Ten artykuł dotyczytyrana Syrakuz. Zobacz też:Agathokles z Samos -regentEgiptu. | |||
| tyran Syrakuz | |||
| Okres | od 317 p.n.e. | ||
|---|---|---|---|
| król Sycylii | |||
| Okres | od 304 p.n.e. | ||
| Dane biograficzne | |||
| Data urodzenia | 360 p.n.e. | ||
| Data śmierci | 289 p.n.e. | ||
| |||
Agatokles (ur.360, zm.289 p.n.e.) –tyranSyrakuz w latach 317–289 p.n.e., królSycylii od 304 p.n.e.
Według tradycji był synem garncarza i przez jakiś czas zajmował się tą profesją, jednak w świetle jego późniejszej kariery jest to mało prawdopodobne - najpewniej pochodził z rodziny o wyższym statusie[1]. Za rządówTimoleona był dowódcą wojskowym, później odznaczył się w kilku kampaniach, dochodząc do stanowiskachiliarchy. W roku 333 p.n.e. poślubił zamożną wdowę po swoim patronie Damasie, co pozwoliło mu zostać jedną z najbogatszych osób na Sycylii[1]. Dwukrotnie wypędzany z Syrakuz za usiłowanie obaleniaoligarchii, która przejęła władzę po śmierci Timoleona (337 p.n.e.), stał się rzecznikiem interesów demokratycznej opozycji w Syrakuzach. W roku 317 p.n.e. powrócił na czele najemników, opanował miasto, po czym wygnał bądź kazał wymordować około 10 tysięcy przeciwników. Mianował się władcą Syrakuz, zbudował silną armię i flotę oraz podporządkował sobie większą część Sycylii.
Prowadzona przez niego polityka wobecfenickich kolonii naSycylii doprowadziła do wybuchu wojny zKartaginą w 312 p.n.e. W 311 p.n.e. został oblężony w Syrakuzach przez armię dowodzoną przezHamilkara, a kartagińska flota zablokowała miasto od strony morza. Latem 310 p.n.e. podjął desperacki plan przeniesienia wojny na teren wroga - zostawiwszy miasto, przełamał blokadę morską i zdołał wraz z okrętami przedostać się doAfryki. Mimo szeregu odniesionych zwycięstw i zasileniu jego armii przez Libijczyków, ze swoimi siłami nie mógł myśleć o zagrożeniu samej Kartaginie, a odesłanie części wojsk Hamilkara do Afryki nie przyniosło oczekiwanej zmiany sytuacji na Sycylii[2][a]. Swoje wsparcie w walce z Kartaginą zaoferował rządzącyCyrenajkąMacedończykOffelas, który przybył do obozu Agatoklesa z silną armią najemników. Jednak wodzowie poróżnili się, Ofellas został zabity, a Agatokles wcielił jego oddziały do swojej armii. Nie poprawiło to jednak jego sytuacji - był zmuszony po kryjomu powrócić na Sycylię, pozostawiając część wojska w Afryce. Udało mu się uwolnić Syrakuzy od oblężenia, pokonał Hamilkara i w 307 p.n.e. wrócił do Afryki, jednak nie udało mu się odzyskać inicjatywy w wojnie. W tym samym roku ponownie wymknął się z Afryki. W 306/305 p.n.e. zawarł z wyczerpaną wojną Kartaginą pokój na zasadziestatus quo ante i przystąpił do pacyfikacji zbuntowanych miast na Sycylii.
W 304 p.n.e. wzoremdiadochów na Wschodzie mianował się królem. Był wtedy panem wschodniej i środkowej części wyspy, a naturalnym kierunkiem dalszej ekspansji była południowa Italia[3]. W latach 300–293 p.n.e. walczył zwycięsko na wezwanieTarentu zBrucjami. Później opanowałKorkyrę zagrożoną przez flotęKassandra. Pod koniec życia zawarł sojusz zPtolemeuszem I, planując kolejną wojnę z Kartaginą.
W 289 p.n.e. zmarł w trakcie przygotowań do wyprawy, otruty przez wnuka Archagathosa[3]. Według tradycji przed samą śmiercią ustanowił w państwie demokrację[3]. Śmierć Archagathosa przypieczętowała rozpad państwa - interwencja Kartaginy przywróciła na Sycylii sytuację sprzed rządów tyrana – miasta odzyskały dawną autonomię. Na wyspie pojawiło się też nowe zagrożenie – italscy najemnicy Agatoklesa podczas powrotu do ojczyzny po jego śmierci zawładnęliMessaną i zamienili ją w gniazdo piratów –Mamertynów (synów Marsa) – stając się postrachem całej wyspy[3].
Charakter jego władzy przypominał tę z innychpaństw hellenistycznych - była to monarchia personalna, związana z osobą panującego, nie z terytorium czy jakąś organizacją polityczną. Mimo popełnionych zbrodni cieszył się wielką popularnością wśród ludu (takżeSykulów) i był jednym z najlepiej wspominanych tyranów[3].
| TyraniGeli |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TyraniSyrakuz |
|
