Movatterモバイル変換

[0]ホーム

Przejdź do zawartości

1920

Edytuj linki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Ten artykuł od 2021-04 wymagazweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formieprzypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu.

Rządzący państwami w 1920

[Edytuj tabelę ]
Naczelnik Państwa	1918Józef Piłsudski1922
Premier Polski	1919Leopold Skulski1920 1920Władysław Grabski1920 1920Wincenty Witos1921
Król Afganistanu	1919Amanullah Chan1929
Premier Albanii	1918Turhan Pasza Përmeti1920 1920Sulejman Delvina1920 1920Ilias Vrioni1921
Współksiążęta Andory	1919Jaume Viladrich i Gaspar (p.o.)1920 1920Justí Guitart i Vilardebó1940 1913Raymond Poincaré1920 1920Paul Deschanel1920 1920Alexandre Millerand1924
Prezydent Argentyny	1916Hipólito Yrigoyen1922
Premier Australii	1915Billy Hughes1923
Prezydent Austrii	1919Karl Seitz1920 1920Michael Hainisch1928
Kanclerz Austrii	1918Karl Renner1920 1920Michael Mayr1921
Premier Azerbejdżanu	1919Nəsib bəy Yusifbəyli1920 1920Məmməd Həsən Hacınski1920
Król Belgów	1909Albert I1934
Premier Belgii	1918Léon Delacroix1920 1920Henri Carton de Wiart1921
Król Bhutanu	1907Ugyen Wangchuck1926
Prezydent Boliwii	1917José Gutiérrez Guerra1920 1920Bautista Saavedra1925
Prezydent Brazylii	1919Epitácio Lindolfo da Silva Pessoa1922
Sułtan Brunei	1906Muhammad Jamalul Alam II1924
Car Bułgarii	1918Borys III1943
Premier Bułgarii	1919Aleksandyr Stambolijski1923
Prezydent Chile	1915Juan Luis Sanfuentes1920 1920Arturo Alessandri Palma1924
Prezydent Chin	1918Xu Shichang1922
Prezydent Czechosłowacji	1918Tomáš Masaryk1935
Premier Czechosłowacji	1919Vlastimil Tusar1920 1920Jan Černý1921
Król Danii	1912Chrystian X1947
Premier Danii	1913Carl Theodor Zahle1920 1920Michael Pedersen Friis1920 1920Otto Liebe1920 1920Niels Neergaard1924
Dalajlama	1878Thubten Gjaco1933
Władca Egiptu	1917Fu’ad I1936
Premier Egiptu	1919Jusuf Wahba Pasza1920 1920Muhammad Taufik Nasim Pasza1921
Prezydent Ekwadoru	1916Alfredo Baquerizo1920 1920José Luis Tamayo1925
Premier Estonii	1919Jaan Tõnisson1920 1920Ado Birk1920 1920Jaan Tõnisson1920 1920Ants Piip1921
Cesarz Etiopii	1916Zeuditu (cesarzowa)1930
Premier Etiopii	1909Habte Gijorgis1927
Prezydent Finlandii	1919Kaarlo Juho Ståhlberg1925
Premier Finlandii	1919Juho Vennola1920 1920Rafael Erich1921
Prezydent Francji	1913Raymond Poincaré1920 1920Paul Deschanel1920 1920Alexandre Millerand1924
Premier Francji	1917Georges Clemenceau1920 1920Alexandre Millerand1920 1920Georges Leygues1921
Prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska	1920Heinrich Sahm1931
Król Grecji	1917Aleksander1920 1920Konstantyn I1922
Prezydent Gruzji	1918Nikola Czcheidze1921
Premier Gruzji	1918Noe Żordania1921
Prezydent Gwatemali	1898Manuel Estrada Cabrera1920 1920Carlos Herrera1921
Prezydent Haiti	1915Philippe Sudré Dartiguenave1922
Król Hiszpanii	1886Alfons XIII1931
Premier Hiszpanii	1919Manuel Allendesalazar1920 1920Eduardo Dato1921
Król Holandii	1890Wilhelmina1948
Premier Holandii	1918Charles Ruijs de Beerenbrouck1925
Prezydent Hondurasu	1919Francisco Bográn Barahona (p.o.)1920 1920Rafael López Gutiérrez1924
Szach Iranu	1909Ahmad Szah1925
Premier Iranu	1918Hassan Pirnia1920 1920Fathollah Chan Akbar1921
Władca Indii	1910Jerzy V1936
Król Irlandii	1910Jerzy V1936
Premier Irlandii	1919Éamon de Valera1922
Cesarz Japonii	1912Yoshihito1926
Premier Japonii	1918Takashi Hara1921
Premier Jugosławii	1919Ljubomir Davidović1920 1920Stojan Protić1920 1920Milenko Vesnić1921
Kalif	1918Mehmed VI1922
Premier Kanady	1911Robert Borden1920 1920Arthur Meighen1921
Emir Kataru	1913Abd Allah ibn Kasim Al Sani1949
Prezydent Kolumbii	1918Marco Fidel Suárez1921
Gubernator Korei (okupacja japońska)	1919Makoto Saitō1927
Prezydent Kostaryki	1919Francisco Aguilar Barquero (p.o.)1920 1920Julio Acosta García1924
Prezydent Kuby	1913Mario García Menocal1921
Prezydent Liberii	1912Daniel Edward Howard1920 1920Charles King1930
Książę Liechtensteinu	1858Jan II Dobry1929
Prezydent Litwy	1919Antanas Smetona1920
Premier Litwy	1919Ernestas Galvanauskas1920 1920Kazys Grinius1922
Wielki książę Luksemburga	1919Szarlotta1964
Premier Luksemburga	1918Émile Reuter1925
Premier Łotwy	1918Kārlis Ulmanis1921
Sułtan Maroka	1913Jusuf ibn Hassan1927
Prezydent Meksyku	1914Venustiano Carranza1920 1920Adolfo de la Huerta1920 1920Álvaro Obregón1924
Książę Monako	1889Albert I1922
Minister stanu Monako	1919Raymond Le Bourdon1923
Chan Mongolii	1911Bogda Chan1924
Premier Mongolii	1919Gonchigjalzangiin Badamdorj1920
Król Nepalu	1911Tribhuvan1950
Premier Nepalu	1901Chandra Shumsher Jang Bahadur Rana1929
Prezydent Niemiec	1919Friedrich Ebert1925
Kanclerz Niemiec	1919Gustav Bauer1920 1920Hermann Müller1920 1920Konstantin Fehrenbach1921
Prezydent Nikaragui	1917Emiliano Chamorro Vargas1921
Król Norwegii	1905Haakon VII1957
Premier Norwegii	1913Gunnar Knudsen1920 1920Otto Bahr Halvorsen1921
Premier Nowej Zelandii	1912William Massey1925
Sułtan Omanu	1913Tajmur ibn Fajsal1932
Prezydent Panamy	1918Belisario Porras Barahona1920 1920Ernesto Tisdel Lefevre (p.o.)1920 1920Belisario Porras Barahona1924
Papież	1914Benedykt XV1922
Prezydent Paragwaju	1919José Pedro Montero1920 1920Manuel Gondra1921
Prezydent Peru	1919Augusto B. Leguía1930
Premier Południowej Afryki	1919Jan Smuts1924
Prezydent Portugalii	1919António José de Almeida1923
Premier Portugalii	1919Alfredo de Sá Cardoso1920 1920Francisco Fernandes Costa1920 1920Alfredo de Sá Cardoso1920 1920Domingos Pereira1920 1920António Maria Baptista1920 1920José Ramos Preto1920 1920António Maria da Silva1920 1920António Granjo1920 1920Álvaro de Castro1920 1920Liberato Pinto1921
Premier Rosji	1917Włodzimierz Lenin1922
Król Rumunii	1914Ferdynand1927
Premier Rumunii	1919Alexandru Vaida-Voievod1920 1920Alexandru Averescu1921
Prezydent Salwadoru	1919Jorge Meléndez1923
Kapitanowie regenci San Marino	1919Moro Morri Francesco Pasquali1920 1920Marino Rossi Ciro Francini1920 1920Carlo Balsimelli Simone Michelotti1920 1920Marino Della Balda Vincenzo Francini1921
Sekretarz Stanu do spraw Politycznych i Zagranicznych San Marino	1918Giuliano Gozi1943
Król Serbów, Chorwatów i Słoweńców	1918Piotr I1921
Król Wielkiej Syrii	1920Fajsal I1920
Premier Syrii	1920Ali Rida ar-Rikabi1920 1920Haszim al-Atasi (p.o.)1920 1920Ala ad-Din ad-Durubi1920 1920Dżamil al-Ulszi1920
Prezydent Szwajcarii	1920Giuseppe Motta1920
Król Szwecji	1907Gustaw V1950
Premier Szwecji	1917Nils Edén1920 1920Hjalmar Branting1920 1920Gerhard Louis De Geer1921
Król Tajlandii	1910Vajiravudh1925
Król Tonga	1918Salote Tupou III1965
Premier Tonga	1912Tevita Tuʻivakano1923
Premier Turcji	1920Mustafa Kemal1921
Sułtan Turków	1918Mehmed VI1922
Prezydent Ukrainy	1919Symon Petlura1926
Prezydent Urugwaju	1919Baltasar Brum1923
Prezydent USA	1913Woodrow Wilson1921
Prezydent Wenezueli	1914Victorino Márquez Bustillos1922
Regent Królestwa Węgier	1920Miklós Horthy1944
Premier Węgier	1919Károly Huszár1920 1920Sándor Simonyi-Semadam1920 1920Pál Teleki1921
Monarcha Wielkiej Brytanii	1910Jerzy V1936
Premier Wielkiej Brytanii	1916David Lloyd George1922
Król Włoch	1900Wiktor Emanuel III1946
Premier Włoch	1919Francesco Saverio Nitti1920 1920Giovanni Giolitti1921

Styczeń
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
1				1	2	3	4
2	5	6	7	8	9	10	11
3	12	13	14	15	16	17	18
4	19	20	21	22	23	24	25
5	26	27	28	29	30	31

Luty
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
5							1
6	2	3	4	5	6	7	8
7	9	10	11	12	13	14	15
8	16	17	18	19	20	21	22
9	23	24	25	26	27	28	29

Marzec
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
10	1	2	3	4	5	6	7
11	8	9	10	11	12	13	14
12	15	16	17	18	19	20	21
13	22	23	24	25	26	27	28
14	29	30	31

Kwiecień
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
14				1	2	3	4
15	5	6	7	8	9	10	11
16	12	13	14	15	16	17	18
17	19	20	21	22	23	24	25
18	26	27	28	29	30

Maj
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
18						1	2
19	3	4	5	6	7	8	9
20	10	11	12	13	14	15	16
21	17	18	19	20	21	22	23
22	24	25	26	27	28	29	30
23	31

Czerwiec
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
23		1	2	3	4	5	6
24	7	8	9	10	11	12	13
25	14	15	16	17	18	19	20
26	21	22	23	24	25	26	27
27	28	29	30

Lipiec
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
27				1	2	3	4
28	5	6	7	8	9	10	11
29	12	13	14	15	16	17	18
30	19	20	21	22	23	24	25
31	26	27	28	29	30	31

Sierpień
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
31							1
32	2	3	4	5	6	7	8
33	9	10	11	12	13	14	15
34	16	17	18	19	20	21	22
35	23	24	25	26	27	28	29
36	30	31

Wrzesień
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
36			1	2	3	4	5
37	6	7	8	9	10	11	12
38	13	14	15	16	17	18	19
39	20	21	22	23	24	25	26
40	27	28	29	30

Październik
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
40					1	2	3
41	4	5	6	7	8	9	10
42	11	12	13	14	15	16	17
43	18	19	20	21	22	23	24
44	25	26	27	28	29	30	31

Listopad
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
45	1	2	3	4	5	6	7
46	8	9	10	11	12	13	14
47	15	16	17	18	19	20	21
48	22	23	24	25	26	27	28
49	29	30

Grudzień
	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
49			1	2	3	4	5
50	6	7	8	9	10	11	12
51	13	14	15	16	17	18	19
52	20	21	22	23	24	25	26
53	27	28	29	30	31

Rok1920 / MCMXX

stulecia:XIX wiek ~XX wiek ~XXI wiek
dziesięciolecia:1890–1899 •1900–1909 •1910–1919 •1920–1929•1930–1939•1940–1949•1950–1959
lata:1910 «1915 «1916 «1917 «1918 «1919 «1920»1921»1922»1923»1924»1925»1930

Rok 1920 ogłoszono

[edytuj |edytuj kod]

Rokiem Świętym Jakubowym

Wydarzenia w Polsce

[edytuj |edytuj kod]

3 stycznia –wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła się akcja zaczepna grupy wojsk gen.Edwarda Rydza-Śmigłego przeciwko bolszewikom naDyneburg. Po całodziennych zaciętych walkach przy 30-stopniowym mrozie oddziały polskie weszły do miasta.
4 stycznia:
- zKrakowa wyjechał pierwszy wagon prezentów zebranych w mieście dla żołnierzyfrontu litewsko-białoruskiego (w Krakowie przygotowano ogółem około 35 tys. paczek).
- wBytomiu założony zostaje klub piłkarskiPolonia Bytom.
7 stycznia – z powodu brakuwęgla pracę przerwałakrakowska gazownia miejska. Zgasły lampy uliczne, a w wielu domach przestały działać piece. Dostawy gazu wznowiono następnego dnia rano, po otrzymaniu niewielkiego transportu węgla. Takie przerwy pojawiały się w Krakowie jeszcze kilka razy w ciągu tej zimy.
10 stycznia:
- Gdańsk stał sięWolnym Miastem według postanowieńtraktatu wersalskiego.
- Polska odzyskała dostęp doBałtyku (72 km pas wybrzeża odOrłowa poJezioro Żarnowieckie).
- w ramach wymiany do Polski przybył pierwszy transport polskich uchodźców i zakładników zRosji.
15 stycznia – wprowadzeniemarki polskiej jako waluty obowiązującej w Polsce.
17 stycznia:
- Wojsko Polskie pod wodzą gen. broniJózefa Hallera przekroczyłolinię demarkacyjną podNieszawą.
- Polska rozpoczęła przejmowaniePomorza Gdańskiego przyznanegotraktatem wersalskim.
18 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło do opuszczonego przez NiemcówTorunia.
20 stycznia
- oddziałyFrontu Wielkopolskiego wkroczyły doBydgoszczy, entuzjastycznie witane przez Polaków.
- Sejm uchwalił ustawę oobywatelstwie polskim.
22 stycznia:
- pierwsze po wojnie przyznanie orderuVirtuti Militari.
- Antoni Petrykiewicz, 13-letni obrońcaLwowa, został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, zostając jego najmłodszym kawalerem w historii.
- Wojsko Polskie wkroczyło doChełmna.
23 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło doGrudziądza.
24 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło doSępólna Krajeńskiego.
28 stycznia – Wojsko Polskie zajęłoPelplin iKamień Krajeński (w II RP Kamień Pomorski).
29 stycznia – Wojsko Polskie wkroczyło doCzerska,Starogardu Gdańskiego iTucholi.
30 stycznia – bojówkiniemieckie zamordowały naGórnym Śląsku działacza polskiegoPiotra Niedurnego.
31 stycznia:
- wkroczenie Wojska Polskiego doChojnic.
- plebiscyt na Górnym Śląsku: oddziałyangielskie iwłoskie obsadziły tereny plebiscytowe naGórnym Śląsku i wOlsztyńskim.
1 lutego – wKrakowie rozpoczął się strajk masarzy i rzeźników, usiłujących wymusić podniesienie cen maksymalnych ustalonych przez władze miejskie.
8 lutego:
- oddziały brytyjskie iwysoki komisarz Ligi Narodów,Reginald Tower, przejęliGdańsk z rąk Niemców.
- Maciej Biesiadecki został pierwszymKomisarzem Generalnym RP w Wolnym Mieście Gdańsku.
- Wojsko Polskie wkroczyło doKartuz, przyłączając miasto do Rzeczypospolitej.
10 lutego –zaślubin Polski z morzem wPucku dokonał gen.Józef Haller. Tym samym potwierdzono wykonanie jednego z punktów postanowieńtraktatu wersalskiego przyznającego Polsce 140-kilometrowy odcinek wybrzeża.
11 lutego –plebiscyt na Górnym Śląsku: władzę naGórnym Śląsku objęłaKomisja Międzysojusznicza.
19 lutego – plebiscyt na Górnym Śląsku: wBytomiu powołano Polski Komitet Plebiscytowy zWojciechem Korfantym na czele.
20 lutego – wŚwiętochłowicach założono Klub SportowyŚląsk Świętochłowice.
20–22 lutego – wZakopanem odbyły się 1. narciarskie mistrzostwa Polski (Franciszek Bujak zwyciężył w biegu na 18 km).
29 lutego:
- naRynku Głównym w Krakowie odbył się wiec śląski z udziałem 100 tys. osób. Z tej okazji przybyło do miasta około 10 tys. gości zeŚląska Cieszyńskiego,Spisza iOrawy. W uchwalonych rezolucjach deklarowano wszelką pomoc na czas plebiscytu, zapowiadano, że sfałszowane wyniki plebiscytu nie zostaną uznane, a na wszelki gwałt ludność polska odpowie gwałtem.
- w ramach „Tygodnia obrony Kresów Zachodnich” rozpoczęto w Krakowie zbiórkę pieniędzy, którą poparli wspólną odezwą prezesPolskiej Akademii Umiejętności (PAU) prof.K. Morawski, dowódca frontu śląskiego gen.F. Latinik oraz posłowie śląscy do Sejmu Ustawodawczego.
Marzec – odbyły się pierwszewybory samorządowe w II RP.
10 marca –wojna polsko-bolszewicka: wojska rosyjskie rozpoczęły ofensywę na zachód.
12 marca –Ruska Ludowa Republika Łemków została zlikwidowana przez wojsko polskie.
19 marca:
- Józef Piłsudski zostałPierwszym Marszałkiem Polski.
- powstała pierwsza w II Rzeczypospolitej loża wolnomularska –Kopernik.
24 marca –Sejm uchwalił ustawęo nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców – jeden z najstarszych, obowiązujących do dziś aktów prawnych.
28 marca:
- wojna polsko-bolszewicka: w odpowiedzi na polską propozycję rozpoczęcia rokowań pokojowych wBorysowie, strona rosyjska zażądała innego miejsca i całkowitego wstrzymania ognia.
- w ujeżdżalni wojskowej przy ul. Zwierzynieckiej w Krakowie odbyły sięzapasy atletyczne oraz pierwszy w Polsce meczbokserski.
4 kwietnia – wKatowicach utworzonoNiemiecki Komisariat Plebiscytowy.
20 kwietnia – wHajdukach Wielkich (obecnie Chorzów Batory) założono Klub SportowyRuch Chorzów.
21 kwietnia – Polska podpisała układ zUkrainą o wzajemnym współdziałaniu wojskowym.Józef Piłsudski zawarł umowę z atamanemSemenem Petlurą. W umowie tej Polska uznała prawo Ukrainy do niezawisłości (umowa warszawska).
22 kwietnia –Naczelny Wódz Wojska Polskiego Józef Piłsudski wydał dekret powołujący do życiaMuzeum Wojska Polskiego; na stanowisko dyrektora instytucji wyznaczony został pułkownikBronisław Gembarzewski, równocześnie dyrektorwarszawskiego Muzeum Narodowego.
24 kwietnia – Polska iUkraińska Republika Ludowa zawarłysojusz wojskowy.
25 kwietnia – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła sięwyprawa kijowska.
25–27 kwietnia – wojna polsko-bolszewicka:zagon na Koziatyn.
26 kwietnia:
- wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskiezajęły Żytomierz.
- masakra strajkujących kolejarzy wPoznaniu. Od policyjnych kul zginęło 9 osób, 30 zostało rannych.
- założono klubGwiazda Bydgoszcz, najstarszy klub sportowy w mieście.
28 kwietnia – powstał pierwszy polskiport wojenny wPucku, którego struktury przeniesiono później doGdyni.
4 maja – oddziałypowstańców śląskich dotarły nadOdrę.
7 maja – wojna polsko-bolszewicka: oddziały polskie zajęłyKijów.
10 maja – rozpoczął się strajk powszechny naGórnym Śląsku, protestowano przeciwko niemieckiemu terrorowi.
14 maja:
- wojna polsko-bolszewicka: początek kontrofensywy rosyjskiej.
- został założonyZwiązek Zawodowy Literatów Polskich.
- wWarszawie rozpoczął się I Kongres Klasowych Związków Zawodowych.
- wBydgoszczy powstałKlub Sportowy Polonia.
16 maja – przeprowadzonowybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego przyszłegoWolnego Miasta Gdańska.
17 maja – wojna polsko-bolszewicka: Wódz Naczelny Józef Piłsudski wydał dyrektywę o utworzeniuFrontu Północnego.
23 maja – powstałaNarodowa Partia Robotnicza.
29 maja – wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę naUkrainie.
30 maja – założono klub sportowyJagiellonia Białystok.
2 czerwca – wOlsztynie po raz pierwszy wykonano pieśńO Warmio moja miła.
4 czerwca –Sejm Ustawodawczy przyjąłustawę o tymczasowym ustroju władz szkolnych.
5 czerwca –1 Armia Konna Siemiona Budionnego przerwała front polsko-rosyjski podczas wojny polsko-bolszewickiej.
6 czerwca – wSopocie otwarto pierwsze kasyno na terenie obecnej Polski.
8 czerwca –plebiscyt na Górnym Śląsku: niemieckie bojówki napadły na Polski Komitet Plebiscytowy whotelu „Lomnitz” wBytomiu.
9 czerwca – ustąpiłrząd Leopolda Skulskiego.
10 czerwca – wojna polsko-bolszewicka: wojska polskie i ukraińskie na skutek ofensywyArmii Czerwonej wycofały się zKijowa.
14 czerwca – na inauguracyjnym posiedzeniu zebrało sięZgromadzenie Konstytucyjne Wolnego Miasta Gdańska.
17 czerwca – powołanoSzkołę Morską wTczewie.
20 czerwca – w kościele parafialnym wWadowicach został ochrzczonyKarol Wojtyła.
23 czerwca – utworzonopierwszy rząd Władysława Grabskiego.
27 czerwca:
- Władysław Grabski zostałpremierem RP.
- w Warszawie utworzono Polski Związek Towarzystw Kolarskich, obecniePolski Związek Kolarski.
1 lipca – powołanieRady Obrony Państwa.
4 lipca – wojna polsko-bolszewicka: ruszyła ofensywaTuchaczewskiego. W ciągu dwóch tygodni bolszewicy zajęli Mińsk, Wilno, Grodno (19 lipca) i Pińsk.
7–13 lipca – atak wojsk litewskich na polskie placówki w rejonieDukszty, Niewiejtany,Butrymańce^[1]
8 lipca – podczas wojny polsko-bolszewickiej w zdobytym przez bolszewikówTarnopolu proklamowano marionetkowąGalicyjską Socjalistyczną Republikę Rad.
9 lipca:
- wojna polsko-bolszewicka: bitwa podGrebionką.
- wojna polsko-bolszewicka: utracono dwa polskiepociągi pancerne: „Generał Iwaszkiewicz” pod Czarnym Ostrowiem i „Konarzewski” podBobrujskiem.
11 lipca – naWarmii, Mazurach i Powiślu odbył się plebiscyt. Zdecydowana większość opowiedziała się za przynależnością terenów plebiscytowych do Niemiec (tylko ok. 3,5% głosów za przynależnością do Polski).
14 lipca – wojna polsko-bolszewicka:oddziały polskie po walkach zLitwinami ibolszewikami wycofane zostały zWilna. Litwini zajęli stację Nowe Troki-Landwarów.
15 lipca:
- Sejm Ustawodawczy uchwaliłStatut Organiczny Województwa Śląskiego, nadającyautonomię polskiej części Górnego Śląska.
- wprowadzenie ustawy o wykonaniu reformy rolnej
16–18 lipca – na stadionie Pogoni Lwów odbyły sięI Mistrzostwa Polski w lekkiej atletyce
- Stanisław Sośnicki triumfował w 6 konkurencjach:
  - 100 m – 11,4 s.
  - 4 × 100 m – 48,2 s.
  - skok wzwyż z miejsca – 1,26 m
  - skok w dal z miejsca – 2,87 m
  - skok w dal – 6,19 m
  - trójskok – 12,68 m
- Wacław Kuchar ustanowił rekord Polski w biegu na 800 wynikiem 2.04,6 s.
19 lipca – wojska litewskie zajmująPuńsk,Sejny iGiby
24 lipca – został powołany Rząd Obrony Narodowej zWincentym Witosem jako premierem. Członkami rządu byli także m.in.Ignacy Daszyński,Gabriel Narutowicz iMaciej Rataj.
27 lipca:
- wojna polsko-bolszewicka:Armia Czerwona zajęła twierdzęOsowiec.
- wojna polsko-bolszewicka: w obliczuciężkiej sytuacji na froncie i zagrożenia krajuEpiskopat Polski oddał Polskę pod opiekęMatki Boskiej.
28 lipca:
- Rada Ambasadorów w Paryżu dokonała podziałuŚląska Cieszyńskiego pomiędzy Polskę iCzechosłowację.
- wojna polsko-bolszewicka:Armia Czerwona zajęłaBiałystok.
30 lipca – wBiałymstoku utworzonoTymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski. Komitet ten ogłosił Manifest do polskiego ludu roboczego miast i wsi, w którym zapowiedział utworzenie Polskiej Republiki Radzieckiej.
30 lipca – wojska litewskie wkraczają do Suwałk
31 lipca – wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona zajęła twierdzęBrześć nadBugiem.
Sierpień – doTarnowa przybył rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej na czele z atamanemSymonem Petlurą (swą siedzibę miał w hotelu „Bristol” przy ul. Krakowskiej 9).
1 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: wydano rozkaz zakończenia obronytwierdzy Łomża, co otworzyło drogęsowietom naWarszawę.
6 sierpnia – podpisanie przez rząd litewski i sowieckie władze wojskowe konwencji w sprawie wycofania wojsk bolszewickich z zamieszkanych przez Polaków terenów (w tym Wilna), które przekazane miały być Litwie.
8 sierpnia – wojska litewskie wkraczają do Augustowa
9 sierpnia –Kazimierz Sosnkowski został ministrem spraw wojskowych.
10 sierpnia:
- wojna polsko-bolszewicka: sowiecki3. Korpus Kawalerii przekroczyłWisłę na północ od Warszawy.
- Rada Obrony Państwa wydała odezwę do ludów świata, w której demaskowała postępowanie Sowietów w sprawie rokowań. Podkreślano pełną wykrętów rosyjską politykę stosowaną względem Polski oraz państw europejskich.
11 sierpnia – Rada Obrony Państwa ustanowiłaKrzyż Walecznych – polskieodznaczenie wojskowe.
12–25 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka:Bitwa Warszawska zakończona zwycięstwem wojsk polskich nad oddziałami Armii Czerwonej dowodzonej przezTuchaczewskiego.
14 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: w bitwie warszawskiej zginął podOssowem ksiądzIgnacy Skorupka.
15 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: podczas bitwy warszawskiej polskim oddziałom udało się powstrzymać ofensywę bolszewicką.
16 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka:koncentryczne uderzenie armii Władysława Sikorskiego, wyprowadzone z południowo-wschodnichfortów Modlina i znadWkry, doprowadziło do opanowaniaNasielska. Uderzenie to dało możliwość kontynuowania pomyślnych działań naSerock iPułtusk.
17 sierpnia:
- wojna polsko-bolszewicka: stoczonobitwę pod Zadwórzem nazywanąPolskimi Termopilami.
- Niemcy, na fałszywą wieść o przegranej Bitwie Warszawskiej, rozpoczęli zajmowanieŚląska. Oddziały francuskie stacjonujące wKatowicach zmuszono do wycofania się.
- plebiscyt na Górnym Śląsku: nacjonaliściniemieccy zamordowali wKatowicach polskiego lekarzaAndrzeja Mielęckiego.
18–19 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: początekdwudniowej bitwy o Płock.
18 sierpnia – w więzieniu weWronkach strażnicy pobili więźniarki-komunistki, m.in.Marię Koszutską.
19 sierpnia/20 sierpnia – w nocy z 19 na 20 sierpnia rozpoczęło sięII powstanie śląskie (trwało do25 sierpnia).
22 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: zwycięstwo polskie wbitwie białostockiej.
25 sierpnia:
- zakończyła sięBitwa Warszawska.
- na rozkaz polskiego dowództwa zakończonoII powstanie śląskie. Powołano mieszanąPolicję Plebiscytową.
26 sierpnia – na mocy porozumienia z bolszewikami z 6 sierpnia, do Wilna wkraczają wojska litewskie.
31 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka:bitwa pod Komarowem. W wyniku ofensywy na froncie południowym Rosjanie znaleźli się w odwrocie.
11 września:
- założonoWielką Lożę Narodową Polski.
- otwartoKonsulat Generalny Niemiec w Toruniu.
16 września – wojna polsko-bolszewicka: zakończyła siębitwa pod Dytiatynem.
20 września – wojna polsko-bolszewicka: rozpoczęła siębitwa nad Niemnem (trwała do26 września).
24 września – zakupiono 4 niemieckietrałowce typu FM.
Październik – wWarszawie odbył się pierwszy w Polsce pokaz gry wrugby.
5 października – wBochni zmarł Emeryk Kostyal de Tharno,mjr WP, były komendant szpitali wtwierdzy Kraków, dowódca szpitala wojskowego w Bochni.
7 października – wSuwałkach podpisane zostało porozumienie, na mocy którego Wilno miało przypaść Litwie.
9 października –bunt Żeligowskiego: wojsko polskie zajęłoWilno i okolice.
12 października:
- wojna polsko-bolszewicka: wRydze podpisano polsko-radziecki preliminaryjny traktat pokojowy i umowę o rozejmie między Polską, Rosją i Ukrainą.
- gen.Lucjan Żeligowski po zajęciu Wilna proklamował utworzenieLitwy Środkowej.
18 października – wojna polsko-bolszewicka: wszedł w życie rozejm z12 października.
21 października – podczaswojny ukraińsko-radzieckiej na terytorium Polski została wyparta i tu internowana armiaUkraińskiej Republiki Ludowej.
9 listopada – została zawartakonwencja polsko-gdańska.
15 listopada – oficjalnie powstałoWolne Miasto Gdańsk.
17 listopada – uchwalonokonstytucję Wolnego Miasta Gdańska.
22 listopada –Józef Piłsudski nadał miastuLwów Order Virtuti Militari za bohaterską jego obronę przed Ukraińcami na przełomie 1918/1919 r.
29 listopada – wBytomiu została uruchomionaElektrociepłownia Szombierki.
10 grudnia:
- wWarszawie powstałaAkademia Nauk Technicznych.
- utworzonodiecezję łódzką.
12 grudnia – odbył się pierwszy zjazdKomunistycznej Partii Górnego Śląska.
16 grudnia:
- WłochBernardo Attolico został mianowanyWysokim Komisarzem Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku (urząd sprawował do23 stycznia 1921).
- Julian Fałat założył wToruniuKonfraternię Artystów.
17 grudnia:
- Sejm Ustawodawczy przyjąłustawę o nadaniu ziemi żołnierzom Wojska Polskiego.
- pomiędzy anektowaną przez PolskęLitwą Środkową aRepubliką Litwy utworzonopas neutralny.
23 grudnia – w życie weszła ustawaSejmu reorganizująca podział administracyjny wGalicji oraz tworząca województwa:krakowskie,lwowskie,stanisławowskie itarnopolskie.
29 grudnia – podniesiono banderę na kanonierceORP „Komendant Piłsudski”.

Wydarzenia na świecie

[edytuj |edytuj kod]

1 stycznia – oficjalna data utworzeniaReichswehry.
3 stycznia:
- łotewska wojna o niepodległość: w pierwszym dniubitwy pod Dyneburgiem (3–25 stycznia) połączone siły łotewsko-polskie odbiły miasto z rąk bolszewików.
- Babe Ruth, zawodnikBoston Red Sox, przeszedł do zespołuNew York Yankees. Transfer był wart 125 tys.dolarów – w tym czasie była to największa suma zapłacona za gracza.
5 stycznia –Charles King zostałprezydentem Liberii.
7 stycznia –Biała Armia admirałaAleksandra Kołczaka poddała się wKrasnojarsku. Rozpoczął sięWielki Syberyjski Marsz Lodowy.
8 stycznia – założonoCzechosłowacki Kościół Husycki.
9 stycznia – wWielkiej Brytanii ogłoszono, że zostanie wybudowane milion domów dlaweteranów I wojny światowej. Obietnica nigdy nie została zrealizowana w pełni.
10 stycznia –traktat wersalski wszedł w życie.
12 stycznia – u zachodnich wybrzeżyFrancji zatonął w czasie sztormu francuski statek pasażerski „Afrique”; spośród 609 osób na pokładzie ocalały 34.
16 stycznia:
- powołano do życiaRadę Ligi Narodów.
- przywódcy zwycięskich państw w I wojnie światowej zażądali odHolandii ekstradycjiWilhelma II Hohenzollerna, który schronił się tam po wojnie.
17 stycznia:
- Paul Deschanel został wybrany naprezydenta Francji.
- wprowadzenieprohibicji w Stanach Zjednoczonych.
19 stycznia –Senat Stanów Zjednoczonych zagłosował przeciw przystąpieniu USA doLigi Narodów.
20 stycznia –Alexandre Millerand zostałpremierem Francji.
21 stycznia – wParyżu zakończyła siękonferencja pokojowa po I wojnie światowej. Wzięło w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska reprezentowana była przezIgnacego Paderewskiego,Romana Dmowskiego orazWładysława Grabskiego. Państwa pokonane wI wojnie światowej (Niemcy,Austro-Węgry,Turcja iBułgaria) nie zostały dopuszczone do konferencji. Przedstawiono im tylko traktat do podpisania.Rosja Radziecka nie została zaproszona, gdyż mocarstwaEntenty nie uznawały rządu bolszewickiego, który podpisał osobny pokój z Niemcami.
22 stycznia – powstałaNarodowa Partia Australii.
23 stycznia – Holandia odmówiła ekstradycji ostatniego niemieckiego cesarza, Wilhelma II Hohenzollerna.
25 stycznia – formalne rozpoczęcie działalności Ligi Narodów.
28 stycznia:
- dekretemkróla Hiszpanii Alfonsa XIII Burbona została utworzonaHiszpańska Legia Cudzoziemska.
- Turcja zrezygnowała z ziem etnicznie nietureckich, a należących doImperium Osmańskiego.
1 lutego –Kanadyjska Królewska Policja Konna rozpoczęła swą działalność.
2 lutego:
- wojna estońsko-bolszewicka: w mieścieTartu został podpisanytraktat pokojowy kończący wojnę, Rosja Bolszewicka uznała niepodległośćEstonii.
- ostatni chanChanatu Chiwy, Sajjid Abdullah, abdykował, doChiwy wkroczyła Armia Czerwona, a dwa miesiące później utworzonoChorezmijską LRR.
7 lutego – admirałAleksandr Kołczak i politykWiktor Piepielajew zostali rozstrzelani w pobliżuIrkucka.
8 lutego –Tirana została stolicąAlbanii.
9 lutego:
- w Paryżu podpisanotraktat przyznający archipelagSpitsbergenu Norwegii.
- wojska brytyjskie zdobyłyTaleex, stolicę leżącego naPółwyspie Somalijskim Państwa Derwiszów, kładąc kres jego istnieniu.
13 lutego – korpus francuski objął w imieniu Ligi Narodów administrację w spornym niemiecko-litewskimOkręgu Kłajpedy.
14 lutego – powstała Liga Kobiet Głosujących (ang.League of Women Voters(inne języki)) wChicago, organizacja polityczna domagająca się dla kobiet prawa do głosowania.
17 lutego –Anna Anderson próbowała popełnić samobójstwo w Berlinie, dostała się do szpitala psychiatrycznego, gdzie podała się za cudem ocalałącarewnę Anastazję.
18 lutego –Paul Deschanel zostałprezydentem Francji.
19 lutego –wojna domowa w Rosji: wobec zbliżania się do miasta oddziałówArmii Czerwonej, członkowieTymczasowego Rządu Obwodu Północnej – organu wykonawczegoBiałych w północnej Rosji – ewakuowali się drogą morską wraz z wyższymi urzędnikami, wojskowymi i ich rodzinami zArchangielska.
21 lutego – wojna domowa w Rosji: Armia Czerwona zajęła Archangielsk.
22 lutego – w miejscowościEmeryville wKalifornii odbyły się pierwsze wyścigipsów goniących za imitacjązająca.
23 lutego – przedstawiciele Polski iBiałoruskiej Republiki Ludowej podpisali wRydze umowę o charakterze konwencji wojskowej, mówiącej o wspólnej walce zbolszewikami Wojska Polskiego iBiałoruskiej Armii Narodowej.
24 lutego – wMonachium Adolf Hitler przedstawił swój program dlaNarodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP).
29 lutego – została uchwalonakonstytucja Czechosłowacji.
Marzec – pierwsze na świecie pokojowe przekazanie władzy w państwiesocjaldemokratycznym wSzwecji.Hjalmar Branting objął urząd premiera po ustępującymNilsie Edénie.
1 marca – węgierski admirałMiklós Horthy zostałregentem Węgier.
8 marca:
- Dania,Kuba iSzwajcaria przystąpiły doLigi Narodów.
- Generalny Kongres Syryjski proklamował niepodległośćKrólestwa Wielkiej Syrii. Jej królem został ogłoszonyFajsal I.
10 marca –Hjalmar Branting zostałpremierem Szwecji.
13–17 marca –pucz Kappa-Lüttwitza: doszło do nieudanej próby przewrotu monarchistycznego wRepublice Weimarskiej.
14 marca – wplebiscycie terytorialnym w południowymSzlezwiku 80% głosujących opowiedziało się za przynależnością do Niemiec.
15 marca:
- wZagłębiu Ruhry została sformowana 50 tys. komunistyczna Armia Czerwona Zagłębia Ruhry (niem. Rote Ruhrarmee), była to reakcja napucz Kappa-Lüttwitza.
- Rafael Erich(inne języki) zostałpremierem Finlandii.
- Sándor Simonyi-Semadam zostałpremierem Węgier.
17 marca –Armia Czerwona zlikwidowałaKubańską Republikę Ludową.
18 marca –Friedrich Ebert (Prezydent Republiki Weimarskiej) mianował gen.Hansa von Seeckta szefem Kierownictwa Wojsk.
19 marca –Senat Stanów Zjednoczonych po raz drugi odrzucił ratyfikacjętraktatu wersalskiego wraz z paktemLigi Narodów.
20 marca –irlandzka wojna o niepodległość: burmistrzCorku Tomás Mac Curtain(inne języki) został zastrzelony przed swoim domem przez brytyjskiego policjanta.
23 marca – admirałMiklós Horthy zadeklarował, że Węgry sąmonarchią bez zasiadającego na tronie króla.
26 marca – rząd Republiki Weimarskiej zwrócił się z prośbą do Francji na pozwolenie użycia niemieckiej armii przeciw rebelianckiej Armii Czerwonej Zagłębia Ruhry, na terytorium okupowanym przez Francję.
27 marca –Hermann Müller zostałkanclerzem Niemiec.
29 marca – William Robertson, który wstąpił do armii brytyjskiej w roku1877, został mianowanymarszałkiem polnym – był to pierwszy przypadek kariery wojskowej w armii brytyjskiej odszeregowego domarszałka.
30 marca:
- Otto Liebe(inne języki) zostałpremierem Danii.
- przyjętoflagę Czechosłowacji (od 1993 rokuCzech).
31 marca –parlament brytyjski uchwalił akt prawny (ang. Government of Ireland Act 1920) dzielącyIrlandię naIrlandię Północną iIrlandię Południową.
1 kwietnia – formalne powstanieNSDAP, z przekształcenia małej lokalnej bawarskiej partiiAntona Drexlera.
2 kwietnia – niemiecka armia wkroczyła doZagłębia Ruhry, by walczyć z komunistyczną Armią Czerwoną Zagłębia Ruhry.
4–7 kwietnia – wJerozolimie doszło dowalk między Arabami i Żydami. Brytyjski gubernator Jerozolimy ogłosiłstan wojenny. Zginęło 5Żydów i 4Arabów, a 216 Żydów, 23 Arabów i 7 żołnierzy brytyjskich zostało rannych.
5 kwietnia –Michael Pedersen Friis(inne języki) zostałpremierem Danii.
6 kwietnia – z inicjatywyRosji Radzieckiej utworzona zostałaRepublika Dalekiego Wschodu jako państwo odgradzające ją odchińskich terenów okupowanych przezJapończyków.
11 kwietnia –Álvaro Obregón uciekł do stanuGuerrero ze stolicyMeksyku ze względu na proces sądowy, który miał zniszczyć jego reputację.
15 kwietnia:
- naLitwie zakończyły się dwudniowewybory doSejmu Ustawodawczego.
- Carlos Herrera y Luna zostałprezydentem Gwatemali.
- w South Baintree w stanieMassachusetts doszło dwóch morderstw na tle rabunkowym, o co zostali oskarżeni i następnie skazani na śmierć włoscyanarchiści Sacco i Vanzetti.
18 kwietnia – naŁotwie odbyły się pierwsze wolnewybory parlamentarne.
19 kwietnia:
- wMandacie Palestyny odbyły się pierwsze wybory do żydowskiegoZgromadzenia Reprezentantów.
- Republika Weimarska i Rosja Radziecka zgodziły się na wymianę żołnierzy, którzy dostali się do niewoli.
20 kwietnia:
- rozpoczęły sięVII Letnie Igrzyska Olimpijskie wAntwerpii.
- wSèvres pod Paryżem podpisano traktat pokojowy pomiędzy państwamiententy aTurcją.
- w serii 7tornad w stanachMissisipi iAlabama zginęły 224 osoby.
23 kwietnia:
- Wielkie Zgromadzenie Narodowe Turcji rozwiązało rząd sułtanaMehmeda VI i ustanowiło tymczasowąkonstytucję.
- reprezentacja Szwecji w hokeju na lodzie mężczyzn w swym pierwszym oficjalnym meczu pokonała wAntwerpii Belgię 8:0.
24 kwietnia –Francja iWielka Brytania dokonały podziałuBliskiego Wschodu, w wyniku którego terytoriumWielkiej Syrii przypadło Francji.
25 kwietnia – Rada Państw Ententy przyznała Francji mandatSyrii i Libanu, aWielkiej Brytanii mandatiracki orazpalestyński wraz zJordanią.
25–27 kwietnia –wyprawa kijowska: zwycięski polskizagon na Koziatyn.
26 kwietnia:
- wyprawa kijowska: wojska polskiezdobyły Żytomierz.
- ogłoszono oficjalnie powstanieChorezmijskiej Ludowej Republiki Radzieckiej stworzonej przez Rosję Radziecką, a będącej sukcesorem Chanatu Chiwy.
- wMuzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie odbyła się tzw.Wielka Debata pomiędzy amerykańskimi astronomamiHeberem Curtisem iHarlowem Shapleyem, dotycząca możliwości istnienia innychgalaktyk oraz rozmiarówWszechświata.
27 kwietnia – wyprawa kijowska: zwycięstwo wojsk polskich wbitwie pod Czarnobylem.
28 kwietnia – powstałaAzerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka.
29 kwietnia – finał olimpijskiturnieju hokeja na lodzie: Kanada pokonała USA 12:1.
2 maja – we włoskimViareggio karabinier zastrzelił w trakcie meczu kibica miejscowej drużyny piłkarskiej, co doprowadziło do wybuchu rewolty i ogłoszenia „Republiki Viareggio”. Po wpłynięciu do miejscowego portu okrętu wojennego rebelianci skapitulowali.
3 maja:
- Mustafa Kemal Atatürk został pierwszympremierem Republiki Tureckiej.
- wyprawa kijowska: polscy żołnierze wjechali do Kijowa zdobycznym tramwajem, biorąc do niewoli oficera Armii Czerwonej, po czym się wycofali.
3–4 maja – Francuzi Bossoutrot i Bernard ustanowili rekord świata długości lotu balonem 1915,2 km.
5 maja:
- amerykańskie władze wycofały zarzuty wobec grupy czołowych działaczyTowarzystwa Strażnica oraz redaktorów książkiDokonana tajemnica, aresztowanych od dwóch lat pod zarzutem utrudniania poboru do wojska podczas wojny.
- Niels Neergaard został po raz drugipremierem Danii.
6 maja – wyprawa kijowska: po przeprowadzonej mobilizacjibolszewicy wysłali naNaddnieprze 120 tys. żołnierzy.
7 maja:
- wyprawa kijowska: wojska polskie i ukraińskie zdobyłyKijów.
- prezydentVenustiano Carranza został zmuszony do opuszczenia stolicy Meksyku.
- w Moskwie zostało podpisane porozumienie między Rosją Radziecką aDemokratyczną Republiką Gruzji, uznające niepodległość Gruzji. W sześć miesięcy później Armia Czerwona dokonała inwazji naGruzję.
9 maja:
- oddziały rebeliantów pod wodzą przyszłegoprezydenta Meksyku Álvaro Obregóna wkroczyły do miastaMeksyk.
- Joanna d’Arc zostałakanonizowana przezBenedykta XV.
13 maja – otwartoFritz-Walter-Stadion wKaiserslautern.
15 maja – w Paryżu odbyła się premiera baletuPulcinella z muzykąIgora Strawinskiego.
16 maja:
- przeprowadzonoreferendum wSzwajcarii, w którym większość wypowiedziała się za przystąpieniem do Ligi Narodów.
- Joanna d’Arc została kanonizowana przez papieżaBenedykta XV.
17 maja:
- francuskie i belgijskie oddziały okupujące miasta niemieckie po I wojnie światowej zostały wycofane.
- pierwszy lot holenderskich linii lotniczychKLM zAmsterdamu do Londynu.
18 maja – wIslandii parlament (Althing) uchwalił konstytucję.
20/21 maja – nocą w zastawionej pułapce na drodze doVeracruz oddziały dowodzone przez Rodolfo Herrerę dokonały mordu na prezydencie Meksyku Venustiano Carranzy.
23 maja:
- cierpiący naupojenie senne prezydent Francji Paul Deschanel wypadł w nocy w samej piżamie z jadącego pociągu, doznając niegroźnych obrażeń.
- powstałaKomunistyczna Partia Indonezji (PKI).
24 maja – Venustiano Carranza został pochowany w stolicy Meksyku – wszyscy jego sprzymierzeńcy polityczni zostali aresztowani.Adolfo de la Huerta został wybrany tymczasowym prezydentem.
27 maja –Tomáš Masaryk został wybrany prezydentemCzechosłowacji.
29 maja:
- wyprawa kijowska: rozpoczęła siębitwa pod Wołodarką kołoKijowa.
- wielka powódź w mieścieHorncastle w hrabstwieLincolnshire wAnglii – straciło życie 20 osób.
- KanadyjczykEarl Thomson ustanowił rekord świata w biegu na 110 m ppł. wynikiem 14,4 s.
31 maja:
- wyprawa kijowska: stoczono bitwypod Bystrzykiem ipod Wołodarką.
- zwodowano japońskipancernik „Mutsu”.
1 czerwca – założono holenderski klub piłkarskiFC Volendam.
2 czerwca:
- wojna polsko-bolszewicka: zwycięstwo wojsk polskich wbitwie pod Boryspolem koło Kijowa.
- zwłoki zmarłego dwa lata wcześniej w więzieniu w czeskimTerezinie Gavrilo Principa, zabójcy następcy tronuAustro-Węgier arcyksięciaFranciszka Ferdynanda i jego żonyZofii von Chotek, zostały ekshumowane i przewiezione doKrólestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców.
4 czerwca – został podpisanytraktat w Trianon – traktat pokojowy międzyWęgrami a państwamiEntenty. Na mocy tego traktatu Węgry utraciły 71% terytorium i 63% populacji.
5 czerwca – wyprawa kijowska:1. Armia Konna Budionnego przełamała polski front podSamhorodkiem.
6 czerwca:
- odbyły się wybory do niemieckiegoReichstagu.
- José Ramos Preto(inne języki) zostałpremierem Portugalii.
8 czerwca – początek konkurencji lekkoatletycznych naVII Letnich Igrzyskach Olimpijskich wAntwerpii.
9 czerwca – w Londynie otwartoImperial War Museum.
13 czerwca – Poczta Stanów Zjednoczonych (ang.United States Postal Service) zdecydowała, żedzieci nie mogą być przesyłane jako przesyłka w paczce.
15 czerwca:
- uchwalonokonstytucję Estonii.
- wPalestynie powstała żydowska organizacja paramilitarnaHagana.
- Niemcy iDania zawarły nowytraktat graniczny, w którym północnySzlezwik został włączony do Danii.
19 czerwca – ukonstytuował się rząd litewski pod przewodnictwem przedstawicielaludowców Kazysa Griniusa,premiera do zimy1922.
21 czerwca –Konstantin Fehrenbach zostałkanclerzem Niemiec.
22 czerwca – wojskagreckie zaatakowały armięturecką.
24 czerwca – wRosji Radzieckiej utworzonoCzuwaski Obwód Autonomiczny.
25 czerwca – w Niemczech utworzonorząd Konstantina Fehrenbacha.
26 czerwca –António Maria da Silva zostałpremierem Portugalii.
1 lipca – rząd niemiecki zadeklarował neutralność w wojnie polsko-bolszewickiej.
5–16 lipca –konferencja w Spa.
10 lipca:
- rządFrancji ustanowił dzień śmierci Joanny d’Arc (30 maja 1431) narodowym świętem Francji.
- Arthur Meighen został wybranypremierem Kanady.
- Polska rezygnuje z plebiscytu naŚląsku Cieszyńskim (podpisanie układów –konferencja w Spa).
12 lipca:
- w Moskwie podpisanotraktat litewsko-rosyjski. Rosja Radziecka uznała niepodległośćLitwy.
- formalnie otwartoKanał Panamski, 6 lat po przepłynięciu przezeń pierwszego statku.
13 lipca – Rada Hrabstwa Londynu (ang. London County Council) zabroniła cudzoziemcom starania się o możliwość zostania radnym.
14 lipca – oddziały francuskie okupowałyDamaszek iAleppo – Francja ogłosiła detronizację królaSyrii Faisala I.
20 lipca – został założony holenderski klub piłkarskiSC Heerenveen.
23 lipca:
- wojna polsko-bolszewicka: wSmoleńsku utworzonoTymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski.
- Francja odniosła zwycięstwo nad armią syryjską wbitwie pod Majsalun.
26 lipca – w Meksyku oddziały generałaPancho Villi zajęły miasto Sabinas Hidalgo. Pancho Villa skontaktował się z rządem Adolfo de la Huerty, złożył mu ofertę warunkowej kapitulacji –28 lipca podpisał akt kapitulacji.
31 lipca – we Francji wprowadzono prawo zabraniające sprzedaży środkówantykoncepcyjnych.
2 sierpnia – brytyjski parlament uchwalił ustawę mającą przywrócić porządek w Irlandii, zawiesił działalnośćławników w sądach.
3 sierpnia – protestkatolików wBelfaście przeradza się w rozruchy.
10 sierpnia – przedstawiciele ostatniego sułtana Imperium Osmańskiego, Mehmeda VI, podpisalitraktat w Sèvres.
11 sierpnia – Rosja Radziecka uznała niepodległośćEstonii iŁotwy.
14 sierpnia –Czechosłowacja iJugosławia podpisały układ o współpracy, rozpoczęto budowę tzw.Małej Ententy.
15 sierpnia – siedziba władz miejskich w miejscowościTemplemore whrabstwie Tipperary w Irlandii została spalona podczas rozruchów.
16 sierpnia:
- wAntwerpii AmerykaninFrank Loomis ustanowił rekord świata w biegu na 400 m ppł. wynikiem 54,0 s.
- założono klub piłkarskiSK Tirana.
18 sierpnia – dziewiętnasta poprawka dokonstytucji Stanów Zjednoczonych zabroniła władzom federalnym i stanowym dyskryminować wyborców ze względu napłeć (kobiety uzyskały prawo wyborcze chronione przez konstytucję).
19 sierpnia – wojna polsko-bolszewicka: początek rozmów pokojowych wMińsku.
20 sierpnia – wDetroit w Stanach Zjednoczonych powstała pierwsza na świecie komercyjnastacja radiowa.
26 sierpnia – została utworzonaKazachska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka.
1 września:
- Francja utworzyłaLiban, pozostający pod jejprotektoratem do1946.
- z inspiracjiKominternu wBaku w dniach 1-8 września miał miejsceKongres Narodów Wschodu mający za zadanie zmobilizować wyzyskiwane ludy (w tym muzułmanskie) do wspólnej walki przeciwimperializmowi, głównie angielskiemu^[2].
5 września – rozpoczęły się wyboryprezydenta Meksyku.
8 września –Gabriele D’Annunzio proklamował powstanieRegencji Carnaro w Fiume (obecnieRijeka).
16 września – wybuchła bomba przed budynkiemJ.P. Morgana naWall Street wNowym Jorku – 38 osób straciło życie, a 400 zostało rannych.
21 września:
- Paul Deschanel zrezygnował ze względów zdrowotnych z funkcjiprezydenta Francji.
- powstałaKomunistyczna Partia Urugwaju.
23 września –Alexandre Millerand został prezydentem Francji.
24 września – wybuchławojna armeńsko-turecka.
29 września – pierwsze domowe radio ukazało się w sprzedaży w USA – było to radio marki „Westinghouse” i kosztowało 10dolarów.
12 października – wRydze podpisano polsko-radziecki preliminaryjny traktat pokojowy i umowę o rozejmie między Polską, Rosją i Ukrainą.
14 października – w estońskimTartu Finlandia iRosja Radziecka zawarłytraktat pokojowy.
18 października – tysiące bezrobotnych demonstrowało wLondynie.
21 października – ukazał się pierwszy numer dziennika „Rudé právo”, centralnego organuKPCz.
26 października – ogłoszono wyniki wyborów w Meksyku –Álvaro Obregón został prezydentem.
27 października –Liga Narodów przeniosła swą siedzibę doGenewy wSzwajcarii.
28 października – podpisanoprotokół besarabski.
30 października – doszło dobitwy pod Karsem podczaswojny armeńsko-tureckiej.
2 listopada:
- Warren Harding pokonałJamesa M. Coksa iEugene’a V. Debsa w wyborachprezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Były to pierwsze wybory w USA, w których kobiety mogły głosować.
- wPittsburghu nadawanie rozpoczęła stacja radiowa KDKA należąca doWestinghouse Electric Company (pierwsza regularna stacja radiofoniczna na świecie). Jej pierwsza audycja dotyczyła wyborów prezydenckich.
5 listopada – powstałaKomunistyczna Partia Estonii.
6 listopada – wBułgarii została utworzonaZjednoczona Partia Narodowo-Postępowa.
9 listopada – zawarta w Paryżukonwencja polsko-gdańska wykonująca postanowieniatraktatu wersalskiego uregulowała stosunki pomiędzy Rzecząpospolitą aWolnym Miastem Gdańskiem.
11 listopada – wWielkiej Brytanii po raz pierwszy pochowanonieznanego żołnierza wOpactwie Westminsterskim, a w ślad za tym groby takie zaczęły stawiać inne kraje.
12 listopada:
- podpisano wRapallo (niedaleko Genui) traktat ustalający granice pomiędzyWłochami aKrólestwem SHS.
- na mocytraktatu w Rapallo utworzonoWolne Miasto Rijeka.
15 listopada – wGenewie odbyło się pierwsze zgromadzenie Ligi Narodów.
16 listopada – powstały Australijskie Linie LotniczeQantas (ang. Qantas Airways).
17 listopada – rada Ligi Narodów zaakceptowała konstytucjęWolnego Miasta Gdańska.
21 listopada –krwawa niedziela wDublinie.
22 listopada – powstała emigracyjna rosyjska organizacja wojskowo-kombatanckaObszczestwo Gallipolijcew.
29 listopada – Armia Czerwona wkroczyła doArmenii.
30 listopada –Liberato Pinto(inne języki) zostałpremierem Portugalii.
2 grudnia – klęską Ormian zakończyła sięwojna armeńsko-turecka.
4 grudnia –Armia Czerwona zdobyłaErywań; upadekDemokratycznej Republiki Armenii.
5 grudnia – w referendum przeprowadzonym wGrecji społeczeństwo opowiedziało się za przywróceniem monarchii.
8 grudnia – przewodniczący rumuńskiego senatuConstantin Coandă został ciężko ranny w wyniku zamachu dokonanego przez komunistę Maksa Goldsteina.
9 grudnia –Michael Hainisch zostałprezydentem Austrii.
11 grudnia – władze brytyjskie wprowadziłystan wojenny wIrlandii.
12 grudnia –irlandzka wojna o niepodległość: wojska brytyjskie spaliły miastoCork.
16 grudnia:
- Finlandia przystąpiła do Ligi Narodów.
- wielkietrzęsienie ziemi w prowincjiGansu wChinach (oszacowana siła wstrząsów 8,6 wskali Richtera) spowodowałoosuwanie się ziemi – zginęło około 200 tys. osób.
19 grudnia –Konstantyn I po śmierci swego synaAleksandra został ponowniekrólem Grecji (abdykował w1917).
22 grudnia:
- wRosji Radzieckiej na VIII Zjeździe Rad na wniosekLenina przyjęto plan gospodarczyGOELRO (elektryfikacji kraju).
- wKönigs Wusterhausen (Brandenburgia) rozpoczęła nadawanie pierwsza niemiecka stacja radiowa.
23 grudnia –Wielka Brytania iFrancja ratyfikowały układ graniczny pomiędzySyrią będącą w rękach Francji aPalestyną okupowaną przez Brytyjczyków.
30 grudnia – utworzonoWolne Miasto Rijeka.
dr M. Madaus zaczął wydawać czasopismoirydologiczne „Iriscorrespondens”.

Urodzili się

[edytuj |edytuj kod]

1 stycznia:
- Abdułła Iżajew,radziecki sierżant, uhonorowany pośmiertnie tytułemBohatera Federacji Rosyjskiej (zm.1995)
- Sylwester Przedwojewski, polski aktor (zm.2015)
- Andrzej Witold Szwarc, polski prawnik (zm.2016)
2 stycznia:
- Isaac Asimov, amerykański pisarzscience fiction (zm.1992)
- Anna Langfus, francuska pisarka (zm.1966)
- Władysław Markiewicz, socjolog (zm.2017)
5 stycznia:
- Arturo Benedetti Michelangeli, włoski pianista (zm.1995)
- Ñāṇavīra Thera, właśc. Harold Edward Musson, brytyjski mnich buddyjski (zm.1965)
6 stycznia:
- Jan Górec-Rosiński, polski poeta, prozaik, publicysta (zm.2012)
- Anna Masłowska,radziecka partyzantka,czerwonoarmistka (zm.1980)
- John Maynard Smith, biolog brytyjski (zm.2004)
7 stycznia:
- Majer Mały, izraelski działaczkibucowy pochodzenia polsko-żydowskiego (zm.2021)
- Witold Sadowy, polski aktor i publicysta (zm.2020)
8 stycznia:
- Elisabeth Fraser, amerykańska aktorka (zm.2005)
- Jack Günthard, szwajcarski gimnastyk (zm.2016)
- Tadeusz Przemysław Szafer, polski architekt i urbanista, historyk sztuki (zm.2017)
9 stycznia:
- Clive Dunn, brytyjski aktor (zm.2012)
- Mieczysław Pawlikowski, polski aktor teatralny i filmowy, pilot wdywizjonach 300 i301 w Anglii (zm.1978)
- Stefan Żywotko, polski piłkarz i trener (zm.2022)
14 stycznia –Siegmund Lympasik, niemiecki malarz i grafik (zm.1996)
15 stycznia –John O’Connor, amerykańskikardynał katolicki,arcybiskup Nowego Jorku (zm.2000)
16 stycznia:
- Dorota Friedler, polska tancerka pochodzenia żydowskiego (zm.1995)
- Stanisław Gawlikowski, polski szachista, dziennikarz i publicysta szachowy (zm.1981)
18 stycznia –Wiktor Pental, polski fotograf (zm.2013)
19 stycznia:
- Aleksander Jackowski, polski etnograf, historyk sztuki (zm.2017)
- Roberto Marcelo Levingston, argentyński generał, polityk,prezydent Argentyny (zm.2015)
- Javier Pérez de Cuéllar, peruwiański polityk, dyplomata,premier Peru,sekretarz generalny ONZ (zm.2020)
20 stycznia:
- Federico Fellini, włoskireżyser filmowy iscenarzysta. Zdobył czteryOscary w kategorii „Najlepszy film zagraniczny” (zm.1993)
- DeForest Kelley, amerykański aktor (zm.1999)
22 stycznia –Maria Franciszka Nowak, polska farmaceutka,Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (zm.2020)
23 stycznia –Gottfried Böhm, niemieckiarchitekt irzeźbiarz, laureatNagrody Pritzkera (zm.2021)
24 stycznia:
- Teresa Baranowska-George, polska okulistka (zm.2017)
- Lech Bądkowski, polski pisarz, dziennikarz, tłumacz (zm.1984)
- Jerry Maren, amerykański aktor (zm.2018)
26 stycznia –Heinz Keßler, niemiecki dowódca wojskowy (zm.2017)
30 stycznia:
- Michael Anderson, brytyjski reżyser (zm.2018)
- Pál Járdányi, węgierski kompozytor i muzykolog (zm.1966)
31 stycznia –Bert Williams, angielski piłkarz (zm.2014)
2 lutego –Kazimierz Talarczyk, polski aktor (zm.1972)
3 lutego –Henry Heimlich, amerykański lekarz (zm.2016)
4 lutego –Janet Waldo, amerykańska aktorka głosowa (zm.2016)
5 lutego –Dedë Maçaj, albański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm.1947)
6 lutego –Michał Gamarnikow, polski ekonomista, publicysta, działacz emigracyjny (zm.1977)
11 lutego –Faruk I (arab. فاروق الأول), przedostatni król i ostatni faktyczny władca nowożytnegoEgiptu (zm.1965)
13 lutego:
- Carlos Quintero Arce, meksykański duchowny katolicki (zm.2016)
- Kazimierz Spałek, polski działacz robotniczy,przewodniczący prezydium MRN w Częstochowie (zm.1992)
15 lutego –Wiesław Gruszkowski, polski architekt (zm.2018)
16 lutego –William Edward Murray, australijski duchowny katolicki (zm.2013)
18 lutego –Zygmunt Świechowski, polski historyk sztuki, fotograf i profesor nauk technicznych (zm.2015)
20 lutego –Karl Albrecht, niemiecki przedsiębiorca (zm.2014)
23 lutego –Bogdan Marian Sikorski, polski duchowny katolicki,biskup płocki (zm.1988)
24 lutego –Jan Andrzej Zakrzewski, dziennikarz, tłumacz i pisarz (zm.2007)
25 lutego:
- Sun Myung Moon, koreański założyciel i przywódcaKościoła Zjednoczeniowego (zm.2012)
- Jerzy Pertkiewicz, doktorfarmacji, żołnierzkampanii wrześniowej iArmii Krajowej (pseudonim „Drzazga”),pułkownik w stanie spoczynku,harcmistrz iHarcerz Rzeczypospolitej (zm.2018)
26 lutego:
- Anna Aleksandra Jasielska, polska działaczka społeczna (zm.1983)
- Lucjan Wolanowski, polski reporter i dziennikarz (zm.2006)
28 lutego:
- Jadwiga Piłsudska, polska pilotka wojskowa, porucznik, architekt, córkaJózefa Piłsudskiego (zm.2014)
- Anna Smoleńska, polska studentka, harcerkaSzarych Szeregów (zm.1943)
29 lutego:
- Fiodor Abramow, rosyjski pisarz, literaturoznawca, publicysta (zm.1983)
- James Mitchell, amerykański aktor, tancerz (zm.2010)
- Michèle Morgan, francuska aktorka (zm.2016)
- Helena Siekierska, polska harcerka, łączniczkaZWZ-AK (zm.1943)
1 marca:
- Simon Pimenta, indyjski duchowny katolicki, kardynał (zm.2013)
- Yvan Quénin, francuski koszykarz (zm.2009)
3 marca:
- James Doohan, kanadyjski aktor (zm.2005)
- Józef Knapik, polski polityk, poseł na Sejm PRL (zm.1999)
- Władysław Majcher, polski kapral podchorąży piechoty (zm.1944)
- Zofia Pociłowska-Kann, polska członkini ZWZ, rzeźbiarka, portrecistka, konserwatorka dzieł sztuki (zm.2019)
6 marca:
- Jadwiga Dackiewicz, polska pisarka (zm.2003)
- Lewis Gilbert, brytyjski reżyser (zm.2018)
- Teodor Kufel, polski generał (zm.2016)
- Celina Seghi, włoska narciarka (zm.2022)
10 marca:
- Władysława Górska, polska szachistka (zm.2014)
- Marian Kowalski, polski rzeźbiarz (zm.2000)
- Boris Vian, francuski pisarz, poeta, tłumacz i muzyk (zm.1959)
11 marca:
- Nicolaas Bloembergen, amerykański fizyk holenderskiego pochodzenia, laureat Nagrody Nobla (zm.2017)
- Benjamin Ferencz, amerykański prawnik węgierskiego pochodzenia (zm.2023)
12 marca:
- Longin Cegielski, polski ekonomista, polityk, poseł na Sejm PRL, wicepremier (zm.1987)
- Françoise d’Eaubonne, francuska pisarka, poetka, eseistka (zm.2005)
- Grigorij Dmitriuk, radziecki generał major lotnictwa (zm.1982)
- Janina Garścia, polska kompozytorka, pedagog (zm.2004)
- Otto Westphalen, niemiecki oficerKriegsmarine, dowódcaU-Boota (zm.2008)
13 marca –Ludwik Kalkstein, literat, żołnierz konspiracji, agent Gestapo w Armii Krajowej (zm.1994)
14 marca:
- Zofia Książek-Bregułowa, polska aktorka i poetka (zm.2014)
- Stefan Mirowski, instruktor Związku Harcerstwa Polskiego,harcmistrz (zm.1996)
- Dorothy Odam-Tyler, brytyjska lekkoatletka (zm.2014)
15 marca –Edward Donnall Thomas, amerykański lekarz, laureat Nagrody Nobla (zm.2012)
16 marca:
- Marianna Dudek-Maćkowiak, polska pisarka, poetka (zm.2017)
- Leopold Gernhardt, austriacki piłkarz, trener (zm.2013)
- Traudl Junge, niemiecka sekretarkaAdolfa Hitlera (zm.2002)
- Leo McKern, brytyjski aktor pochodzenia australijskiego (zm.2002)
17 marca:
- Adam Bartecki, polski chemik (zm.2010)
- Sheikh Mujibur Rahman, dwukrotny prezydentBangladeszu (zm.1975)
- Józef Rusak, polski kombatantArmii Krajowej, jeden zżołnierzy wyklętych (zm.2021)
- José Tomás Sánchez, filipiński duchowny katolicki, kardynał (zm.2012)
19 marca:
- Kjell Aukrust, norweski rysownik, malarz i pisarz (zm.2002)
- Laurent Noël, kanadyjski duchowny katolicki (zm.2022)
20 marca:
- Pamela Harriman, amerykańska działaczka polityczna (zm.1997)
- Éric Rohmer, francuski reżyser filmowy (zm.2010)
- Zbigniew Stolarek, polski reportażysta, tłumacz literatury pięknej, poeta, redaktor książek (zm.1988)
22 marca:
- Josip Manolić, chorwacki polityk (zm.2024)
- Charles Stein, amerykański statystyk (zm.2016)
- Fanny Waterman, brytyjska pianistka (zm.2020)
23 marca –Neal Edward Smith, amerykański polityk (zm.2021)
24 marca:
- Jan Gurda, polski duchowny katolicki,biskup pomocniczy kielecki (zm.1993)
- Zofia Lewenstam, polska lekarka, uczestniczkapowstania warszawskiego (zm.2013)
- Carlo Monti, włoski lekkoatleta (zm.2016)
26 marca –Sergio Livingstone, chilijski piłkarz (zm.2012)
29 marca –Gottfried Weilenmann, szwajcarski kolarz szosowy (zm.2018)
30 marca –Zbigniew Jarzyński fotografik, łódzki działacz krajoznawczy i ochrony zabytków (zm.1992)
31 marca –Krystyna Nepomucka, polska pisarka (zm.2015)
1 kwietnia –Toshirō Mifune, japoński aktor filmowy (zm.1997)
3 kwietnia –Stanisława Świderska, polska robotnica i działaczka polityczna (zm.2012)
5 kwietnia:
- Arthur Hailey, pisarz kanadyjski pochodzenia brytyjskiego (zm.2004)
- Aniela Kupiec, polska działaczka społeczna (zm.2019)
- Feodora zu Solms, austriacka arystokratka, lekkoatletka, skoczkini wzwyż (zm.2006)
6 kwietnia:
- Edmond Henri Fischer, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm.2021)
- Anatolij Sawin, radziecki i rosyjski naukowiec (zm.2016)
- Jack Cover, amerykański wynalazcaparalizatora (zm.2009)
7 kwietnia –Ravi Shankar,indyjski kompozytor i wirtuoz gry nasitarze (zm.2012)
10 kwietnia –Maciej Słomczyński, polsko-amerykańsko-angielski pisarz, tłumacz (zm.1998)
11 kwietnia –Mieczysław Rosół, polski żołnierz konspiracji niepodległościowej w czasieII wojny światowej, porucznikWP w stanie spoczynku (zm.2023)
12 kwietnia –Anna Kamieńska, polska poetka, pisarka, tłumaczka i krytyk literacki (zm.1986)
13 kwietnia:
- Liam Cosgrave, irlandzki polityk (zm.2017)
- Eli’ezer Preminger, izraelski polityk, (zm.2001)
14 kwietnia:
- Antônio Afonso de Miranda, brazylijski duchowny katolicki, biskupTaubaté (zm.2021)
- Emilio Colombo, włoski polityk (zm.2013)
- Thomas Szasz, amerykański psychiatra (zm.2012)
15 kwietnia:
- Victor Louis Ménage, brytyjski historyk i turkolog (zm.2015)
- Richard von Weizsäcker, niemiecki polityk (zm.2015)
16 kwietnia –Bill Sidwell, australijski tenisista (zm.2021)
19 kwietnia:
- Marvin Mandel, amerykański polityk (zm.2015)
- Julien Ries, belgijski duchowny katolicki, kardynał (zm.2013)
- Kazimierz Smoleń, więzień obozu koncentracyjnegoAuschwitz, główny twórca i dyrektorPaństwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (zm.2012)
20 kwietnia:
- John Paul Stevens, amerykański prawnik (zm.2019)
- Gianrico Tedeschi, włoski aktor (zm.2020)
21 kwietnia:
- Hans Henning Ørberg, duński językoznawca (zm.2010)
- Bronisław Stoj, polski inżynier mechanik, kawaler Orderu Polonia Restituta (zm.2020)
23 kwietnia –Jacek Woźniakowski, polski historyk sztuki nowoczesnej, pisarz, eseista, publicysta, dziennikarz, edytor, wydawca (zm.2012)
24 kwietnia –Wincenty Szober, polski powstaniec (zm.2009)
27 kwietnia –Antoni Hlavaty, polski lekarz, specjalista ortopedii i chirurgii urazowej (zm.2020)
28 kwietnia –Zenon Wróblewski, polski polityk (zm.2006)
30 kwietnia –Tom Moore, brytyjski wojskowy (zm.2021)
4 maja –Halle Janemar, szwedzki kolarz (zm.2016)
5 maja –Józef Okuniewski, polski ekonomista i polityk (zm.2016)
6 maja:
- Kamisese Mara, prezydent i premierFidżi (zm.2004)
- Juliusz Wilczur-Garztecki, polski tłumacz i pisarz (zm.2017)
7 maja:
- Zygmunt Adamski, polski reżyser, scenarzysta i operator filmów dokumentalnych (zm.2013)
- Georgette Thiollière, francuska narciarka alpejska (zm.2010)
8 maja:
- Stanisława Bartosiewicz, polska ekonomistka (zm.2022)
- Stanisława Stanisławska-Majdrowicz, polska tancerka, choreografka, reżyser teatralna (zm.2013)
9 maja:
- Richard Adams, brytyjski pisarz (zm.2016)
- William Tenn, amerykański pisarz science fiction (zm.2010)
12 maja:
- Irena Anders, polska i ukraińska artystka rewiowa, pieśniarka, działaczka polonijna wWielkiej Brytanii, druga żona gen.Władysława Andersa (zm.2010)
- Vilém Flusser, czeski filozof, dziennikarz, pisarz (zm.1991)
- Stanisław Grzelak, polski kolarz szosowy
- Paweł Wildstein, polski pułkownik, działacz społeczności żydowskiej (zm.2008)
13 maja:
- Mirosław Bulešić, chorwacki duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm.1947)
- Bob Lewandowski, polski żołnierzAK, dziennikarz radiowy i telewizyjny, aktor, działacz polonijny (zm.2006)
- Wasos Lisaridis, cypryjski polityk i lekarz, przewodniczącyIzby Reprezentantów (zm.2021)
- Stella Pokrzywińska, polska tancerka, choreografka (zm.2003)
14 maja:
- Henryk Białczyński, polski statystyk, urzędnik państwowy i samorządowy,przewodniczący MRN Płocka (zm.2018)
- Bolesław Garboś, polski prawnik, poeta (zm.1999)
- Sława Stećko, ukraińska działaczka nacjonalistyczna (zm.2003)
15 maja –Nasrallah Piotr Sfeir, duchowny katolicki Kościoła maronickiego, kardynał (zm.2019)
16 maja –Leopold Tyrmand, polski pisarz i publicysta (zm.1985)
17 maja –Lydia Wideman, fińska biegaczka narciarska (zm.2019)
18 maja:
- Emanuele Gerada, maltański duchowny katolicki, arcybiskup, nuncjusz apostolski (zm.2011)
- Edward Jaworski, polski podpułkownik pilot (zm.2012)
- René Pontoni, argentyński piłkarz (zm.1983)
- Anthony Storr, brytyjski psychiatra, psychoanalityk, pisarz (zm.2001)
- Karol Wojtyła, polski duchowny katolicki,arcybiskup metropolita krakowski, kardynał,papież Jan Paweł II, święty (zm.2005)
21 maja –John Chadwick, brytyjski filolog klasyczny, wraz zMichaelem Ventrisem odczytałpismo linearne B (zm.1998)
22 maja –Thomas Gold, amerykańskiastrofizyk (zm.2004)
24 maja:
- Anna Kowalska-Lewicka, polska etnografka (zm.2009)
- Wim van Duyl, holenderski żeglarz, olimpijczyk (zm.2006)
25 maja –Arthur Wint,jamajski lekkoatleta (zm.1992)
26 maja –Peggy Lee, amerykańska piosenkarka i aktorka (zm.2002)
28 maja –Yvonne Curtet, francuska lekkoatletka, skoczkini w dal (zm.2025)
29 maja –John Harsanyi, amerykański ekonomista, matematyk i filozof, pochodzenia węgierskiego, laureat Nagrody Nobla (zm.2000)
30 maja –Joe Kirkwood Jr., amerykański golfista i aktor (zm.2006)
31 maja –Stefania Kalus, polska lekkoatletka i łyżwiarka figurowa (zm.1985)
2 czerwca –Marcel Reich-Ranicki, niemiecki krytyk literacki polskiego pochodzenia (zm.2013)
3 czerwca –Tadeusz Chróścielewski, polski pisarz, tłumacz (zm.2005)
5 czerwca –Jan Mazur, polski duchowny katolicki,biskup pomocniczy lubelski,biskup siedlecki (zm.2008)
7 czerwca –Jan Michalski, polski chemik (zm.2016)
8 czerwca:
- Iwan Kożedub,radziecki lotnik,as myśliwski II wojny światowej (zm.1991)
- Ryszard Schramm, polski biolog, taternik i podróżnik (zm.2007)
11 czerwca –Albin Chalandon, francuski polityk, minister (zm.2020)
13 czerwca –Danuta Przystasz, uczestniczkapowstania warszawskiego, współorganizatorka i komendantka autonomicznej organizacji kobiecejZwiązek Kobiet Czynu (zm.2019)
15 czerwca –Anna Kopeć, polska rolniczka,Sprawiedliwa wśród Narodów Świata (zm.2018)
16 czerwca –José López Portillo, polityk meksykański, prezydent Meksyku (zm.2004)
17 czerwca:
- Patrick Duffy, brytyjski polityk
- Setsuko Hara, japońska aktorka (zm.2015)
- François Jacob, francuski genetyk, laureat Nagrody Nobla (zm.2013)
18 czerwca:
- Josef Bau (hebr. יוסף באו), polsko-izraelski poeta, prozaik, malarz, grafik i fotograf pochodzenia żydowskiego (zm.2002)
- Henryk Śliwowski, polski ekonomista, działacz partyjny i państwowy,wojewoda gdański (zm.1984)
- Michele Tito, włoski lekkoatleta, sprinter (zm.1968)
- Zenon Voelkel, polski lekarz weterynarii (zm.2023)
20 czerwca –Adriano Ossicini, włoski psychiatra, nauczyciel akademicki i polityk (zm.2019)
25 czerwca –Lassie Lou Ahern, amerykańska aktorka dziecięca (zm.2018)
29 czerwca:
- Odo Fusi Pecci, włoski duchowny katolicki (zm.2016)
- Ray Harryhausen, amerykański producent filmowy (zm.2013)
2 lipca –Herbie Harper, amerykański puzonista jazzowy (zm.2012)
3 lipca –George Weedon, brytyjski gimnastyk (zm.2017)
5 lipca –Ignacy Machowski, polski aktor (zm.2001)
6 lipca –Janusz Bylczyński, polski aktor (zm.1990)
8 lipca –Zdzisław Baszak,generał brygady Wojska Polskiego (zm.2024)
10 lipca –Owen Chamberlain, fizyk amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm.2006)
11 lipca –Yul Brynner, amerykański aktor, pochodzenia rosyjskiego, laureatNagrody Oscara (zm.1985)
12 lipca –Maria Piechotka, polska architekt (zm.2020)
17 lipca –Juan Antonio Samaranch, hiszpański działacz sportowy i dyplomata, prezydentMiędzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (zm.2010)
18 lipca –Ludwik Benoit, polski aktor teatralny i filmowy (zm.1992)
19 lipca –Robert Mann, amerykański skrzypek, kompozytor i dyrygent (zm.2018)
20 lipca (lub 20 lipca1921) –Franciszek Walicki, polski dziennikarz muzyczny (zm.2015)
21 lipca –Gunnar Thoresen, norweski piłkarz (zm.2017)
22 lipca –René Quitral, chilijski piłkarz (zm.1982)
24 lipca:
- Tamar Eszel, izraelska dyplomatka i polityk (zm.2022)
- Stanisław Żurakowski, polski historyk emigracyjny (zm.2023)
25 lipca –Rosalind Franklin, brytyjska biolog i genetyk, współodkrywczynipodwójnej helisy DNA (zm.1958)
26 lipca –Anna Kotarbińska, polska podporucznik, łączniczka AK (zm.1944)
27 lipca –Zbigniew Badura, polski konstruktor lotniczy, szybownik (zm.2014)
28 lipca –Andrew V. McLaglen, amerykański reżyser (zm.2014)
30 lipca:
- Bernard Wiechuła,cichociemny, żołnierz AK (zm.2000)
- Ludwik Wiechuła,cichociemny, żołnierz AK (zm.1987)
1 sierpnia:
- Krystyna Kotowicz, polska pianistka, pedagog, dama orderów (zm.2017)
- Sammy Lee, amerykański skoczek do wody (zm.2016)
- Bohdan Osadczuk, ukraiński publicysta i dziennikarz, badacz historii Europy Środkowo-Wschodniej (zm.2011)
3 sierpnia:
- Norman Dewis, brytyjski inżynier i kierowca wyścigowy (zm.2019)
- P.D. James, angielska pisarka (zm.2014)
4 sierpnia –Helen Thomas, amerykańska dziennikarka (zm.2013)
6 sierpnia –Hubert Germain, francuski wojskowy i polityk, minister (zm.2021)
9 sierpnia:
- Milton George Henschel, prezesTowarzystwa Strażnica Świadków Jehowy (zm.2003)
- Manuel Lozano Garrido, hiszpański dziennikarz, błogosławiony katolicki (zm.1971)
- Irmgard Praetz, niemiecka lekkoatletka, skoczkini w dal (zm.2008)
12 sierpnia
- Wilhelm Altvater, niemiecki polityk, deputowany do Bundestagu (zm.2001)
- Anna Sucheni-Grabowska, polska historyk, profesor nauk humanistycznych (zm.2012)
13 sierpnia –Jean Honoré, francuski duchowny katolicki, kardynał (zm.2013)
16 sierpnia:
- Charles Bukowski, amerykański poeta i powieściopisarz niemieckiego i polskiego pochodzenia (zm.1994)
- Olgierd Szerląg, polski artysta-plastyk, malarz pejzażysta, twórca mozaik, projektant mebli, wystrojów wnętrz, neonów, odznak (zm.1996)
17 sierpnia –Maureen O’Hara, irlandzka aktorka i piosenkarka (zm.2015)
18 sierpnia –Shelley Winters, amerykańska aktorka, laureatka dwóchOscarów (zm.2006)
20 sierpnia:
- Jack Baxter, australijski rugbysta (zm.2004)
- Vincentas Sladkevičius, litewski duchowny katolicki, arcybiskupKowna, kardynał (zm.2000)
22 sierpnia –Ray Bradbury, amerykański pisarzscience fiction (zm.2012)
24 sierpnia –Krystyna Łyczywek, polska tłumaczka i dziennikarka (zm.2021)
26 sierpnia:
- Bolesław Strużek, działacz państwowy w okresie PRL, ekonomista (zm.2007)
- Stefan Stuligrosz, polski dyrygent chórów, twórca Chóru Chłopięco-Męskiego „Poznańskie Słowiki”, kompozytor (zm.2012)
- Prem Tinsulanonda, tajski generał (zm.2019)
29 sierpnia:
- Owen J, Baggett, amerykański pilot (zm.2006)
- Halina Kossobudzka, polska aktorka (zm.1994)
- Charlie Parker, amerykański muzykjazzowy (zm.1955)
30 sierpnia –Leonid Szwarcman, radziecki animator (zm.2022)
1 września –Magnus Wassén, szwedzki żeglarz (zm.2014)
6 września –Lawrence LeShan, amerykański psycholog (zm.2020)
7 września –Stefania Jabłońska, polska lekarka (zm.2017)
9 września –Jerzy Rachwał, polski podharcmistrz (zm.2016)
10 września –Calyampudi Radhakrishna Rao, indyjski matematyk i statystyk (zm.2023)
14 września:
- Mario Benedetti,urugwajski dziennikarz, nowelista i poeta (zm.2009)
- Lawrence Klein, ekonomista amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm.2013)
16 września –Hannie Schaft, holenderska studentka, członkini ruchu oporu (zm.1945)
17 września:
- Janusz Brochwicz-Lewiński, polski żołnierzAK, generał brygady, uczestnikpowstania warszawskiego (zm.2017)
- Marjorie Holt, amerykańska prawniczka i polityk (zm.2018)
- Michal Hornstein, kanadyjski przedsiębiorca, kolekcjoner sztuki i filantrop (zm.2016)
18 września –Jack Warden, amerykański aktor (zm.2006)
21 września:
- Jerzy Lorens, polski działacz partyjny i państwowy (zm.2014)
- Kenneth McAlpine, brytyjski kierowca wyścigowy (zm.2023)
22 września –Henryk Zieliński, polski historyk, badacz historii Polski i Śląska oraz stosunków polsko-niemieckich (zm.1981)
23 września:
- Aleksandr Harutiunian, kompozytor ormiański (zm.2012)
- Marie Logoreci, albańska aktorka, wokalistka (zm.1988)
- Carl-Erik Ohlson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm.2015)
- Mickey Rooney, amerykański aktor (zm.2014)
24 września –Richard Bong, amerykański pilot,as myśliwski II wojny światowej (zm.1945)
27 września:
- William Conrad, amerykański aktor (serialGliniarz i prokurator) (zm.1994)
- Anna Komornicka, polska filolog, profesor nauk humanistycznych (zm.2018)
- Krystyna Wilkowska-Chomińska, polska muzykolog (zm.2003)
29 września –Peter D. Mitchell, brytyjski biochemik, laureat Nagrody Nobla (zm.1992)
1 października –Walter Matthau, amerykański aktor (zm.2000)
3 października –Jadwiga Brześniowska, polska lekkoatletka, siatkarka (zm.1993)
6 października –Arkadiusz Degler, polski żołnierzAL (zm.1944)
8 października –Frank Herbert, amerykański pisarzscience-fiction (zm.1986)
9 października –Jason Wingreen, amerykański aktor (zm.2015)
15 października –Mario Puzo, amerykański pisarz włoskiego pochodzenia (zm.1999)
15 października –Abdulla Cangonji, albański malarz (zm.1987)
17 października:
- Montgomery Clift, amerykański aktor (zm.1966)
- Miguel Delibes, hiszpański pisarz (zm.2010)
18 października –Melina Mercouri, grecka piosenkarka, aktorka, polityk (zm.1994)
19 października –Stanisław Szuro, polski wojskowy i historyk (zm.2020)
20 października:
- Fanny de Sivers, estońska eseistka (zm.2011)
- Irena Kempówna, polska szybowniczka (zm.2002)
- Tun Tin, birmański polityk (zm.2020)
22 października –Timothy Leary, amerykański pisarz,psycholog,profesor Harvardu (zm.1996)
24 października –Danuta Thomas-Jaworska, polska artystka tkaczka (zm.2021)
25 października –Bolesław Kolasa, polski hokeista (zm.2007)
27 października –Nanette Fabray, amerykańska aktorka (zm.2018)
29 października:
- Baruj Benacerraf, amerykańskiimmunolog pochodzeniawenezuelskiego, laureat Nagrody Nobla (zm.2011)
- Hilda Bernard, argentyńska aktorka (zm.2022)
- Jadwiga Grabowska-Hawrylak, polska architekt (zm.2018)
31 października:
- Helmut Newton, niemiecki fotografik (zm.2004)
- Fritz Walter, niemiecki piłkarz, kapitan zespołumistrzów świata w roku 1954 (zm.2002)
3 listopada –Aleksy Dawidowski, pseudonim „Alek”, podporucznik AK (zm.1943)
5 listopada –Douglass North, ekonomista i historyk amerykański, laureat Nagrody Nobla (zm.2015)
7 listopada:
- Ignacio Eizaguirre, hiszpański piłkarz (zm.2013)
- Marianna Popiełuszko, polska rolniczka, matka księdzaJerzego Popiełuszki (zm.2013)
8 listopada –Eugênio de Araújo Sales, brazylijski duchowny katolicki, kardynał (zm.2012)
13 listopada:
- Eugeniusz Grasberg, polski ekonomista, zamieszkały w USA (zm.2011)
- Edward Thomas Hughes, amerykański duchowny katolicki (zm.2012)
- Franciszek Kęsy, polski wychowanek salezjański, męczennik, błogosławiony katolicki (zm.1942)
14 listopada:
- Lidia Lwow-Eberle, polska partyzantka i działaczka kombatancka (zm.2021)
- Tadeusz Schmidt, polski aktor (zm.1976)
16 listopada –Eric Hamp, amerykański lingwista (zm.2019)
17 listopada –Jean Starobinski, szwajcarski filozof i krytyk literacki (zm.2019)
19 listopada:
- Bernhard Kempa, niemiecki piłkarz ręczny (zm.2017)
- Janusz Kłosiński, polski aktor (zm.2017)
21 listopada –Stan Musial, amerykański baseballista polskiego pochodzenia (zm.2013)
22 listopada –Kazimierz Kąkol, polski publicysta i polityk (zm.2016)
25 listopada:
- Karolina Borchardt, polska aktorka (zm.2011)
- Ricardo Montalbán, amerykański aktor (zm.2009)
- Noel Neill, amerykańska aktorka (zm.2016)
28 listopada:
- René Chocat, francuski koszykarz (zm.2000)
- Cecilia Colledge, brytyjska łyżwiarka figurowa (zm.2008)
- Jan Nagrabiecki, polski poeta (zm.2011)
- Adam Rodziński, polski filozof, etyk, antropolog, filozof kultury (zm.2014)
- Marta Straszna, polska aktorka niezawodowa (zm.1992)
29 listopada:
- Richard Glazar, czeski Żyd, ocalony z obozu zagłady w Treblince, autor wspomnień obozowych (zm.1997)
- Jegor Ligaczow, radziecki polityk (zm.2021)
30 listopada –Virginia Mayo, amerykańska aktorka (zm.2005)
1 grudnia –Lê Đức Anh,wietnamski generał i polityk (zm.2019)
2 grudnia –Zdzisław Mikulski, polski geograf (zm.2016)
3 grudnia –Antonio Imbert Barrera,dominikański generał (zm.2016)
6 grudnia:
- Dave Brubeck, amerykański pianista i kompozytor jazzowy (zm.2012)
- Nikołaj Kirtok, rosyjski lotnik wojskowy (zm.2022)
- George Porter, brytyjski chemik, laureatNagrody Nobla (zm.2002)
7 grudnia:
- Johnny Lockwood, brytyjski aktor (zm.2013)
- Fiorenzo Magni, włoski kolarz (zm.2012)
- Józef Żyliński, polski koszykarz (zm.2014)
8 grudnia:
- Ivar Martinsen, norweski łyżwiarz (zm.2018)
- Marian Rejniewicz, polski adwokat, polityk, senator RP (zm.1995)
9 grudnia –Carlo Azeglio Ciampi, włoski bankowiec i polityk, prezydent Włoch (zm.2016)
12 grudnia –Alfred G. Fischer, niemiecko-amerykański naukowiec (zm.2017)
13 grudnia –George P. Shultz, amerykański polityk (zm.2021)
14 grudnia –Clark Terry, amerykański trębacz (zm.2015)
15 grudnia:
- Albert Memmi, francuski pisarz (zm.2020)
- Lucjan Stępień, polski polityk (zm.2008)
- Robert Rogalski, polski aktor (zm.2020)
16 grudnia:
- Dorothy Abbott, amerykańska aktorka i modelka (zm.1968)
- Józef Mazuś, podpułkownik SB (zm.1988)
- Maria Okońska, polska polonistka, psycholog, uczestniczkapowstania warszawskiego (zm.2013)
17 grudnia –Kristo Frashëri, albański historyk (zm.2016)
18 grudnia:
- Aleksandra Englisz-Krzyżanowska, polska siatkarka (zm.1990)
- Walerian Pawłowski, polski dyrygent i kompozytor (zm.2004)
21 grudnia:
- Alicia Alonso, kubańska tancerka (zm.2019)
- Georges Balandier, francuski socjolog, etnolog i antropolog (zm.2016)
- Alojzy Józekowski, żołnierzPolskich Sił Zbrojnych na Zachodzie,major łączności, po szkoleniu dlacichociemnych wWielkiej Brytanii (zm.2014)
24 grudnia:
- Ewa Petelska, polska reżyserka i scenarzystka (zm.2013)
- Jewgienija Rudniewa,radziecki lotnik-nawigator okresuII wojny światowej (zm.1944)
25 grudnia –Modest Sękowski, polski działacz spółdzielczości niewidomych (zm.1972)
27 grudnia –Robert Whittaker, amerykański botanik i ekolog (zm.1980)
29 grudnia –Ludwik Jerzy Kern, polski pisarz, dziennikarz, satyryk (zm.2010)
30 grudnia –Jack Lord, amerykański aktor filmowy i telewizyjny (zm.1998)
31 grudnia –Jean Chabbert, francuski duchowny katolicki (zm.2016)

Zmarli

[edytuj |edytuj kod]

Osobny artykuł:Zmarli w roku 1920.

Nagrody Nobla

[edytuj |edytuj kod]

Astronomia

[edytuj |edytuj kod]

WNamibii odkryto największymeteoryt, który upadł na Ziemię.

Święta ruchome

[edytuj |edytuj kod]

Tłusty czwartek: 12 lutego
Ostatki: 17 lutego
Popielec: 18 lutego
Niedziela Palmowa: 28 marca
Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 1 kwietnia
Wielki Czwartek: 1 kwietnia
Wielki Piątek: 2 kwietnia
Wielka Sobota: 3 kwietnia
Wielkanoc: 4 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny: 5 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 13 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 23 maja
Boże Ciało: 3 czerwca

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]

↑Piotr Łossowski,Konflikt polsko-litewski 1918–1920, Książka i Wiedza,ISBN 83-05-12769-9, Warszawa 1996, s.119
↑Kenez 2006 ↓, s. 73.

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Peter Kenez: Odkłamana historia Związku Radzieckiego. Warszawa: 2006.ISBN 978-83-11-11031-1.

Zobacz multimedia związane z tematem:1920

Kalendaria tematyczne – rok1920

Kontrola autorytatywna (rok kalendarzowy):

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=1920&oldid=78075373”

Kategoria:

XX wiek

Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
10	1	2	3	4	5	6	7
11	8	9	10	11	12	13	14
12	15	16	17	18	19	20	21
13	22	23	24	25	26	27	28
14	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
14				1	2	3	4
15	5	6	7	8	9	10	11
16	12	13	14	15	16	17	18
17	19	20	21	22	23	24	25
18	26	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
18						1	2
19	3	4	5	6	7	8	9
20	10	11	12	13	14	15	16
21	17	18	19	20	21	22	23
22	24	25	26	27	28	29	30
23	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
23		1	2	3	4	5	6
24	7	8	9	10	11	12	13
25	14	15	16	17	18	19	20
26	21	22	23	24	25	26	27
27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
27				1	2	3	4
28	5	6	7	8	9	10	11
29	12	13	14	15	16	17	18
30	19	20	21	22	23	24	25
31	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
31							1
32	2	3	4	5	6	7	8
33	9	10	11	12	13	14	15
34	16	17	18	19	20	21	22
35	23	24	25	26	27	28	29
36	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
36			1	2	3	4	5
37	6	7	8	9	10	11	12
38	13	14	15	16	17	18	19
39	20	21	22	23	24	25	26
40	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
40					1	2	3
41	4	5	6	7	8	9	10
42	11	12	13	14	15	16	17
43	18	19	20	21	22	23	24
44	25	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
45	1	2	3	4	5	6	7
46	8	9	10	11	12	13	14
47	15	16	17	18	19	20	21
48	22	23	24	25	26	27	28
49	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
49			1	2	3	4	5
50	6	7	8	9	10	11	12
51	13	14	15	16	17	18	19
52	20	21	22	23	24	25	26
53	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
10	1	2	3	4	5	6	7
11	8	9	10	11	12	13	14
12	15	16	17	18	19	20	21
13	22	23	24	25	26	27	28
14	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
14				1	2	3	4
15	5	6	7	8	9	10	11
16	12	13	14	15	16	17	18
17	19	20	21	22	23	24	25
18	26	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
18						1	2
19	3	4	5	6	7	8	9
20	10	11	12	13	14	15	16
21	17	18	19	20	21	22	23
22	24	25	26	27	28	29	30
23	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
23		1	2	3	4	5	6
24	7	8	9	10	11	12	13
25	14	15	16	17	18	19	20
26	21	22	23	24	25	26	27
27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
27				1	2	3	4
28	5	6	7	8	9	10	11
29	12	13	14	15	16	17	18
30	19	20	21	22	23	24	25
31	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
31							1
32	2	3	4	5	6	7	8
33	9	10	11	12	13	14	15
34	16	17	18	19	20	21	22
35	23	24	25	26	27	28	29
36	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
36			1	2	3	4	5
37	6	7	8	9	10	11	12
38	13	14	15	16	17	18	19
39	20	21	22	23	24	25	26
40	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
40					1	2	3
41	4	5	6	7	8	9	10
42	11	12	13	14	15	16	17
43	18	19	20	21	22	23	24
44	25	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
45	1	2	3	4	5	6	7
46	8	9	10	11	12	13	14
47	15	16	17	18	19	20	21
48	22	23	24	25	26	27	28
49	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
49			1	2	3	4	5
50	6	7	8	9	10	11	12
51	13	14	15	16	17	18	19
52	20	21	22	23	24	25	26
53	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
10	1	2	3	4	5	6	7
11	8	9	10	11	12	13	14
12	15	16	17	18	19	20	21
13	22	23	24	25	26	27	28
14	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
14				1	2	3	4
15	5	6	7	8	9	10	11
16	12	13	14	15	16	17	18
17	19	20	21	22	23	24	25
18	26	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
18						1	2
19	3	4	5	6	7	8	9
20	10	11	12	13	14	15	16
21	17	18	19	20	21	22	23
22	24	25	26	27	28	29	30
23	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
23		1	2	3	4	5	6
24	7	8	9	10	11	12	13
25	14	15	16	17	18	19	20
26	21	22	23	24	25	26	27
27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
27				1	2	3	4
28	5	6	7	8	9	10	11
29	12	13	14	15	16	17	18
30	19	20	21	22	23	24	25
31	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
31							1
32	2	3	4	5	6	7	8
33	9	10	11	12	13	14	15
34	16	17	18	19	20	21	22
35	23	24	25	26	27	28	29
36	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
36			1	2	3	4	5
37	6	7	8	9	10	11	12
38	13	14	15	16	17	18	19
39	20	21	22	23	24	25	26
40	27	28	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
40					1	2	3
41	4	5	6	7	8	9	10
42	11	12	13	14	15	16	17
43	18	19	20	21	22	23	24
44	25	26	27	28	29	30	31

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
45	1	2	3	4	5	6	7
46	8	9	10	11	12	13	14
47	15	16	17	18	19	20	21
48	22	23	24	25	26	27	28
49	29	30

	Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	Sb	Nd
49			1	2	3	4	5
50	6	7	8	9	10	11	12
51	13	14	15	16	17	18	19
52	20	21	22	23	24	25	26
53	27	28	29	30	31