W latach 70.departament obronyUSA dostrzegł problem polegający na wykorzystywaniu dużej liczby różnychjęzyków programowania używanych doimplementacji wewnętrznych projektów informatycznych dlasystemów wbudowanych. Wiele z nich było już przestarzałych lub mocno związanych ze sprzętem, a żaden z nich nie wspierał bezpiecznego programowania modułowego. W 1975 roku została powołana grupa roboczaHigh Order Language Working Group (HOLWG), której zadaniem była redukcja liczby używanych narzędzi lub zaprojektowanie nowego języka programowania, który spełniałby wymagania wszystkich dotychczas realizowanych projektów. Efektem działań grupy był język Ada, a liczba używanych języków spadła z ponad 450 w roku 1983 do 37 w 1996.
Grupa robocza HOLWG rozpoczęła prace od wydaniaWymagań językowych Steelmana (ang.Steelman Language Requirements), serii dokumentów opisujących założenia, które poszczególne języki programowania powinny spełniać. Następnie dokonano formalnej weryfikacji wielu istniejących języków, lecz w 1977 stwierdzono, że każdy z nich posiada w świetle tych dokumentów poważne mankamenty, które go eliminują. Wobec tego ogłoszony został konkurs na stworzenie nowego języka. Do startu zaproszono cztery zespoły, którym nadano oznaczenia kolorystyczne:
Czerwony (Intermetrics, pod przewodnictwem Benjamina Brosgola),
W kwietniu 1978, po publicznych badaniach, propozycje zespołu czerwonego i zielonego przeszły do kolejnej fazy. Rok później ostateczne zwycięstwo przyznano koncepcji zielonej opracowanej przezCII Honeywell Bull. Otrzymała ona nazwę Ada na cześćlady Augusty Ady Lovelace. Zwycięska propozycja czerpała pomysły z językaLIS, który Ichbiah i jego grupa zaprojektowali w latach 70. Pierwsze wydanie dokumentacji języka Ada zostało opublikowane w ACM SIGPLAN Notices w czerwcu 1979 roku. Dokumentacja standardu wojskowego została zatwierdzona 10 grudnia 1980 roku (urodziny Ady Lovelace) i otrzymała numer MIL-STD-1815.
W roku 1981C.A.R. Hoare skrytykował Adę w swojej mowie podczas odbioruNagrody Turinga jako język zbyt skomplikowany, a przez to zawodny, lecz później prawdopodobnie zmienił zdanie, czego wyrazem jest przedmowa, którą napisał dla podręcznika Ady.
Pojawienie się Ady wywołało duże zainteresowanie wśród społecznościprogramistów w pierwszych latach swojego istnienia. Wśród zwolenników pojawiały się opinie, że może ona zostać głównym językiem programowania ogólnego przeznaczenia. Jean Ichbiah publicznie stwierdził, że w przeciągu 10 lat na rynku pozostaną jedynie dwa języki: Ada iLisp. Wczesne kompilatory Ada z trudem radziły sobie zimplementacją dużego, złożonego języka, a wydajność zarówno generowanego kodu, jak i procesu kompilacji, podobnie jak jakość narzędzi, pozostawiały wiele do życzenia. Twórcy kompilatorów skierowali swoje wysiłki ku uzyskaniu certyfikacji ACVC wymaganej przez agencje rządowe. Pierwszą certyfikowaną implementacją Ady byłtranslator NYU Ada/Ed, który uzyskał ten status 11 kwietnia 1983 roku. Był on zaimplementowany w wysokopoziomowym języku SETL.
W 1987 roku Departament Obrony USA wydał zarządzenie wymagające użycia Ady w każdym projekcie programistycznym, gdzie nowy kod stanowił więcej niż 30% ogólnego wyniku, aczkolwiek często zezwalano na wyjątki od tej reguły. Reguła została zniesiona 10 lat później.
Przez lata 80. i 90. poprawiono ogólną jakość i wydajność kompilatorów Ady, lecz wciąż pojawiały się poważne problemy na drodze do pełnego wykorzystania możliwości języka. Jednym z nich był zaproponowany modelwielozadaniowości, który znacząco odbiegał od dotychczasowych rozwiązań znanych programistom. Z uwagi na obecność kluczowych mechanizmów bezpieczeństwa, Ada jest obecnie używana nie tylko w aplikacjach wojskowych, ale także w projektach komercyjnych, gdzie błąd programistyczny może mieć kosztowne konsekwencje. Przykładami takich obszarów jest kontrola lotów, awionika samolotów, satelity, automatyczne systemy transportowe czy bankowość. Przykładowo,oprogramowanie systemuFly-by-wire w samolocieBoeing 777 zostało w całości napisane w Adzie.
Ada++ – jedno z proponowanych rozszerzeń standardu Ada83, wspierających paradygmatprogramowania obiektowego[2]. Stało się bez znaczenia po publikacji standardu Ada95, który wspierał paradygmat obiektowy[3].
Ada jestwieloparadygmatowym językiem programowania ogólnego przeznaczenia. Jego składnia została zaprojektowana w taki sposób, aby zminimalizować szanse popełnienia trudnych do wykrycia błędów. Uzyskiwane jest to poprzez przemyślany i konsekwentny dobór poszczególnych elementów składni, a także ich jednoznaczność.
Wśród kluczowych właściwości języka można wymienić:
bezpieczny, ścisłysystem typów, nastawiony na semantykę, a nie na fizyczną reprezentację danych,
Język został standardemANSI w 1983 roku (ANSI/MIL-STD 1815A), a następnie bez żadnych dodatkowych modyfikacji – standardemISO w 1987 roku (ISO-8652:1987). Ustandaryzowana wersja języka jest powszechnie nazywana Ada 83 lub Ada 87, zależnie od tego, którą datę ogłoszenia standardu weźmiemy.
Wspólny standard ANSI/ISO (ISO-8652:1995) Ada 95 został opublikowany w lutym 1995 roku, przez co Ada stała się pierwszymobiektowo zorientowanym, ustandaryzowanym językiem programowania. Aby pomóc w dopracowaniu i przyjęciu standardu,US Air Force sfinansowała prace nadkompilatorem GNAT. Obecnie GNAT jest częścią pakietuGNU Compiler Collection.
Prace nad standaryzacją Ady są nieustannie kontynuowane. W październiku 2001 ukazała się techniczna errata do standardu Ada 95, a w 2007 – pierwsza znacząca poprawka ISO/IEC 8652:1995/Amd 1:2007. Nowy, ujednolicony tekst standardu został opublikowany 9 marca 2007 roku. Następna, aktualna rewizja została wydana w grudniu 2012 (ISO/IEC 8652:201z Ed. 3)[4].
Oto prosty przykład (funkcja Ackermanna) kodu w Adzie demonstrujący kilka jej cech.Program, żeby się skompilować, musi być umieszczony w pliku „ackermann.adb” (wielkośćliter bez znaczenia).
Cały program to jedna wielkaprocedura, która może zawierać podprocedury (w tym wypadku funkcjęack).
Wszystkie zamknięcia są zapisywane za pomocąend co_zamykamy. Pozwala to uniknąć przypadkowych pomyłek, ale w opinii wielu programistów jest nadmiarowe.
Przypisanie jest zapisywane ":= ", natomiast porównanie przez "= ". Argumentuje się to tym, że wC występują pomyłki polegające na zapisie "= " zamiast właściwego "== ".
Nie ma odpowiednika funkcjiprintf, uważanej za niebezpieczną. Chociaż funkcje "Put " i "New_Line " (z modułu "Gnat.Io ") są bezpieczniejsze, są bardzo niewygodne w użyciu.
"elseif " pisze się łącznie nie zaś oddzielnie jak wC. Jest to pewne usprawnienie, używane przez większość nowych języków.
Składnieatrybutów toobiekt'atrybut (lubklasa'atrybut), zamiast bardziej tradycyjnychselekcji ". " czy ":: ".
Rzutowania są przeprowadzane składniąKlasa'Value(wartość). Jest to znaczne ulepszenie wobecC++, gdzie(klasa)wartość prowadzi do niepewnej kolejności wykonywania działań i zwykle w większych wyrażeniach jest zapisywane jako((klasa)(wartość)).
Występuje rozróżnienie „procedur” (w nomenklaturzeC: funkcje niezwracające wartości) i „funkcji” (w nomenklaturzeC: funkcje zwracające wartość). Większość współczesnych języków nie zawiera tego rozróżnienia.
Operatoramishort circuit nazywamy takie, które nie są obliczane jeśli nie jest to konieczne. Inną nazwą tego rodzaju jestwartościowanie leniwe.
W Adzie występują następujące konstrukcje:
A or B
Obliczane jestA
Jeśli A jest prawdziwe, obliczane jestB. Niezależnie od wynikuB, wynik wyrażenia to „prawda”.
Jeśli A jest fałszywe, obliczane jestB. JeśliB jest prawdziwe, wynik to „prawda”, w przeciwnym razie „fałsz”.
A or else B
Obliczane jestA
Jeśli A jest prawdziwe, wynik to „prawda”, aB nie jest obliczane.
Jeśli A jest fałszywe, obliczane jestB. JeśliB jest prawdziwe, wynik to „prawda”, w przeciwnym razie „fałsz”.
A and B
Obliczane jestA
Jeśli A jest prawdziwe, obliczane jestB. JeśliB jest też prawdziwe, wynik to „prawda”, w przeciwnym razie fałsz.
Jeśli A jest fałszywe, obliczane jest B, ale niezależnie od wynikuB, wynik wyrażenia to fałsz.
A and then B
Obliczane jestA
Jeśli A jest prawdziwe, obliczane jestB. JeśliB jest też prawdziwe, wynik to „prawda”, w przeciwnym razie „fałsz”.
Jeśli A jest fałszywe, wynik to „fałsz”, aB nie jest obliczane.
Przykład („short_circuit.adb”):
withText_IO,Ada.Integer_Text_IO;useText_IO,Ada.Integer_Text_IO;procedureShort_CircuitisfunctionIs_Odd(i:Integer)returnBooleanisbeginPut("Testing");Put(i);New_Line;return((i/2)*2)/=i;end;beginPut_Line("Testing if ""5 and 6"" are odd");if(Is_Odd(5)andIs_Odd(6))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""5 or 6"" are odd");if(Is_Odd(5)orIs_Odd(6))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""5 and then 6"" are odd");if(Is_Odd(5)and thenIs_Odd(6))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""5 or else 6"" are odd");if(Is_Odd(5)or elseIs_Odd(6))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""6 and 5"" are odd");if(Is_Odd(6)andIs_Odd(5))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""6 or 5"" are odd");if(Is_Odd(6)orIs_Odd(5))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""6 and then 5"" are odd");if(Is_Odd(6)and thenIs_Odd(5))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;Put_Line("Testing if ""6 or else 5"" are odd");if(Is_Odd(6)or elseIs_Odd(5))thenPut_Line("True");elsePut_Line("False");endif;endShort_Circuit;
W przykładzie widać też użycie podwójnego znaku"" dla zaznaczenia" włańcuchu. Umożliwia to obycie się bez skomplikowanych i podatnych na błędy zasad escape'owania znaków. WC taka składnia byłaby niemożliwa ponieważ C pozwala napisać"łańcuch 1" "łańcuch 2" (zrozdzielającymispacjami lub bez), co oznacza to samo co"łańcuch 1łańcuch 2" i jest przydatne wpreprocessingu.
Oto przykład programu wyświetlającego zawartośćplików naekran. Jakoargumenty podawane zlinii poleceń program przyjmuje nazwy plików. W razie podania błędnej wzniesieflagę błędu.
withAda.Text_Io;useAda.Text_Io;withAda.Integer_Text_Io;useAda.Integer_Text_Io;withAda.Command_Line;useAda.Command_Line;withAda.Strings.Unbounded;useAda.Strings.Unbounded;procedureCatisPlik:File_Type;Litera:Character;LiczbaArgumentow:Natural;Nazwa:Unbounded_String;beginif(Argument_Count/=0)thenLiczbaArgumentow:=Argument_Count;Put("Podales do programu: ");Put(Command_Name);Put(" argumenty");New_Line;forThisArgumentin1..LiczbaArgumentowloopPut("Numer argumentu: ");Put(ThisArgument);Put(" jest nim: ");Put(Argument(ThisArgument));New_Line;endloop;forThisArgumentin1..LiczbaArgumentowloopNazwa:=To_Unbounded_String(Argument(ThisArgument));Open(Plik,In_File,To_String(Nazwa));New_Line;Put("Nastepny plik o nazwie: ");Put(Argument(ThisArgument));New_Line(2);loopexitwhenEnd_Of_File(Plik);Get(Plik,Litera);Put(Litera);ifEnd_Of_Line(Plik)thenNew_Line;endif;endloop;Close(Plik);endloop;elsePut("Nie podales argumentow");endif;endCat;
Program korzysta zbiblioteki Ada.Command_Line, która służy do obsługi linii poleceń.
