Ałmaty,Ałma-Ata (kaz.Алматы,ros.Алматы lubАлма-Ата) – największe miastoKazachstanu, położone w południowo-wschodniej części kraju, na wysokości ok. 700 m n.p.m. u podnóżaZailijskiego Ałatau (Tienszan), w pobliżu granicy zKirgistanem, na terenie charakteryzującym się dużąaktywnością sejsmiczną. Miasto stanowi główny ośrodek przemysłowy, kulturalny i naukowy Kazachstanu: znajduje się w nim Akademia Nauk oraz liczne uczelnie. W latach 1991–1997 pierwsza stolica niepodległego Kazachstanu.
od 1921 – Ałma-Ata (Алма-Ата, co można tłumaczyć jako „ojciec jabłek”, przy czym nazwą w języku kazachskim było Алматы).
od 1993 – Ałmaty (Алматы). Po uzyskaniu niepodległości przez Kazachstan władze państwowe podjęły w 1993 roku decyzję o przyjęciu formy „Ałmaty” jako urzędowej nazwy kazachskiej, także w języku rosyjskim[3]. W Rosji ta zmiana nie została zaakceptowana i stosowana jest nazwa Алма-Ата.
Na trasie staregoJedwabnego Szlaku w 1854 r. Rosjanie założyli twierdzęZailijskie (Zailijskoje, to znaczy znajdujące się za rzekąIli) z 470 żołnierzami i oficerami załogi, wokół której zaczęła wyrastać osada. W 1867 r. liczyła 10 tys. mieszkańców, została przemianowana naWierny (Wiernyj, tzn. „wierny, oddany”) i uzyskała prawa miejskie. W 1921 przeprowadzono derusyfikację nazwy na rzeczAłma-Ata, ale forma ortograficzna różniła się od tej, którą stosowano w języku kazachskim. W 1927 r. przeniesiono zKyzyłordy do Ałma-Aty stolicę będącej w składzie Rosji Radzieckiejkazachskiej republiki autonomicznej. W 1929 r. miasto miało 45 tys. mieszkańców. Rozwinęło się szybko po doprowadzeniu liniikolei turkiestańsko-syberyjskiej. Zostało stolicą wyodrębnionej w 1936 r. z republiki rosyjskiejKazachskiej SRR, a później niepodległego Kazachstanu. Za czasów radzieckich Kazachstan był regionem, gdzie wysyłano ludność polską z Ukrainy i Białorusi, co spowodowało obecność w mieście gminy polskiej[potrzebny przypis].
W 1993 r. władze Kazachstanu przyjęły jako urzędową kazachską formę nazwy miastaAłmaty (Алматы). W 1997 r. miasto straciło status stolicy na rzecz ówczesnejAkmoły, której nazwę w 1998 r. zmieniono na Astana[8] i która ulokowana jest znacznie bardziej w centrum Kazachstanu niż Ałmaty.
Niedaleko miasta na wysokości 1691 m n.p.m. znajduje się kompleks sportowy Medeo (kaz. Медеу Спорт Кешені), który jest najwyżej położonym lodowiskiem na świecie[potrzebny przypis].
↑Didar Kassymova, Zhanat Kundakbayeva, Ustina Markus,Historical Dictionary of Kazakhstan, Plymouth 2012, s. 26–27; Paul Brummel,Kazakhstan, Guilford 2011, s. 118.
↑Mehmet Arslan. The Significance of Shifting Capital of Kazakstan from Almaty to Astana: An Evalution on the basis of Geopolitical and Demographic Developments. „Procedia – Social and Behavioral Sciences”. 120, s. 98–109, 2014.DOI:10.1016/j.sbspro.2014.02.086.
