aglomeracji miejskiej” zawiera w sobie przede wszystkim treść morfologiczną i odnosi się do zaawansowanego stadium rozwoju układu osadniczego”. Jest pojęciem odpowiadającym obszarowi zurbanizowanemu. „Koncepcja obszaru metropolitalnego jest koncepcją przestrzennej jednostki funkcjonalnej… Jest ona bliska koncepcji miasta – regionu”. P. Korcelli podkreśla, że „pojęcia aglomeracja oraz konurbacja występują na ogół w ujęciach akcentujących aspekt morfologiczny struktury, w odróżnieniu od określeń – obszar metropolitalny i miasto – region, które są stosowane w koncepcjach reprezentujących ujęcie funkcjonalne” (Korcelli, 1974, s. 88).
↑Europejski KomitetE.K.Ekonomiczno-SpołecznyEuropejski KomitetE.K.,Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie: Obszary metropolitalne: konsekwencje społeczno-gospodarcze dla przyszłości Europy, „Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej”, Bruksela, 1 lipca 2004, s. 1, Cytat: Przedmiotem niniejszej opinii są obszary metropolitalne, czyli wielkie aglomeracje miejskie i ich strefy oddziaływania gospodarczego; (…) Obszar metropolitalny składa się z centrum w postaci pojedynczego miasta lub aglomeracji miejskiej oraz z peryferii w postaci sąsiednich gmin, z których znaczna część czynnych zawodowo mieszkańców codziennie dojeżdża do pracy do centrum. (…) Obejmują zarówno tereny miejskie, jak i wiejskie.
↑Przemysław Śleszyński: Polska myśl urbanistyczna i planistyczna z okresu PRL-u i jej aktualność. Wybór esejów. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2023, s. 54.ISBN 978-83-66847-68-2. Cytat: Delimitacja Z. Gontarskiego [1980], ogłoszona w zeszycie 109 Biuletynu KPZK PAN wprawdzie w tytule zawierała ‘obszary metropolitalne’, ale sam autor stwierdzał, że termin ten traktuje synonimicznie z aglomeracjami. Już w tamtych czasach było to nie do przyjęcia przez znaczną część, być może większość badaczy (dyskusja na te temat dość pełnie i reprezentatywnie została przedstawiona w zeszycie 79 Biuletynu KPZK PAN pt. Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia, będącym zapisem referatów i polemiki na seminarium poświęconym tematowi 10.03 problemu węzłowego 11.2.1 w Warszawie 26 lutego 1973 r.).
.jpg)
