Dziewczynka, przedstawicielka żółtej odmiany człowiekaMężczyzna, przedstawiciel żółtej odmiany człowieka
Żółta odmiana człowieka (mongoloidzi[1]) – jedna zgrup wydzielanych historycznie w podziałach antropologicznychgatunku ludzkiego. Po raz pierwszy podziału na odmiany, w którym kryterium był kolor skóry, dokonałGeorges Cuvier w roku 1812[2].
Za charakterystyczne cechy odmiany żółtej, mające być przystosowaniem do warunków klimatycznych Azji uznaje się niski wzrost, długi tułów, krótkie nogi, małą powierzchnię ciała, grube przetłuszczone włosy, płaską twarz, nisko osadzony nos, skośną szparę oczną. Budowa ciała zapewnia ochronę przed zimnem, minimalizując utratę ciepła. Oczy chronione są przed nadmiarem światła w okresie występowania pokrywy śnieżnej[3].
Klasyfikacja zaproponowana przez Cuviera została wykorzystana przez kolejnych naukowców. W roku 1947 E.A. Hooton zaproponował podział ludzkości na trzy odmiany, które podzielił dalej na podrasy zasadnicze, podrasy złożone i typy mieszańców. Do pierwotnych ras odmiany żółtej Hooton zaliczył[2]:
Mongolską klasyczną
Eskimoską
Indiańską:
Typu indiańskiej długogłowej
Typu indiańskiej krótkogłowej
Indonezyjsko-mongoloidalną:
Typu malajsko-mongoloidalnego
Typu indonezyjskiego
Klasyfikacja z wyróżnieniem trzech podstawowych odmian została stworzona również w ramachPolskiej Szkoły Antropologicznej przez J. Czekanowskiego. Klasyfikacja ta została skrytykowana przez antropologów będących zwolennikami populacyjnej koncepcji rozumienia rasy[2].
Nazwy skojarzonej zMongołami użył po raz pierwszy prawdopodobnieChristoph Meiners. W opublikowanej w roku 1785Grundriss der Geschichte der Menschheit (Szkic historii ludzkości) podzielił on ludzkość na dwie rasy: tatarsko-kaukaską, którą utożsamiał z pięknem, oraz mongolską, której podstawowym wyróżnikiem była brzydota[4]. Termin ten został wykorzystany i rozpowszechniony przezJohanna Blumenbacha.
Mieszkańcy Azji Środkowej według dawnych teorii wykazują cechy rasy żółtej (zwłaszcza ludy koczownicze, na przykładKazachowie,Mongołowie,Kirgizi), albo też formy przejściowe między rasą żółtą i białą (zwłaszczaUzbecy sąsiadujący z białymiIrańczykami).
