Afradapis | |||
Okres istnienia:późny eocen, 37 mln lat temu | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
(bez rangi) | Adapiformes | ||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | Afradapis | ||
Gatunki | |||
|
Afradapis –rodzaj ssakanaczelnego z grupyAdapiformes. Żył w późnymeocenie w północnejAfryce. Został opisany w 2009 roku przez Erika Seifferta i współpracowników na podstawie skamieniałości pochodzących z datowanych na 37 mln lat osadów formacji Birket Qarun wFajum w północnymEgipcie. Nazwa rodzajowa pochodzi od Afryki i rodzajuAdapis, zaś epitet gatunkowygatunku typowego,longicristatus oznacza połacinie „długogrzebieniowy” i odnosi się do budowy zębów[1].
Holotypem jest lewa częśćżuchwy (CGM 83690) obejmująca zębyP4–M3 oraz dół żwaczowy. Dolnesiekacze są szpatułkowate, a górne – asymetryczne. Dolnykieł masywny, górny ma ostre krawędzie dystalną i przyśrodkową. Nie ma dowodów na występowaniedymorfizmu płciowego w rozmiarach kłów. Trzeci ząb przedtrzonowy jest dłuższy i wyższy od czwartego przedtrzonowca izakorzeniony ukośnie w stosunku do niego. Oś długa jego głównych grzebieni przebiega ukośnie względem osi długiej uzębienia żuchwy. Cechy te, w połączeniu z prawdopodobnym brakiem przedtrzonowca II, były wcześniej znane jedynie uantropoidów, a najstarszy naczelny z Fajum wykazujący te cechy był o 3 mln lat młodszy odAfradapis. Trzonowce przypominają te obecne u liściożernych naczelnych, takich jakszerokonosewyjce ilemurokształtnesifaka czyindris, dlatego Seiffert i współpracownicy zasugerowali, żeAfradapis także był liściożercą[1], co potwierdziły również późniejsze analizy[2].Kość skokowa – jedyny znany element szkieletu pozaczaszkowego – jest bardzo podobna do występujących u wolno wspinających się współczesnychlorisowatych, co wskazuje, żeAfradapis prawdopodobnie poruszał się podobnie[3].
Afradapis osiągał stosunkowo duże rozmiary – na podstawie wielkości zębów trzonowych jego masę oszacowano na 2,187 – 3,283 kg[1].
Afradapis jest przedstawicielemAdapiformes – grupy naczelnych o kontrowersyjnej pozycjisystematycznej. Tradycyjnie uznawane były za przedstawicieliStrepsirrhini, jednak niektórzy autorzy uważali je za członkówHaplorrhini. Druga z tych hipotez została spopularyzowana zwłaszcza po opisaniu niemal kompletnego szkieletuDarwinius masillae. Według analizfilogenetycznych przeprowadzonych przez Seifferta i współpracowników cechy upodabniające Adapiformes do Haplorrhini są wynikiemkonwergencji, sama grupa Adapiformes natomiast zajmujebazalną pozycję wewnątrz Strepsirrhini[1]. Różnice pomiędzy nimi występują m.in. w budowie kości skokowej[3]. Wszystkie analizy przeprowadzone przez Seifferta i in. sugerowały, żetaksonem siostrzanym dlaAfradapis longicristatus jest środkowoeoceńskiCaenopithecus lemuroides z Europy, natomiast taksonem siostrzanym dlakladu obejmującego te dwa gatunki –Aframonius dieides z późnego eocenu Afryki[1][2][3].